Si gu ku mbatayo

Mo gu kuti tangaratangara ariihe

AGU APANGBANGA DU TIPA GA BORO RAKA

Yekova Aima fu Maku ni Bakerehe Kurii Gimi Diaberã

Yekova Aima fu Maku ni Bakerehe Kurii Gimi Diaberã

Rago atona kaa giro wa ani anyasi maa atrakte yee tii agu angbadimo yo nangia ga gu yangara akporo naadu rogo gu dagbarago nga ga tungusapai i afuhe furani. Gu garã re angia 1939, na ani azingi bebere yuru ka ndu na tarambiri tipa he wa saa sa ku rogo gu tooni gbata nga Joplin, nga gu du bangbanda Sudiyo na dioyo Missouri yo, Amerika yo. Nibasa fuo nyasa ani gaani sunge, ani abiti ku tarambiri yo ki ndu ka gbia kura badona nga ga aboro rogo gu ba si adu nga ani nika gbiatirani rogoho. Ono tie, mo ima rengba ka bakabangiro nga tipagine du ani andu ti ni gene tungusapai yo rogo gu wiso re mbata fu uru kuru na ki ima guari rogo gu dagbarago ani andu ka tungusapai rogoho re ni kina boro ipo. Mi nika gumba nduhe furoni kusa.

MI NA tambuahe nga avungure nga Fred na Edna Molohan asonosi re i kidu ni kina aKristano, na i aima rimiso sinombori ku rogo re yo. Ti gu regbo i avungure rogo 1934, i aima du ho ni zaaza Abawiriki Ziazia Kekeapai (aDezire Yekova) tipa agarã nga 20. Ani aaraka rogo gu umba gbata nga Parsons, nga gu du bangbanda uroyo na sudiyo, Kansas yo. Ani adu rogo gu dungurati mbedimbedi aKristano ange rogoho kisusi agu aboro naangianga mbedimbedi aKristano ya. Gaani riikporo anaagbia ngbarago ti du pati agu adunguratise nga ga dungurati gbiati tungusa gu rengo nga ga Fugo Mbori fu kura aboro dedede. Ani anaamangasunge tungusapai bangiri agene dedede aRago aNzengu tingbafuo bebere uru, nga gu i ayambaha areme nga manga dezirepai gbaiga. Ani anidu adu na mbugo ti kura aregbo, ono Buba anaafu wasa afu furani dedede ni ndu ko na ani tipa ani ri ice cream (crème glacée) fuo nyasa ani tungusapai.

Gaani umba dungurati adu na bakere dagbarago nga ga tungusapai behe, nga gu naakoda dungu rukutu agbata gbiati dungu aˈati rogo agu arago naadu mbembedi. Kuba gupai nga kura abasopobino naafu marã furani tipa gaani awaraga, i anaafu akpepasio, para akondo, (agu i anaarogodaha kinaho ami ama ama ni), na zavura unga akondo. Wa si adu nga Buba aima fu marã tipa agu awaraga re mbu regbo koyo kindi, agi ariahe re anaaundo rani aundo.

ATUA NGA GA MANGA DEZIREPAI

Avungure aima gbia fonoo, nga gu i anaamangasunge na ni gene tungusapai yo. Mi anaamanganga sunge na ni te, bambiko mi adu kindi tooni, ono mi anaagbia ngbarago agbia ti undo aBuba na Nina ho i anaamaa dede woro ga Wiriba Rutherford agumbapai ni rogoho fu agu aboro i anaakaraga tiyo fuoyo gbiati aguyo i anaawirika Ziazia Kekeapai na yo.

Ani na buba gbiati nina pati gaani tarambiri nga gu naafura afura

Buba asa gu gaani tarambiri rimoho angia 1936 Ford, ku rogo guhe yo ani aayambaha nga gu tarambiri nafura afura, si adu na bakere makorofoni riihe yo. Gi tarambiri re aima du ni wenehe gbe tipa gbandaka gu pangbanga nga ga Kindo. Dedede, i anaamaa woro manzigo mbata tipa ka gbeberã aboro, fuani i kini moi dede woro gumbapai nga ga Ziazia Kekeapai fu aboro. Ho gu dede woro gumbapai re aninyasi ni, ani anaafu awaraga fu agu aboro naadu na nyemupai tiyo.

