1, 2. (a) Gini karagapai Yesu afuhe ho Petero aya ni fuko si turũ atura tiko? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.) (b) Tipagine du Yesu akaragapai ti ni wa gure?

KINA ngba ga Yesu abawiriki nazere be gupai i agihe. I aaberã gupai nga Yesu nika karaga gu kindo nga ga aYisaraere kubaha, ono ko kini gumba gupai nga ko nika rungo barambeda na ki kpi. Gu mokedi nangia Petero nangia bambata boro nafura ki ya, “Si turũ atura ti ro, Gbia; gi pai ayé nga sa ro wa sa te re.” Yesu akaragapai fu ko ki ya: “Mo ké ku gii re yo, Satana! Asada nga mo fere; bambiko ga Mbori pai bangiro te, kina ga aboro apai du bangiro.”—Mt. 16:21-23; Amo. 1:6.

² Ni gumba Yesu agi afugo re, ko ayugu gu kparakparapai du dagba agu aberãpai nga ga Mbori na agu aberãpai naenga rogo gi zegino du tiibe Satana re. (1 Yo. 5:19) Petero angarasi Yesu ko du na gu sino nga ga gbangbati du dungu aboro na ni rogo zegino. Ono Yesu aima ino gupai nga ga Bako berãpai adu kia. Yesu aima ino gupai nga Yekova aaida ko mbakadi tiko tipa gu rungo na kpio ko aandu ka gbiatiko na ni kumbatayo. Rogo ga Yesu karagapai yo fu Petero, ko ayugu gupai ziazia nga ko aima ká gu berãpai nga ga zegino na ki idi na gu berãpai nga ga Yekova.

3. Tipagine duhe ti ni ni mbumbuhe ka ká gu berãpai nga ga zegino na kidu na gu berãpai nga ga Yekova?

 ³ Na ginipai tigaha du tipa rani? Ya mo ani naberã wa Yekova watadu ani naberã wa agu aboro du rogo gi zegino re? Wangia ani aKristano, ani namanga nyanyaki asadatise amanga tipa kaa manga agu apai nafu ngbarago fu Mbori. Ono na ginipai tigaha du tipa gaani aberã? Ya mo ani namanga bakere asadatise kaa berã wakina Yekova, naida ka ya, kaa bi apai wa gu ko abihe? Manga ani he wo naida bakere ome. Ono tie, si taata kaa berã wa aboro zegino. Si wo mbiko gupai nga gu berãpai nga ga zegino ke rani ake kirikiri. (Ef. 2:2) Berewe a, aboro zegino ninaangarasa rani dedede tipa ani naaberã kina pa tirani, sidu, ani ima rengba ka degaturani kuti gupai i apehe furani. Nirengo, si ima mbu ka berã wa Yekova ono si kidu taata ka berã wa aboro zegino.

4. (a) Ginipai rengbe ka manga ka ani mbu zegino si du na maapai kurii gaani berã? (b) Waigu gi kekeapai re nika undo rani?

⁴ Ka ani mbu zegino si du na maapai kurii gaani berã, ani ima rengba kaa berã kina pa tirani na kidu na nyemu gupai nga kina rani naasia gupai du ni ruruhe na gupai du ni irairaha tipa tirani. (Mk. 7:21, 22) Sidu tie, si ni nyanyakipa pai ani sonosi “ga Mbori” aberãpai angianga “ga aboro” aberãpai ya. Gi kekeapai re nika undo rani tipa ani mangi gipai re. Si nafura tipa gu nduapai du pa berã ani wa Yekova ti ni ni gupai nafu undo angianga ni gupai afunga ranirii furani kandara tooni ya. Ani nika wirikapai a tipa wai rengbe ani ka ne gupai nga zegino du na maapai kurirani. Rogo gu kekeapai naye fuo gere, ani nika wirikipai tipa wai rengbe ani ka ino ga Yekova berãpai tipa gu kuraapai na ki sa gako aberã ni gaani.

