1. Ginipai Batungusipai 3:1, 7 ayugoho furani?

AGU akura rani kinaho ninaakpi nyemu kaa fura gbe. Agurani kidu ho a afuranga gbe ya. A wa gu veresi du mburu gi kekeapai re riihe ayugoho, regbo fugo kina ti ni na regbo onga kii a. (Oni gedi Batungusipai 3:1, 7.) Ono ani ima rengba ka ida kura awirinarani naafura ni bakerehe. Na ani ima rengba ka ida gupai a nga ka agu akurayo naafuranga ni bakerehe ya.

2. Da du na rengo beni ka rigisapa gu regbo si aida ani fura ti ni na wai si aida ani fura?

² Fugo nga gamahe be Yekova. (Gate 4:10, 11; Yugo. 4:11) Rogo Fugoko yo, ko naundo rani ani rugutirani na wai ka mangasunge na gu gamahe re ngba wene gene. Rogo gi kekeapai re, ani nika fura tipa akpiapai nga ga Ziazia Kekeapai nga gu nika undo rani ani ini gu regbo si aida ani fura ti ni na gu regbo si aida ani ongo ti ni. Ani nika bi wai a Yekova abi gupai ani apehe fu kura aboro. Ni bambataha, ani furanga tipa gu regbo si aida ani fura ti ni.

3. Ringbisihe kuti ARomo 10:14, gini regbo si aida ani du regerege ka fura tipa Yekova na gako Kindo?

³ Si naida ani du regerege ti aregbo dunduko tipa ka fura tipa Yekova na gako Kindo. (Mt. 24:14; oni gedi ARomo 10:14.) Ho ani amangaha ni wo, gure nga ani nawirika Yesu. Ndupai sa dagba gu nyanyakipa nduapai yo Yesu aye ti ni ku auru kpotosende angia ka pepa gu rengo du tipa Bako fu kura aboro. (Yo. 18:37) Ono si naida ani tingidi gupai nga gu gene ani afura ngbaha ima du na nyanyakipaha a. Sidu, ho ani afura ni fu kura aboro tipa Yekova, si naida ani mangihe ni “zera na irisa,” na si naida ani yugu irisa ayugo tipa gayo berãpai gbiati aida. (1 Pet. 3:15) Ka ani mangihe wo; ani afuranga kina fugo gbua te, ono ani nika yugopai fuyo na isoke ki zi ngbaduyo yo.

4. Ringbisihe kuti Asanza 9:9, waigu rengbe fugorani ka undo kura aboro?

 ⁴ Si naida abaakumba fura afura ho i abi gupai ni nga wirina naida na rugute. Rengo ngaha nga, si naida i sia gu regbo du ni wenehe ka fura na gu wirina re tipa gupai nga ka zanga ba zee tini. I ima rengba ka pido gu regbo du ni ni sani tipa ka fura na ni ti ni. Abaakumba ninaamanga asadatise ti aregbo dunduko tipa ka fura ngba gu gene nika banda gu irisa nga ga gu boro i afura funi. Ono tie, i naayugo agu abangua arengo nga ga Ziazia Kekeapai nga gu rengbe ka undo ni ni mangipai na tatamana. (Oni gedi Asanza 9:9.) Tipagine duhe ti ni ni nyanyakipa pai gbe kadu na wingbaduse ka fura ho rẽhe arẽ ni? Oni bingo akpiapai ue nga gu duni bakiakia: Rogo bambata kpiapai, si aidi kura kumba sa rugu awiriko, na rogo gu kura kpiapai, si aidi kura dee sa fura fu kumba nga guko si adu nga ko nika du ni bakindo kumbatayo.

5. Ti gini regbo Eri azanga ka fura ho si aaida aida ko fura ni?

⁵ Gu Gbiamotumo nangia Eri adu na awiriko ue nga aguyo ko aima kpinyemuyo gbe. Ono tie, agu awiriko re aafunga irisa fu Yekova te. I adu na nyanyakipa sunge beyo. I aamangasunge ni aboromotumo banye yo. Ono i amangisunge na gayo pagbia ngba gbegberẽ gene, ki yugu bakere zanga irisa tipa agu amotumo aboro anaafuhe fu Yekova, na kini mangi wasiwasi kodaba gbayaga. (1 Sam. 2:12-17, 22) Ringbisihe kuti ga Moize aNdiko, awiri Eri arẽ na kina kpio, ono Eri anaafu zahe fuyo gbua zezeree na ki mbuyo i naandu kindi kumbatayo kaa mangasunge banye yo. (Pa Rug. 21:18-21) Waigu Yekova abi gu gene Eri amangipai ngbaha kuti gipai re? Ko aya fu Eri wẽ: ‘Tipagine mo airisa awiro ti ni ki susi re?’ Sidu, Yekova kini diberã ka imo gu gbegberẽ akumba ue re.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Ginipai ani awirikaha be Eri?