Rogo gu umba gbata nga Cherryvale, Kansas, aborisi ape gupai fu Buba nga i aidanga gu tarambiri re ru rogo gu basungo badungu aboro aasungo rogoho rogo aRago aPoso te, ono i aya i rugusihe kusayo ti gu ba re. Sidu, zanga ti kango na gupai re, Buba agbisi gu tarambiri re ku bangiri gu gene naadu mbembedi na gu basungo re tipa gupai nga agu aboro naadu yo rengbe arengba ka gia gu dede woro pangbanga re wenengai. Si anidu dedede ni pa ngbarago kadu ti agu aregbo re na Buba gbiati unvurami nangia Jerry.

Mbembedi kuti gu garã nangia 1940, ani amangi kparakpara atua rogo agu adagbarago aboro anaasoga gaani tungusapai rogoho ni kerehe. Ani anaaguari pamanangbawiso (wakina gu ani anaamangaha Joplin yo, Missouri yo) kini moi atrakte watadu wiri tooni abuku yee tii ga aboro angbadimo. Fuo gure, ani dunduko anaagbia tirani rogo ba sa kusayo ti gbata tipa ka bihe si ngia aborisi nizi boro.

Rogo agu agarã re, kura wene gene gaani sunge tungusapai angia gupai ani aayambaha nga nduge na pangbanga. Tipa ka takapande pa Kindo, ani anaavo kikindigi akarte na kekepai ti ni kini ndu ti gene rani vuru gbata. Mi natingida pa kura nduge atingida sa rogo gaani gbata, ho abakurearani avo agu akarte ni naadu na kekeapai ti ni nga “Pambori Nga Gbina na Gene Tipa Manga Marã.” I atona nduge vurukporo kpurani, ki ndu vuru gbata tipa kirometere sa na beberehe (mairo 1) na fuani i kini karagatiyo fuo rani. Si ni gupai nafu ngbarago nga, i aagbianga tiyo na sogote ho i aandu gu nduge re ni te, ono badungu agu aboro naabi yo aima du na nyemupai.

GU BAKERE ADUNGURATISE I ANAAMANGAHA MBURE TOONI

Gaani riikporo anaaguari dedede Kansas yo kaa ndu tipa bakere adunguratise ku Texas yo. Buba anaamangasunge rogo gu basunge i aayambaha nga Missouri-Kansas-Texas Railroad, sidu, ani anaandu na gatara (train) zanga tumo marã tipa bakere adunguratise na kini ndu kaa bi agumerani. Kawiri nina nangia Fred Wismar, na diako nangia, Eulalie, anaaraka Temple, Texas yo. Ando Fred awiriki rengo mbuko kindi tooni bara ho gu garã nangia 1900 asusi ni, na ko ayugu gupai ko awirikihe fu awirinako, kodihe na nina. Agu awirina naadu bebere gu gbata yo nga Texas aima ino Ando Fred wenengai, bambiko ko aima mangasunge yo mbata ni gu babiapai nga ga dagbarago (nga gu boro i ayamba ni awere nga babi adungurati). Ko angia wene sino boro, kidu ni boro ngbarago na si anidu ni pa ngbarago ti aregbo dunduko kadu na ko. Ko adu na kakaka nyemu rengo tiko, na ko aima du nirengo na wene maapai kurii re ti gu regbo mi adu tooni.

Rogo gu garã nangia 1941, ani andu na gimi aborokporo na gatara ku St. Louis, Missouri yo, tipa bakere dunguratise. I ayambu rukutu agude dunduko i sungu sa rogo kparakpara ba ka gia ga Wiriba Rutherford gumbapai riihe angia “Ga Bakindo Agude.” Ti digido gako gumbapai, agu agude dunduko bangeyo adu nga 15,000, agbia bakere gamahe. Wiriba Rutherford na gako amoundo afu vovo buku rimoho angia Children fu agu agude re dunduko ni basasa.