5. Tipagine gu kura aboro aidanga gupai ti ni nga boro du na maapai kurii wai i aberã ya?

⁵ Gu kura aboro aidanga gupai nga ai boro du na maapai kurii wai i aberã te. I nagumba gupai nga, “Kina mi si aida mi naaberãpa gupai si aida mi mangihe.” Gupai i aida ka gumbaha na gipai re nga, i naida kaa manga gayo adiaberã nitiyo na i na rengo beyo ka mangaha wo. I aidanga gupai nga boro du kuriyo, watadu boro sayo ngbaome i du wa kina kura aboro te. *

6. (a) Gini ranirii Yekova nafuhe furani (b) Ya mo gi ranirii re ni gu ranirii adunga na ngbandaha ti ni ya?

⁶ Ono tie, ani ima rengba kadu na gu kido nga padu ani na gu berã nga ga Yekova ayugongo gupai nga ranirii berewe berani ka mangapai kuti gaani aberãpai te te. A wa duhe ni kekehe rogo 2 AKorindo 3:17, “ho du Toro Gbia ni yo du raniri ni.” Yekova ima fu ranirii furani tipa kadu ni gu ngbatunga boro ani aida kadu nga ni. Ani ima rengba ka sia agu apai ngba tirani na ki sia gupai du ani na nyemu ka mangaha. Nirengo, wo du Yekova ambakadi rani. Ono tie, gere ayugongo gupai nga ani na gu ranirii adunga na ngbandaha ti ni ya te te. (Oni gedi 1 Petero 2:16.) Ho ani aida ka manga diaberã ni tipa ka ino singia pai ni ruruhe watadu ni irairaha, Yekova naida gupai nga ani mangisunge na Fugoko si undo rani ani mangi gaani diaberã. Ya mo gipai re ni gupai afunga ranirii furani kandara tooni ya, watadu undo kina ti ni?

7, 8. Tipagine pa sonosa ani ga Yekova berãpai nikaa dianga gaani ranirii ti ni dunduko ya? Oni funga kpiapai tipa gipai re.

⁷ Ani makianga gi kpiapai re. Avunguagude namanga nyanyaki asadatise tipa ka yugo wene gene mangaapai fu awiriyo. I ima rengba ka yugo gupai fuyo nga i du ni ruruyo, i mangisunge nyanyaki, na i naaberãpa kura aboro. Gere ayugongo gupai nga ranirii beyo kandara tooni te te. Kuba gure, avunguyo nambakada yo tipa i du na diabese  rogo raka yo. Ho i nika sona ni ki guari kporo, i nika du na ranirii kaa manga gayo asiapai nitiyo. Ka i diberã ka raka kuti gu gene mangaapai i awirikihe be avunguyo, i ima rengba ka manga agu adiaberã i nikaa biranga tiyo tipaha kumbatayo ya. Ni sangbana gipai re, i agbianga tiyo na dungu akpakarapai gbiati abakabangirise te.

⁸ Wakina wene vungugude, Yekova naida gupai nga awiriko raki bawene raka. (Yes. 48:17, 18) Sidu, ko nafu arugute furani tipa wene gene mangaapai na tipa wai ka mangapai na kura aboro. Ko naida ani naabi apai kina wai ko abihe na kini raki kuti gako wene gene mangaapai. Anga gipai re nadia gaani ranirii dunduko te. Si naundo rani ani naaberã kurii apai ngba wene gene. (Tam. 92:5; Snz. 2:1-5; Yes. 55:9) Si naundo rani ani mangi agu asiapai nika ye na ngbarago na ti kina gu bangisa regbo re ani kidu adu a na ranirii ka manga agu asiapai ngba tirani. (Tam. 1:2, 3) Nirengo, pa berã ani wa Yekova na undo ti ni na ni wenehe!

9, 10. Ginipai nayugo gupai nga ga Yekova berãpai ngba kisusi ga zegino?