⁶ Ani nawirika nyanyakipa pai be Eri. Ka ani ini gupai nga bakurearani watadu gumerani kuo ga Mbori ndiko, si naida ani fura funi, ki tingidi ni na pa ga Yekova arugute. Si naida ani bi gupai nga ni ima gbia undo be agu aboro narukuba Yekova. (Yak. 5:14) Si aidanga ani du wa Eri kaa irisa bakurearani watadu gumerani kisusi wai ani airisa Yekova te. Si naida na wingbaduse tipa ka fura fu gu boro si aida i fu rugute funi, ono manga ome ka fura funi ima rengba kadu na wene asangbanaha ti ni. Oni bingo gu kparakparapai du dagba ga Eri kpiapai na gu kpiapai nga ga kura dee sa ni Yisaraere rimori angia Abigaira.

7. Tipagine Abigaira afura ti ni fu Davide?

⁷ Abigaira angia dia kura kumukokumuko kumba sa naadu na arago beko rimoko angia Nabara. Ho Davide na gako akumba aazubo ni  be Bakindo Saura, i aima dia bete regbo na ga Nabara ababanda akandoro na ki banda ga Nabara rimbasa akandoro be abatuka. Ya mo Nabara adu na tambuahe tipa gayo undo? Oó. Ho Davide asana ko ni nga ko fu wiri riahe na ime fu gako akumba, Nabara azingi na ki peke gbegberẽ afugo fuyo. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Ni sangbana gipai re, Davide amangi gu diberã nga ko nika imo agu akumba dunduko du kua Nabara yo. (1 Sam. 25:13, 22) Ginipai ka rengbe ka manga tipa gupai nga ka gu gberãngo re mangingo ya? Abigaira abi gupai nga gure nangia regbo ka fura, sidu, ri andu ni wingbaduse ka gbia agu akumba 400 naadu na gomoro, ni zingizingi yo, na aũvura beyo re, na ri ki fura fu Davide.

8. Ginipai ani awirikaha ti gu kpiapai nangia ga Abigaira?

⁸ Ho Abigaira agbia Davide ni, ri afura fuko ni wingbaduse, ni irisa na ngba gu gene nasa Davide ko mangi gupai ri agumbaha. Wa si avura du nga Abigaira naye na gi kpakarapai re te, ri aima hõmbupai be Davide. Ri ape gupai nga Davide angia wene boro na ko nika manga gupai amanga du ni wenehe, na ri adu na kido kuti Yekova tipa ko undo ri. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Wakina Abigaira, si naida ani du na wingbaduse ki fura afura ka ani bi gupai nga boro nandu ngba gbegberẽ gene. (Tam. 141:5) Si naida aida ani fura rogo irisa yo, ono kidu na wingbaduse. Ho ani afu gu rugute ni fu boro rẽarẽ ngba wene gene, ani nayugo gupai nga ani nga ndikidi bakure.—Snz. 27:17.

9-10. Ginipai si aida abaakumba tingidihe ho i afu rugute ni fu kura aboro?

⁹ Si ni nyanyakipa pai gbe fu abaakumba i du na wingbaduse ka fura fu agu aboro du rogo dungurati nandu ngba gbegberẽ gene. (Gara. 6:1) Abaakumba naruga tiyo ni umbasitise na gupai nga i a nga kina kpakpa aboro na uru adu kinaho si nika ida i fu rugute afu fuyo a. Ono abaakumba ambunga gupai re si ká na yo ti fu rugute fu agu aboro si aida i fuhe fuyo te. (2 Tim. 4:2; Tito 1:9)  Ho i afu rugute ni fu boro, i naˈasada ka mangasunge na gu gamahe nga ga fugo tipa ka yugopai fu gu boro re ngba wene gene na ni zerangbaduse. I ima kpinyemu wirinayo, na gu nyemuse re nafõngbaduyo yo i undo ni. (Snz. 13:24) Ono gupai nyakipaha gbe fuyo nga ka fu irisa fu Yekova ni songoda yo gako arugute na kini banda dungurati be kerepai.—Amo. 20:28.

¹⁰ Kada ku ane, ani ima fura tipa gu regbo si aida ani fura ti ni. Ono tie, aregbo kinaho duhe ni wenepai furani ka onga zanga fugo. Gini akpakarapai rengbe ani ka gbiatirani na ni ti agu aregbo re?