Rogo Zerekpe 1943, ani adu pati kura umba nyanyakipa bakere dunguratise riihe angia “Call to Action,” nga gu namangi rogo gu gbata nga Coffeyville, Kansas yo. Ho ani adu ni pati ni, ani agi gu tingidapai nga i nika manga vovo sukuru du rimoho nga Gu Sukuru Nga ga Siokrasia rogo adungurati dunduko, na i akusi wiri tooni buku naadu na wirikapai rogoho 52, nga gu si adu nga i nika mangasunge na ni ti regbo gu sukuru re. Kusa rogo gu garã re, mi amangi gimi bambata gumbapai rogo gu sukuru nga ga siokrasia. Gu bakere dunguratise re aima du ni nyanyakipaha a fere, bambiko ti regboho du mi azi bapatiza na kura bete aboro rogo zezere gege ime nga gu naadu rogo gu ati naadu mbembedi.

MI ADU NA NYEMU KA MANGASUNGE BETERE YO

Mi anyasi sukuru nga ga sinia (secondaire) rogo 1951 na si aaida mi mangi adiaberã tipa gimi raka kumbatayo. Gu bakere nyemupai mi adu na ni angia ka mangasunge Betere yo, nga gu ba Jerry aima mangasunge mbata rogoho, sidu, si aaimanga te mi ki hiisi fuomu nga ga Betere na ki kedihe ku rogo gu basunge naadu Brooklyn yo. Gi diaberã mi amangihe re aima ye ka undo re rogo toro yo bakere gbe. Fuo regbo ngbutuko, i aidi gupai nga mi ndu ku Betere yo, na i ayambu re mi tona gimi sunge Betere yo rogo Marungu 10, 1952.

Mi adu na gu maabangirise nga ga mangasunge rogo gu basunge nga ga gbingbida awaraga tipa gupai nga kaa fubee kuti pa kusa amagazini na kura awaraga. Ono tie, i afu gu sunge fere nga ga kparaka riahe na fuo gure kusa mi ki tona mangasunge ba manga riahe yo, nga gu sunge mi aagbia ngbarago agbia ti ni na kini wiriki badungu apai ti ni. Sidu, mi aagbianga gu momu nga ga mangasunge rogo gu basunge nga ga gbingbida awaraga te. Ono tie, gu mbakadapai nangia ga manga riahe aima undo re, bambiko si anaambu bete regbo ambu fere uru mi naandu ku rogo gu bambu awaraga nga ga Betere tipa kaa manga wisigopai nisase ni manga mi sunge na gu dungu awaraga naadu yo. Gipai re aima undo re mi sono rogo toro yo, na si aima nyakasa gimi idapase. Si aima nyakasa gu gimi diaberã a nga ga mangasunge Betere yo fu Yekova tipa gbanga regbo wa rengbe omere na ni. Jerry akuru Betere yo rogo 1949 na ki mangi rogatise na Patricia, ono i aaraka kina mbembedi na ani Brooklyn yo. I anaaundo re dedede na kini ngarasi re ho mi atona mangasunge atona ni Betere yo.

Ngbutuko fuo ndu mi ku Betere yo, i atona ngera tipa agu aboro Betere rengbe yo ka maa rimoyo ku dagba rimo agu aboro yo Betere asiayo ni abagumbapai. I anaakeda agu awirina i asiayo ni abagumbapai gbaiga re vuru garã yo ku rogo adungurati baturõho anidu ti Brooklyn nga akirometere 322 (amairo 200) tipa i naamanga gumbapai yo na kini ndu gene tungusapai yo na dungurati. Mi aima gbia gu momu nga ga du dagba agu awirina re. Mi atona nduge ku rogo agu adungurati re na kini mangi agumbapai yo, nga gu naanidu tipa saa sa, na mi aagunde agunde ti bambata regbo. Mi anaandu dedede ku rogo agu adungurati re na gatara. Mi natingida kura regbo atingida sa rogo kura bebere uru sa ti regbo zere Rago Poso rogo 1954. Mi abiti ku rogo gatara ka ga ku New York yo, na si adu nga mi nika da Betere yo na regbo kindi nyemu. Ono tie, bavugumo atona manga na bakere wege gbiati bakere ndurõo. Makana gatara ambu mangasunge, na ka mi adanga New York City yo ti gu regbo si aaida mi da ti ni ya, ono mi ada yo saa bisue wiso Rago Sa Sunge. Mi andu ti gene gatara sende yo ku Brooklyn yo, na ki ndu nibasa ku ba manga riahe yo fuo da mi, mi ada kusa tooni kidu na mbugo fuo zanga mi rame yuru sasasa rogo gu gatara naima gberã re. Ono agu apai namangi re re aadunga ni bapai te, bambiko mi anidu na bakere ngbarago mbiko undo mi awirinami na mbiko gbia mi dungu vovo abakure rogo gu digido aposo mi anaandu ku rogo agu adungurati re.