⁹ Gu kura ndupai airisi Yekova akpinyemu gupai ti ni nga kaa berã wa Mbori nga gako berãpai ngba kisusi agu aberãpai nga ga zegino. Zegino nafu arugute nibipa wene mangaapai, wai kadu na gu ramukporo du na ngbarago, wai kadu na wene sunge marã, gbiati gu kuraapai nga ga raka. Ono badungu agu arugute re andunga kuti ga Yekova berãpai te. Ni kpiapai, zegino nangarasa aboro dedede i naamera fuo kina agu apai nafu undo fu kina tiyo. Si nangarasa aboro a i naabi wasiwasi kodaba ni gupai agberẽnga ya. Na ti kura aregbo a, si nangarasa gupai nga arogotise kparaka watadu mbutiyo ka i aida ka gbia bakere ngbarago ka si vura du vurũ nga wene ndupai ho te. Ngbatunga agu arugute re andunga kuti Ziazia Kekeapai te. Ono ya mo agu arugute nga ga zegino nyakipaha areme kisusi agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai?

¹⁰ Yesu aya: “i asapa ngbanga fu tatamana mbiko sabehe.” (Mt. 11:19) Wa vura duhe nga zegino ima manga bakere sona kumbatayo rogo birĩ-ino-mangaahe, si arengbanga ka dia agu akpakarapai kusayo naka na ani ti du na ngbarago wa gu nga avura, soga ngbatunga kura aboro, gbiati gbegberẽ mangaapai te. Kurigure, zegino nabi wasiwasi kodaba ni gupai adunga gbegberẽpai ti ni ya. Badungu aboro ima rugatiyo na gupai nga, gipai re asanga apai si du ni wenehe te, ono si nagburuwa aramukporo, na si naye na akaza, gbiati akpakarapai. Ono tipa agu aKristano naima ida na ga Mbori bipai, gayo ramukporo na ngbarago, kpotoyo wenengai, na i na zereda dagbayo rogo zegino dunduko. (Yes. 2:4; Amo. 10:34, 35; 1 Kor. 6:9-11) Ya mo gipai re ayugongo gupai nga ga Yekova berãpai ngba kisusi ga zegino te?

11. Da Moize ambu ni nidu na maapai kurii gako berã, na sangbanaha angia gine?

¹¹ Gu ndikidi airisi Yekova du payo rogo Ziazia Kekeapai yo aima rugatiyo na gupai nga ga Yekova berãpai ngba kisusi aberãpai dunduko. Ni kpiapai, wa si avura du vurũ nga Moize awirikipai kidu na “gu tatamana nga ga aEzipeto,” ko aima ino gupai nga ndikidi tatamana naye kina be Yekova sa. (Amo. 7:22; Tam. 90:12) Sidu, ko azungodi Yekova ki ya: “Mo yúgu gamo agene fere.” (Gate 33:13) Bambiko gupai nga Moize ambu Yekova ko du na maapai kurii berãko, Yekova amangisunge na ko ngba iiriwo agene tipa ka digiso Gako ringbisapai na Yekova ki fu taarimo fuko nifura ko tipa ko ni gu kumba naadu na bakere idapase.—Eb. 11:24-27.

12. Gu mokedi nangia Pauro amoimburu gako adiaberã rii gine?

¹² Gu mokedi nangia Pauro angia boro inohe, na ko angia wene bawirikipai na ko aini afugo ue nangia pa-Ebere na pa-Giriki. (Amo. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3) Ono ho si ada  ni tipa ko diberã tipa gupai du ni ruruhe watadu gu du ni irairaha, ko aima ká gu tatamana nga ga zegino na ko ki mangi gako adiaberã ringbisihe kuti Fugo Mbori. (Oni gedi Amokedi 17:2; 1 AKorindo 2:6, 7, 13.) Ni sangbana gipai re, Pauro adu na diabese rogo gako sunge tungusapai yo na ko kidu na maabangirise tipa gu mosoro nika nyeanye kindi.—2 Tim. 4:8.

13. Da du na gu tindiro beni nga ka ruga gaani aberãpai tipa ani naabi apai wa gu Yekova abihe?

¹³ Nirengo, ga Mbori berãpai ngba kisusi ga zegino. Ka ani aaraka kuti gako aberãpai, si nika ye na bakere ngbarago gbiati diabese furani. Ono Yekova amanganga rani ngbaome ani berẽ wakina ko te. “Kangara moyambu” gbiati abaakumba na maapai kurii gaani aberã te. (Mt. 24:45; 2 Kor. 1:24) Kuba gure, aKristano ni basasa dunduko si aida i rugu gayo aberãpai tipa kaa bi apai wa gu Yekova abihe. Wai du rengbe ani ka manga gipai re?

