1, 2. (a) Ginipai rengbe agu aˈariapai boro aaberãnga paha ya ka manga Kristano na ni? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.) (b) Ringbisihe kuti Atambuahe 131, ginipai rengbe ka undo rani tipa ani banda gaani zereda nga ga berãse yo?

TI GU bambata regbo agu arogotise nga Lloyd na Alexandra aye ka ino gupai nga i nadia yo Betere yo ka karagayo kuti ngba sunge tungusapai, rago aima gberã tiyo. Bambiko i aima digo nimangisunge Betere yo tipa agarã naima susa 25. Lloyd agumba gupai nga: “Mi aabihe wa ka i ya Betere gbiati gu sunge mi aamangaha angia gupai aboro aino re ti ni. Mi aima rugatire berãre yo na ndu gupai gi ariapai re amangi ti ni, ono tifuo bete aposo na adiwi kusa, rago anaagberã tire dedede. Kura regbo mi anibi gi ariapai re ni wenehe, ono tifuo bete regbo, rago ki tona ka gberã tire berewe tipaha.”

² Ho gaani raka aˈariatihe ni ti gu regbo ani aberãnga paha ya, agu aˈariapai si aida ani mangihe ima rengba ka ye na bakere bakabangirise gbiati mbugo berãseyo. (Snz. 12:25) Si ima rengba kadu ni mbumbuhe furani ani di agu aˈariapai re kugume. Waigu rengbe ani ka ‘zeresa’ mbisimorani si ru zaa rogo ngbatunga apai wa gure? (Oni gedi Atambuahe 131:1-3.) Ani wisigingo pai tipa wai bete agu aboro du payo rogo Ziazia Kekeapai yo gbiati bete gu ga Yekova amoyambu du areme arengbe ka banda gayo zereda nga ga berãseyo apai ki vura ariatihe tipa yo vurũ.

3. Wai du ga Yosefa raka aˈariatihe ni ipo?

³ Yosefa adu na garãko mbembedi kuti 17 ho awiribako abagiko ni ni kanga mbiko gayo kpihe. Mbata fu gipai re, Yosefa nangia gu gude bako akpinyemu ko gbe. (Bam. P. 37:2-4, 23-28) Tipa agarã wa 13, Yosefa arungo be sunge akanga na bambukiso Ezipeta yo tuturũ ti gu bako ko akpinyemu ko nangia Yakoba. Ginipai naaundo Yosefa tipa ka ko dunga na zinga na ki zanga maabangirise ya?

4. (a) Ho Yosefa adu ni bambukiso yo, ginipai ko aamaa berãko tipaha? (b) Waigu Yekova akaragapai kuti ga Yosefa kparakpee?

⁴ Ho Yosefa aarungo ni bambukiso yo, ko aima maaberãko tipa agu apai naayugo wai Yekova aundo ko. (Bam. P. 39:21; Tam. 105:17-19) Gu musumo ko ararihe mbuko ni tooni ko aima fu gu kido fuko a nga Yekova adu na kina ko. (Bam. P. 37:5-11) Si rengbe kadu nga ko aima kusuko kpotokoyo na gako arungo fu Yekova bara dunguhe. (Tam. 145:18) Ni karagapai kuti gi gako kparakpee re, Yekova afu gu kido fuko nga, Ko nika “du adu na ko” rogo agu apai namanga ko dunduko.​—Amo. 7:9, 10. *

5. Gini sangbanapai rengbe “gu zereda nga ga Mbori” kadu na ni kurii gu nyemupai du ani na ni ka pekafuo agu asásá nga ga toro?

⁵ Ka apai vura kpakara furani wai areme, ani ima rengba ka gbia wasa ti gu “zereda nga ga Mbori” nga gu nabanda gaani aberã. (Oni gedi AFiripoio 4:6, 7.) Sidu, ka ani kpari fu Yekova ho ani abihe ni nga abakabangirise ima fu rii omerani, ga Mbori zereda ima rengba ka nyakasa gaani diaberã tipa ka da ti gaani asásá nga ga toro na ki undo rani tipa ka omerani batingo ya. Ani wisigingo agu akpiapai du areme nayugo gipai re.

6, 7. Wai rengbe pa manga ani kparakpee tipa kina boro gupai ani aidaha ka undo rani ani du na gu zereda nga ga berãseyo berewe? Oni funga kpiapai.