Ti gu regbo ani aambakada tirani ka gbandaka pangbanga rogo gu radio nangia WBBR

Rogo gimi bambata agarã ku vuru Betere, mi aima tona manga gu sunge a nga ga gbandaka pangbanga rogo gu radio nangia WBBR. Gu ba radio re adu rogo namba ue vuru gu bambu nga 124 Columbia Heights. Mi anidu dagba agu aboro yo nanaamanga gu mbakadapai nga ga wisigo Ziazia Kekeapai, nga gu i anaamangaha rogo radio na aposo dũ. Wiriba A. H. Macmillan, nga guko naima dia gbanga regbo ku vuru Betere anidu rogo agi ambakadapai nga ga radio re dedede. I ainiko na gu rimo nga Wiriba Mac, na ko angia bawene kpiapai nga ga hipai tingba ga Yekova sunge fu agurani nangia paranga aboro vuru Betere.

Ani anaakparaka agu akarte naafura tipa WBBR gene tungusapai yo tipa ka sa aboro i du na nyemuhe

Rogo gu garã nangia 1958, gimi sunge aˈariatihe, mi ki tona mangasunge mbembedi na agu aboro naanimangi gu Sukuru Nga ga Girada. Mi anaaundo yo tipa i naagbia awaraga idapa rimo ku rogo ringara na mi anaamanga ambakadapai a tipa wai gi zaaza akumba na adee re nika ndu ku rogo agu aringara i anaakeda yo ku rogoho. Geno nduge na tiyara (avion) aima kio ni kerehe ti agu agarã re, sidu, aguyo nanaandu na tiyara aangenga te. Badungu agu aboro nanaandu ku Afirika yo na Asia yo anaandu na agu abakurungba nga ga tinda ahe. Ho agu atiyara nga ga sunge baga ahe atona ta ni, geno atiyara azorõ, na badungu amokedi ki tona kaa ndu na tiyara ku rogo agu aringara i afu yo ku rogoho na sunge tungusapai.

Ani na Patricia gbiati Jerry Molohan ti gu regbo ani aandu tipa gu bakere dunguratise namangi rogo 1969 riihe angia, “Peace on Earth”

NDUGE TIPA BAKERE ADUNGURATISE

Rogo 1960, mi agbia gu kura sunge berewe nga ga manga kparakpara mbakadapai tipa tiyara di aboro Amerika yo ka ndu na yo ku Putu yo tipa gu kikindigi adunguratise nga ga dungu aringara nga gu namangi rogo 1961. Mi aima ndu a na tiyara ku Hamburg yo, Germani yo tipa kiki dunguratise sa dagba gu kikindigi adunguratise re. Tingbafuo gu kiki dunguratise re Germani yo, mi na kura aboro Betere biata atumo tipa tarambiri ka ndu na ni ku Itaria yo ka bi gu be-basunge du Roma yo. Fuani, ani andu ku France yo, na ki ndu dagba agu agangara nga Pyrenees Mountains ku Sepania yo, nga gu ba i aima rugusa gaani sunge tungusapai rogoho. Ani aima du na rengba ka fu bete awaraga nga gu ani avodihe wakina agamahe fu agu awirinarani naadu Barcelona yo. Si adu ni pa ngbarago ka gbia yo! Fuo gure, ani andu ku Amsterdam yo, na fuani, ani kini ga ku New York yo na tiyara.