14, 15. (a) Tipa ka berã wa Yekova, ginipai si aida ani berẽkuriihe? (b) Ringbisihe kuti ARomo 12:2, tipagine si aidanga ani mbu agu aberãpai ti ni nga ga zegino si rimi ku berãrani yo ya? Oni funga kpiapai.

¹⁴ I naruga rani rogo ARomo 12:2 nga: “Ka oni ríngbisi nga tironi na gi zegino re ya, ono oni sá tironi asa ni mbakada berãroni berewe, oni kpária pa gu he nga ga Mbori nyemu he du ni wene he, nzunzu, ni ziazia ha.” Gi veresi re nayugo gupai furani nga ka si vura du nga kina ginipai naadu na maapai kurii gaani aberã mbata fu ani ini rengo, ani ima rengba ka aria gaani aberã na ki saha si du mbembedi na ga Mbori. Wa vura duhe nga agu apai naye rogo gene ngbatunga rani yo ima rengba kadu na bete maapai kurii wai ani aberã, berãrani ima rengba kaa aria tie aˈaria kindi. Na si rengbe ka aria tie gbe nibipa gupai ani asia ka berãkuriihe. Ka ani aberãkurii ga Yekova aberã, ani ima rengba ka bihe ni tirani nga gako aberãpai ni kina ruruhe ti aregbo dunduko. Na ni sangbana gipai re, ani nika du na nyemu kaa bi apai wakina gu ko abihe.

¹⁵ Ono ka ani aida ka sa berãrani tipa kaa berã wa Yekova, si naida ‘ka ani ríngbisi nga tirani na gi zegino re ya.’ Si naida ani mbu berãkurii agu aberãpai watadu abipai nga gu andunga kuti ga Mbori berãpai ya. Tipa ka undo rani ani ini wai nyakipa gipai re, ani bingo gu kpiapai nga ga riahe. Boro ima rengba ka ida kpotoni du wenengai ni ri ni agu ariahe du ni wenehe tipa kpotoni. Ono gu asadatise ni amangaha arengbanga kadu na undo ti ni te ka si du nga ni nari gbegberẽ riahe ari dedede a! Wakina gure a, gaani asadatise tipa ka wirikapai tipa ga Yekova aberãpai arengbanga kadu na undo ti ni te ka ani mbu agu aberãpai nga ga zegino si rimi ku berãrani yo.

16. Si naida ani bandatirani ti gine?

¹⁶ Ya mo ani rengbe ka ne abipai nga ga zegino dunduko? Oó, ka ani kurunga akura rogo zegino dunduko te. Ani arengbanga ka ne agu abipai dunduko nga ga zegino te. (1 Kor. 5:9, 10) Zavura ho ani atungusapai ni, aboro ima rengba kaa gumba agu abipai na aida arunga ya. Ono tie, wa duhe nga ka ani nenga gbegberẽ abipai ane dunduko te, si aidanga ani nye kaa berã kina kuriihe watadu ka idaha te. Wakina Yesu, si naida ani ne gu berãpai ni ipo Satana aida ani du na ni. Kurigure, ani rengbe ka bandatirani ni ne ani agu apai rengbe ka sa rani ani du na gu berã nga ga zegino.—Oni gedi Asanza 4:23.

17. Waigu rengbe ani ka ne agu apai rengbe ka sarani anidu na gu berã nga ga zegino?

¹⁷ Ni kpiapai, si naida ani sia mbembedi abakurearani na tatamana. Ziazia Kekeapai nazahe nga ka ani akodatirani na agu aboro airisongo Yekova ya, ani ima rengba ka tona kaa berã wakina yo. (Snz. 13:20; 1 Kor. 15:12, 32, 33) Na si naida ani sia gaani aũngbarago na tatamana. Ho ani aká agu aũngbarago ni nga gu nasonosa gupai nga ahe akuru  nisaha, zuu, watadu wasiwasi mangaapai, gure nga ani naká gupai nga ka gbarasa berãrani na agu apai nga gu adunga “kuti gu inahe nga ga Mbori” ya.—2 Kor. 10:5.