⁶ Ho i ape gupai ni fu aRyan na Juliette nga gu gayo sunge kparakpara abazakigene i aamangaha tipa bete regbo ima digo, rago aima gberã tiyo. Ryan aya: “Ani agumba gipai re nibasa fu Yekova rogo kparakpee yo. Ani aini gupai nga, gere nangia wene momu furani tipa ka yugo gaani kido kutiko. Badungu aboro rogo gaani dungurati naadu ni vovo yo rogo rengo yo, si du ani akpari ti ni tipa Yekova undo rani ani moi wene kpiapai nga ga idapase.”

⁷ Waigu Yekova akaragapai kuti gayo kparakpee? Ryan aya: “Nibasa tifuo manga ani kparakpee, gu bakere gberãrago na bakabangirise ani adu na ni ago kusayo. Gu zereda nga ga Mbori aabanda kpotoraniyo gbiati berãrani yo. Ani aima rugatirani na gupai nga Yekova ima rengba kaa mangasunge na ani kindi ka ani kakuti gu bipai du ni ruruhe.”

8-10. (a) Waigu rengbe ga Mbori toro ka undo rani ho du ani ni rogo bakabangirise? (b) Gini agene rengbe Yekova ka undo rani ngbaha tipa ani moiberã rani kuti iriso ko?

⁸ Ku pati gupai nga ga fu zereda furani, ga Mbori ziazia toro rengbe ka gbe berãrani kuti gu meme averesi rengbe ka undo rani ani rugutirani na gupai nyakipaha rogo raka yo. (Oni gedi Yoane 14:26, 27.) Oni bingo gupai du tipa agu arogotise nga, aPhilip na Mary, nga agu yo namangisunge Betere yo tipa agarã naima mbeda kuti 25. Vuru adiwi yo biama, i dunduko azanga anayo rogo kpioyo na kura gume Philip ki kpi berewe a na i ki tona kaa ngerafuo ba Mary, nga guko naadu na kaza berã.

⁹ Philip aya: “Mi aaberã gupai nga, mi aamangapai amanga wenengai kuti gipai re, ono pai kinaho naakpa. Mi akuru bara gu veresi nga AKorosaio 1:11 rogo gu Ngbaõbambu Sinziri du tipa wisigoho. Kina rengo nga mi aahipai ahi, ono angianga kuti wai si aaida mi hipai ya. Si aaida mi hipai ‘dati zera dũ na  gbanga hipai ni ngbarago.’ Gi veresi re atingidi re na gupai nga gimi ngbarago rogo raka yo arunga riipa agu apai du tipa re te, ono si naru rii gu sangbanapai du ziazia toro na ni rogo gimi raka yo.”

¹⁰ Mbiko gupai nga aPhilip na Mary amoi berãyo tipa iriso Yekova, ko afu maku fuyo rogo dungu agene yo. Ngbutuko fuo guari yo Betere yo, i dunduko ue agbia wene aboro i aawirika Ziazia Kekeapai na yo nga agu yo naaida kaa wirikapai susi bara sa rogo poso yo. Mary aya: “Agu aboro re angia gaani ngbarago na gere nangia gu gene Yekova aagumba gupai furani ngbaha nga apai dunduko nika duadu wenengai.”

11, 12. (a) Wai du Yosefa amangi gupai Yekova arengbe ka fu maku kuriihe? (b) Waigu Yekova afu maku fu Yosefa tipa gako hipai?

¹¹ Ho ani agbia tirani ni na agu aˈariapai ani aainongo nga si nika manga ya, si taata tipa ani mbu agu abakabangirise du ani na ni tipa gupai du kumbatayo si rungburasi rani. Gipai re aima rengba ka manga Yosefa. Ono tie, kuba gure ko asia ka manga gu wenepai ko arengbe ka mangaha rogo gu kpakarapai yo ko adu rogoho, rogo gi gene re ko kini mangi gupai Yekova arengbe ka fu maku kuriihe. Wa Yosefa avura du bambukiso yo, ko aamangasunge nyanyaki kini mangi agu asunge dunduko babanda bambukiso aafuhe fuko, wakina gu ko anaamangaha ti gu regbo ko anaamangasunge fu Potifaro.​—Bam. P. 39:21-23.