11. Gini kpiapai Yakoba amangisunge na ni, na tipagine rẽhe arẽ ti ni?

¹¹ Si ima rengba kadu ni mbumbuhe kadu na zatise ho ani afura ni. Gu bake Ziazia Kekeapai nangia Yakoba amangisunge na gu kpiapai narẽarẽ tipa ka fura tipa gipai re. Ko aya: “Ka boro akota nga rogo fugoni ya, ni du ni ziazia boro, rengbe na ruga kpotoni dunduko a. Ani namaa marãrugangba ku ngba afarasi yo, ya ami mangi sangbarani, ani ki nisa kpotora dunduko ku sa yo.” (Yak. 3:2, 3) I naamaa marãrugangba rii farasi yo na wiri betehe kidu ngbaru yo. Ho gu boro naora rii farasi agbe marãrugangba ru ni, ni nanungusa ru watadu ni nasa ru u ru. Ka ni azadanga marãrugangba ru wenengai ya, u ima rengba ka tona zubo kina wai u aidaha na ki ye na kerepai kuti ru watadu kuti ni. Wakina gure a, ka ani adunga na zatise ho ani afura ni ya, si ima rengba ka ye na badungu akpakarapai. Ani furanga tipa agu aregbo si aida ani ‘rugu ngbarani’ ki zanga fugo.

12. Ti gini regbo si aida ani ‘rugu ngbarani’ ki zanga fugo?

¹² Wai du mo naamangapai ho duhe ni nga kura wirina inipai nga gu si aida si du ni kina okõokõho? Ni kpiapai, ka mo gbia boro nga guni naraka rogo gu rago i naima rugusa gaani sunge rogoho,  ya mo mo idi ka sana ni ni pekepa wai foro gaani sunge amanga rogo gu ringara re? Rengo ngaha nga, mo asananga he mbiko gupai nga mo naida ka manga awirina gbegberẽ te. Ani ima kpinyemu awirinarani, na ani na nyemu ka ino pa agu apai namanga yo. Berewe a, ho ani amanga kparakpee ni tipa yo, ani naida ka kpara tipa kina boro gupai i andu rogoho. Ono tie, gere nga gu regbo si aida ani ‘rugu ngbarani’ ki zanga fugo. Ka ani aasosoda gu boro inipai tipa gupai duni okõokõho tipa ni pehe furani, gure nga ani ayugongo nyemuse tipa ni te na ani ayugongo nyemuse a tipa agu awirina du na kido kuti ni nga ni apenga gupai re fu aboro te te. Nirengo, boro ho dagbarani yo si aida ni kiisi ga agu awirinarani akpakarapai naraka rogo agu aringara i naima rugusa gaani sunge rogoho te. Wakina gure a, wirina ho nga guni naraka rogo gu ringara i naima rugusa gaani sunge rogoho si aida ni peke apai tipa wai aDezire Yekova atungusapai watadu wai i amanga agu apai nga ga aKristano rogo gu ringara re te.

13. A wa peyo ho rogo Asanza 11:13, ginipai si aida abaakumba mangihe, na tipagine?

¹³ Si ni nyanyakipa pai gbe fu abaakumba i mangipai kuti gu bangua rengo nga ga Ziazia Kekeapai du rogo Asanza 11:13 ni bandayo okõokõ apai. (Oni gedihe.) Gipai re ima rengba kadu ni mbumbuhe, gbe ka si du nga bakumba na kina diani ti ni. Arogotise ninaabanda gayo rogatise ni nyanyakihe ni furayo dedede dagbatiyo tipa agu apai du tipa yo, gayo aberãpai, gbiati gayo abakabangirise. Ono bakumba ima rugatiko na gupai nga si aidanga ko pekepa gu ‘okõokõ apai’ du tipa agu aboro du rogo dungurati fu diako te. Ka ko pekehe furi, agu aboro du rogo dungurati dunga na kido kutiko te, na rimoko ima rengba ka gberã. Si aidanga agu aboro du na atindiro beyo rogo dungurati du na “kparakakparaka fugoyo,” watadu ni airanangahe te. (1 Tim. 3:8) Gipai re nayugo gupai nga si aidanga i naananga kura aboro watadu kaa gumba rimo te. Ka bakumba kpinyemu diako, ko pekenga agu apai furi si aidanga ri inipai tipaha ya te.

14. Waigu rengbe dia bakumba ka undo ko tipa ko banda wene rimoko?

¹⁴ Diakumba rengbe ka undo kumbari ko banda wene rimoko ni zanga ri sosoda ko ko fura tipa agu apai si aida si du ni okõokõho. Ho ri azanga sosoda ko ni, ri aundongo kina undo undo ko sa te, ono ri nayugo irisa a fu agu aboro pe agu apai fuko du ni okõokõho. Na gu nyakipaha anyaka gbe nga, ri nasa Yekova ko du na ngbarago bambiko ri nafubee kuti gu zereda gbiati kodatise nga ga dungurati.—Rom. 14:19.