Fuo he wa garã sa kusa, i asia re mi mangi ambakadapai nga ga nduge tipa agu aboro i asiayo i ndu tipa kparakpara kikindigi adunguratise nga ga dungu aringara nga gu namangi rogo zegino dunduko. Gu kikindigi adunguratise re amangi rogo 1963, na riihe angia, “Everlasting Good News.” I amangi ambakadapai tipa aboro nga 583 ndu ku rogo apapara zegino dunduko kadu pati agu adunguratise re Putu yo, Asia yo, South Pacific yo, Honolulu yo, Hawaii yo, gbiati Pasadena yo, California yo. I aima ndu a ku Rebanona yo na Yaradene yo tipa ka bi agu arago i ake Ziazia Kekeapai rogoho. Kupati gu sunge nga ga manga ambakadapai tipa nduge na atiyara gbiati abambu rame ti marã, gaani basunge Betere yo agbia agu awaraga dunduko si aaidaha tipa ka rimo ku rogo gu dungu aringara re dunduko.

VOVO BADIA NUNGURO

Gu garã nangia 1963 aima du a ni nyanyakipa garã fere tipa kura bawene ndupai berewe. Rogo Banzinga 29, ani arogo tirani na Lila Rogers nga guri nangia boro gu rago nga Missouri, na ri atona mangasunge Betere yo agarã biata kusayo mbata fu ani mangi rogatise. Tingbafuo poso sa fuo gaani rogatise, ani na Lila atona ndu gu nunguro nga gu namangi rogo zegino dunduko re, na ani andu ku ringara aGiriki yo, ku Ezipeta yo, na ku Rebanona yo. Ani adi tiyara Beirut yo ki ndu ki ti na ni rogo umba ba ti tiyara Yaradene yo. Ono mbiko gupai nga i aima rugusa gaani sunge Yaradene yo, na airangbii anaafunga waraga rimo ku rogo gu ringara re fu aDezire Yekova te, ani aabaka kina bangirani nga ginipai nika manga ho ani nika da ni yo. Nairiwo gu bakere ngbarago ani adu na ni ho ani ada ni yo ki bi ndurumo awirina i naru ba ti tiyara yo na gu kekeapai beyo nga “Wene ye furoni aDezire Yekova”! Na nairiwo gu bakere ngbarago ani adu na ni ka bi agu arago i ake Ziazia Kekeapai rogoho! Ani andu ki bi agu arago atita aYisaraere araki rogoho, agu arago Yesu na gako abawiriki atungusipai rogoho, gbiati agu aba gu pambori nga ga aKristano atona rogoho ka gbandaka ku rogo apapara zegino dunduko.—Amo. 13:47.

Tipa agarã nga 55, Lila aima du ni wene mounda fere rogo gaani asunge yo dunduko. Ani aima du na rengba ka ndu ku Sepania yo na Portugal yo bara dunguhe, ho i arugusi gaani sunge ni rogo agu aringara re. Ani anaangarasa agu awirina naadu yo na kini ndu na awaraga fuyo gbiati gu kura ahe i aaidaha. Ani aima du a na rengba ka ndu ka bi bete agu awirinarani naadu rogo gu bambukiso naadu Cádiz yo, Sepania yo. Mi aima du na bakere ngbarago nga mi angarasiyo na gumbapai nga ga Ziazia Kekeapai.

Mbakada awaraga nyasa gu Sukuru Nga ga Girada mbata fu fuyo ho fu agude sukuru

Rogo agu agarã naatona rogo 1963, si aima du ni pa momu kaa manga ambakadapai nga ga nduge tipa bakere adunguratise nga ga dungu aringara ku Afirika yo, ku Austroria yo, ku Central na South America yo, ku Putu yo, ku Far East yo, ku Hawaii yo, ku New Zealand yo, na ku Puerto Rico yo. Ani na Lila ima gbia ngbarago ti badungu bakere adunguratise nga gu bangirani nikaa gonga ti ni berewe ya, kodihe na gu namangi Warsaw yo, Poland yo, rogo 1989. Badungu agu awirina nga aboro Russia aima ye ku pati gu bakere dunguratise re, na si angia bambata regbo fuyo i du pati ngbatunga gu bakere dunguratise re! Ani agbia badungu awirina nga aguyo naima dia agarã ku bambukiso yo Soviet Union yo tipa gayo idapase.