¹² Rogo gu kura uru sa, i afu gu sunge fu Yosefa nga ga ngerafuo akumba ue nga aguyo naamangasunge mbata ngbanga fuo Faro yo. Mbiko gupai nga ko amangipai na agi akumba ue re ngba wene gene, i agumbapa gayo amosumo fuko i ararihe rogo gu yuru naadu mbata fu gu uru re nga gu naafuda yo. (Bam. P. 40:5-8) Yosefa aaruganga tiko na gupai nga gu gayo fugodagbase re nika ye na pa kusa yo ko kusa bambukiso yo te. Wa si avura du nga ko araki tipa agarã ue ku bambukiso yo, ni yangaraha, i akusi ko bambukiso yo, na rogo kina gu bangisa uru re, i ki moiko ni ue boro fuo Faro.​—Bam. P. 41:1, 14-16, 39-41.

13. Waigu rengbe ani ka manga gupai rengbe Yekova ka fu maku kuriihe apai ki vura du tipa rani ni kpakarakpakaraha vurũ?

¹³ Wakina Yosefa, ani ima rengba ka gbiatirani na gupai adunga ani na ome ka mangapai tipaha ya. Ono tie, ka ani ahipai kindi na kini asadi tirani kaa manga gupai du ni wenehe rogo gu kpakarapai du ani rogoho, ani nika fu guhe fu Yekova rengbe ko ka fu maku kuriihe. (Tam. 37:5) Rengo ngaha nga, ani ima rengba kaa bi tirani ti kura aregbo nga “pai nagasa rani” agasa, ono tie, a wa gu mokedi nangia Pauro apehe, pai “adia nga be rani te.” (2 Kor. 4:8) Agi afugo Pauro re ima rengba kadu ni rengo tipa rani, gbe ka ani moiberãrani tipa gaani sunge tungusapai.

14-16. Waigu gu batungusi wene pangbanga nangia Firipo aamaa berãko kindi fuo gako sunge tungusapai apai ki vura kaa ariatihe vurũ?

¹⁴ Gu batungusi wene pangbanga nangia Firipo nga bawene kpiapai kisusi furani nga gu ko na moiberãko fuo gako sunge tungusapai apai ki vura kaa ariatihe vurũ. Bakere rungosiro adu Yerusarema yo tifuo imo yo Setefano. * Ti gu regbo re, Firipo aamanga vovo sunge i afuhe fuko. (Amo. 6:1-6) Ono ho apekefuo Kristo agbandaka ni rogo arago, Firipo aaidanga ka sungo asungo gbua ki zanga mangapai te. Ko andu ka tungusapai Somorona yo, nga gu gbata si aaida aboro gi wene pangbanga rogoho.​—Mt. 10:5; Amo. 8:1, 5.

¹⁵ Firipo adu regerege tipa ka ndu ku rogo ai gu ba ga Mbori toro arengbe ka nungusa ko ku rogoho, sidu Yekova amangisunge na ko tipa ko tungusipai rogo agu aba aboro aagianga wene pangbanga rogoho ya. Gi gako zanga kparakaro re aima fu wasa fu aboro Somorona, nga aguyo aYudo anaabiyo na payo kusende na kini mangiyo gbegberẽ. Si airiwongo te nga rimbasa aboro ‘amongo ya tuyo’ fuko!​—Amo. 8:6-8.

¹⁶ Ga Mbori ziazia toro angbe mbatayo fu Firipo ku Asedodo na Kaisaria yo, nga agu agbata ue naadu na badungu aGendiria rogoho. (Amo. 8:39, 40) Agarã wa 20 kusa tifuo Firipo tungusipai Somorona yo ni bambataha, agu apai naadu tipa ko aima ariatihe berewe. Ko amoi kporo na kidu na aborokporo beko. Wa apai avura kaa ariatihe fu Firipo, ko amaaberã ko kindi fuo gako sunge tungusapai, na ni sangbana gipai re, ko gbiati gako aborokporo agbia dungu amaku be Yekova.​—Amo. 21:8, 9.

17, 18. Waigu rengbe pa maa ani berãrani tipa gaani sunge tungusapai ka undo rani ti agu aregbo apai aˈariatihe?