15. Ginipai Yekova amangihe na agu abakurea Eyobo naadu biata, na tipagine?

¹⁵ Ani ima rengba ka wirika badungu apai rogo gu kitabu nga ga Ziazia kekeapai nga ga Eyobo. Tingbafuo Eyobo mbu be dungu agberãngbi ti mburu kuraha, akumba biama aye ka fu wasa fuko gbiati rugute. Agu akumba re aongo tipa gbanga regbo. Akumba biata dagba agu akumba re angia Erifaza, Biridada, gbiati Sofara. Ringbisihe kuti agu afugo agi akumba biata re agumbaha kusa, si ziazia nga i aadianga gi regbo re kuti berãpa wai i nika undo Eyobo te. Kuba gure, i aaberãkurii pa wai i nika yugoho fu Eyobo nga gbegberẽpai kinaho ko namangihe. Kura apai kinaho i agumbaha ni ruruhe, ono badungu agu apai i agumbaha tipa Eyobo na Yekova aadunga ni wenehe watadu ni rengo te. I asaringbanga Eyobo ki ya gbegberẽ boro nangia ko. (Eyo. 32:1-3) Wai du Yekova amangipai kuti gipai re? Ko azingi ni kerehe kuti agu akumba biata re. Ko ayambu yo nga mumungo aboro na ki sa yo i sana Eyobo ko mangi kparakpee tipa yo.—Eyo. 42:7-9.

16. Gini apai rengbe ani ka wirikaha ti gu gbegberẽ akpiapai nangia ga Erifaza, Biridada, na Sofara?

¹⁶ Ani nawirika badungu apai ti gu gbegberẽ  akpiapai nangia ga Erifaza, Biridada, na Sofara. Bambatapai nga, si aidanga ani naasarangbanga awirinarani te. (Mt. 7:1-5) Kuba gure, si naida ani naadega turani wenengai fuyo mbata fu ani fura. Mangaha wo nika sa gupai nga ani rugutirani na gupai i andu rogoho. (1 Pet. 3:8) Uepai nga, ho ani afura ni, si naida gaani afugo du ni wenehe na ni ruruhe. (Ef. 4:25) Biatapai nga, Yekova ima du na bakere nyemu ka ino agu apai ani apehe fu akuarani.

17. Gini apai rengbe ani ka wirikaha ti ga Eriu kpiapai?

¹⁷ Gu biama kumba naye ka bi Eyobo angia Eriu, gume Abarayama. Ko aadegatuko ho Eyobo na agu akumba biata re aafura ni. Si ziazia nga ko aima degatuko wenengai kuti agu apai i aagumbaha bambiko ko aima du na rengba ka fu wene rugute gbaiga fu Eyobo nga gu naundo ko ko rugu gako berãpai. (Eyo. 33:1, 6, 17) Gupai paha anyaki gbe fu Eriu angia ka kiisopa Yekova, angianga patiko watadu kura boro ya. (Eyo. 32:21, 22; 37:23, 24) Ani nawirika gupai ti ga Eriu kpiapai nga aregbo kinaho tipa ongo kii na tipa degatue. (Yak. 1:19) Ani nawirika gupai a nga ho ani afu rugute ni, gupai si aida paha nyaki furani nga ka ye na taarimo fu Yekova, angianga fu tirani ya.

18. Waigu rengbe ani ka yugo gupai nga ani nabi gu gamahe nga ga fugo na nyanyakipaha?

¹⁸ Ani rengbe ka yugo gupai nga ani nabi gu gamahe nga ga fugo na nyanyakipaha ni peka ani fuo gu rugute nga ga Ziazia Kekeapai du tipa gu regbo si aida ani fura ti ni na wai si aida ani fura. Ga Mbori toro adu kugii gu tatamanatatamana bakindo nangia Soromo ko kepai ki ya: “Gu pai rengbe gumba yo ho ni karagapai si du wa kina zuzu ngua wa dahabu rogo baga feda yo.” (Snz. 25:11) Ho ani adega turani ni wenengai kuti gupai kura aboro apehe na kini berẽ mbata fu fura ani, gaani afugo ima rengba kadu wa gu zuzu ngua du wa dahabu—nga gu du na nyanyakipaha na ni bawenehe. Sidu, ka gaani afugo du wa gure, si nikaa fu ngarasaro fu aboro na kini sa Yekova ko du na ngbarago na ani, singia ani nafura tooni watadu ni bakerehe. (Snz. 23:15; Ef. 4:29) Gere nga gu bawene gene kisusi rengbe ani ka yugo gaani tambuahe ngbaha tipa gi gamahe Mbori nafuhe furani re.