18, 19. (a) Tipagine si aida ani du ti ni na rubangirise gbe nibipa agu aberãpai nga ga zegino nga gu si asonosaha ngba agu agene adunga gbaiga ya? (b) Gini asanahe si aida ani sana tirani na ni, na tipagine?

¹⁸ Si naida a ani rugutirani na agu aberãpai nga ga zegino na ki nehe ho i amangaha ni rogo agu agene yo adunga gbaiga gbe ya. Ni kpiapai, i rengbe kaa gumba kura apangbanga nga gu nasongoda gu kura apai nga ga birĩ-zogarago. Na gu kura apangbanga ima rengba kaa sonosa pa agu asásá gbiati adiabese nga gu zegino aidaha. Gu kura avidio na abuku kinaho a nasonosa gu berãpai nga, “kina re mbata” gbiati gu nga “kina gimi aborokporo mbata,” na si nasa agi aberãpai re si naangera wa gu pai rẽarẽ, kidu ni ruruhe na ni wenehe. Ono tie, agi aberãpai re andunga kuti Ziazia Kekeapai te. Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga ani na gaani aborokporo rengbe kadu na ndikidi ngbarago ka ani akpinyemu Yekova susi apai dunduko. (Mt. 22:36-39) Berewe a, gu kura apangbanga kinaho nga ga agude adunga pai ti ni gbe ya, ono si ima rengba ka sa agude i naabi wasiwasi mangaapai ni gupai adunga gbegberẽpai ti ni ya ka i ainongo ya.

¹⁹ Gere ayugongo gupai nga si ni gbegberẽpai tipa ka gbia ngbarago ti agu aũngbarago du ni wenehe te. Ono si naida ani sana tirani na agu asanahe nga: ‘Ya mo mi ini agu ayugopai nga ga zegino zavura ho i asonosaha ni ngba gu gene adunga gbaiga ya? Ya mo mi nabanda tire gbiati awire ti kura ngbatunga ambakadapai nga ga terevizioni watadu abuku? Ya mo mi naaundo awire tipa i du na gu bipai du Yekova na ni tipa apai, tipa ka agu aberãpai nga ga zegino dunga na maapai kurii agu apai i abihe na kini gihe ya?’ Ka ani ini gu kparakparapai du dagba ga Mbori berãpai na gu nga ga zegino, si nika sa gupai nga ‘ka ani ríngbisi nga tirani na gi zegino re ya.’

20. Waigu rengbe ani ka ino singia gu berãpai nga ga Mbori du du na maapai kurirani watadu ga zegino?

²⁰ Oni tingidi gupai nga, ani nagbia aberãpai rogo abangiriaba gbua ue—be Yekova gbiati be gi zegino du tiibe Satana re. Gini gu du na maapai kuriro? Karagapai kuti gi sanahe re nga, gu bangiriba mo agbia aberãpai rogoyo. Ka ani idi na agu aberãpai nga ga zegino, si nika du na maapai kurii gaani aberãpai, na ki sarani ani naaberã na kini mangipai wakina gu dungu aboro du rogoho. Si du duhe ti ni ni nyanyakipa pai ani du na rubangirise nibipa agu apai ani amaa berãrani kuriihe.

21. Gini nyanyakipa pai ani nika sakapai tipaha rogo gu kekeapai ngbefuo gere?

²¹ Ani ima wirika gupai rogo gi kekeapai re nga, tipa ani du na gu bipai nga ga Yekova tipa apai, anga kina gupai sa si aida ani mangihe nga ka banda berãrani ti gbegberẽ amaapai kurii te. Si naida aida a ani naaberãkurii agu aberãpai nga ga Mbori na gu sásá berãrani yo nga kaa berã wa ko. Gu kekeapai ngbefuo gere nika sakapai berewe gbe tipa wai rengbe ani ka manga gipai re.