Nduge ku rogo abe-basunge rogo zegino kaa nyakasa avuru Betere gbiati amokedi na kini ngarasi yo aima du ni gu momu mi naima gbia bakere ngbarago ti ni. Ho ani andu yangara ngbatunga gu nunguro re ni ku South Korea yo, ani aima du na rengba ka bi awirinarani 50 nga aguyo i aziyo ku bambukiso yo rogo gu gbata nga Suwon. Agu awirina re dunduko aima yugo wene bipai na i aangera kumbatayo tipa manga gayo sunge tungusapai berewe. Pa ndu ani ka biyo aima ngarasa rani gbe!—Rom. 1:11, 12.

PA NGE NAMBA GA YEKOVA ABORO NAFU KINA NGBARAGO

Mi ima bi wai Yekova nafu maku fu gako aboro vuru agu agarã yo ninaasusa, mbiko ho mi azi bapatiza ni rogo 1943, bange abatungusipai adu nga 100,000, ono awere, abatungusipai bangeyo naima susa amirioni muambe, nairiso Yekova rogo aringara nga 240. Gu nyanyaki sunge agu awirina nandu tipa gu Sukuru Nga ga Girada amangaha ima fubee kuti gi sonakumbatayo re. Nairiwo gu pa ngbarago ningia ha kaa mangasunge mbembedi na dungu agi amokedi re tipa dungu agarã na kini undo yo i ndu ku rogo agu aringara i afuyo ku rogoho na sunge tungusapai!

Mi na bakere tambuahe nga mi amangi diaberã mbure kindi tooni ka kiiso gimi sunge Kindo ni hiiso mi fuomu ka ndu ku Betere yo. Yekova ima fu maku fere ni bakerehe vuru agi agarã re yo dunduko. Kupati gu ngbarago nga ga Betere, ani na Lila agbia ngbarago tipa dungu bawe agarã ti gu momu nga ga nduge gene tungusapai yo na adungurati vuru Brooklyn, nga gu ba ani azi dungu ndikidi abakure rogoho.

Mi namangasunge kindi Betere yo mbiko gu undo nga ga Lila na aˈuru dunduko. Wa vura duhe nga garãre awere nga 84, mi na ngbarago nga mi kindi na rengba ka mangasunge wenengai, mi naundo na gu sunge nabipa gbia agu awaraga i akekaha fu be-basunge gbiati keda agu be-basunge akekaha.

Ani na Lila areme

Nairiwo gu pa ngbarago ngaha kadu ni papara ga Yekova bawene riigbu na ka bi gu ba kparakparapai du dagba agu aboro nairiso Yekova na aguyo airisongo ko ya. Ani ima rengba ka rugatirani ziazia na agu afugo Maraki 3:18 agumbaha nga: “Oni ayéga berewe ka kparaka dagba rurupai na gbegberẽpai, na dagba gu boro namanga pa Mbori na gu boro amanga nga pa ko ya.” Aˈuru dunduko, ani nabi gupai nga ga Satana zegino nagberã kina kumbatayo, na si ima hi be agu aboro adunga na maabangirise ya na nga aguyo nagbia ngbarago gbua tooni rogo raka yo. Ono agu aboro kpinyemu Yekova na kini irisiko na ngbarago rogo gayo raka yo, i na ndikidi maabangirise tipa kumbatayo wa vura duhe vurũ nga ani naraka ti kere aregbo. Nairiwo gu momu du ani na ni ka tungusa gu wene pangbanga nga ga Kindo! (Mt. 24:14) Ani dunduko nangera kumbatayo tipa gu uru barambeda ga Mbori Kindo nika gberesa gi zegino re na ki ye na vovo zegino kubaha na agu amaku dunduko kidoyo paha, kodihe na wene kpotose gbiati nyenye unga. Fuo gure, ga Yekova ruru amoyambu nika raka na ngbarago nyeanye kindi auru kpotosende.