¹⁷ Badungu agu aboro namangasunge Kindo ti aregbo dũ nagumba gupai nga, pa maa yo berãyo tipa gayo sunge tungusapai ima undo yo tipa i banda gayo ngbarago na kidu kindi na ruru bipai apai ki vura kaa ariatihe vurũ. Ni kpiapai, ho agu arogotise ni aboro South Africa nga Osborne na Polite akuru ni Betere yo, i aberẽhe tigayo nga i nika gbia sunge agbia ni ipo gbiati ba kaa raka rogoho. Ono tie, Osborne aya: “Ono gupai namangi tie nga, ani aagbianga sunge ni ipo wa gu ani aaberã paha te.” Diako nga Polite aya: “Ani aagbianga sunge te tipa adiwi biata, na marã aadunga ho ani aaigoho te. Gipai re aima kpakara ni rengo.”

¹⁸ Ginipai naundo Osborne na Polite rogo gi kpakaraapai re? Osborne aya: “Tungusapai na  dungurati aundo rani ni bakerehe tipa ani moiberãrani fuo sunge tungusapai na kidu na ruru bipai. Ani adiberã ka fu tirani tipa sunge tungusapai gbe kuba gupai nga ka sungo kaa baka kina bangirani, na gipai re aye na bakere ngbarago furani. Ani ata rogo arago dunduko tipa sunge, na ni yangaraha, ani kini gbia sunge.”

19-21. (a) Ginipai nika undo rani ani banda gaani zereda nga ga berãse yo? (b) Gini aundo rengbe ani ka gbiaha ti aria ani tirani kuti wai apai naˈariatihe?

¹⁹ A wa gi kpiapai re ayugoho, ka ani amangapai na omerani dunduko rogo gu kpakarapai du ani rogoho na kini sungudi Yekova na zerangbaduse, ani nika banda gaani zereda nga ga berãseyo. (Oni gedi Mika 7:7.) Kusa, ani ima rengba ka bi gupai nga gaani pagume na Yekova ima nyaka mbikopa manga ani aˈariapai kuti gu vovo apai ani agbia tirani na ni. Polite ani nifura tipa ri mbata kusayo aya: “Pa aria yo gimi sunge ima yugo gupai si ayugoho nzunzu ka kido kuti Yekova zavura ho duhe ni wa ka i ya raka ni kpakarakpakaraha gbe. Gimi pagume na ko ima nyaka.”

²⁰ Mary, i nifura tipa ri kuari nangera kindi fuo sosono bari na kini tungusipai ni nazakigene. Ri aya: “Mi ima wirika gupai nga ho du mi ni na bakabangirise, si naida mi ru zaa, ki mangi kparakpee, na ki mbu baka bangire. Ka mbu apai ku be Yekova nga gu bakere pai mi nawirikihe, na si nga gupai si nika idaha gbe kumbatayo.”

²¹ Lloyd na Alexandra, ani nifura tipa yo ti tonatona gi kekeapai re aima ida kuti gupai nga, agu apai naˈariatihe aima maa gayo idapase ngba asada yo rogo dungu agene yo nga gu i aaberãnga paha ya. Ono i aya: “Padu gaani idapase ngba asada yo nayugoho singia gaani idapase nga ndikidihe watadu si ni nyanyakihe tipa ka undo rani na ka fu wasa furani ti aregbo kpakaraapai. Si ima sa rani ni wene aboro.”

22. Ka ani aasada kaa manga gu wenepai rengbe ani ka mangaha rogo gupai yo du ani awere rogoho, ginipai rengbe ani kadu na kido tipaha?

²² Ka gaani raka ariatihe ngba gu gene ani aaberãnga paha ya​—singia mbikopa aria yo gaani sunge nga ga siokrasia, akaza, watadu vovo atindiro nga ga kporo​—si naida ani du na gu kido nga Yekova naberãpa rani aberã na ko nika undo rani aundo ti wene regbo. (Eb. 4:16; 1 Pet. 5:6, 7) Wa du rago re, mo asadi ka manga gu wenepai rengbe mo ka mangaha rogo gu kpakarapai du mo rogoho. Mo mbedi na gu Bamo du ngbangbaturũ yo rogo kparakpee yo, na mo mbu gamo apai dunduko ku beko. Rogo gi gene re, mo ima rengba a ka banda gu gamo zereda nga ga berãseyo apai ki vura kaa ariatihe vurũ.