1-2. Ginipai Yesu aaida ka gumbaha ho ko agumba agu afugo ni du rogo Yoane 4:35, 36?

HO YESU aandu ni ngba gene ku Gariraya yo, ko aandu dagba aˈati, na si nawira gupai nga agu aˈati re angia aˈati fogo nganu. (Yo. 4:3-6) Adiwi wa biama naanye koyo si ki da ba kehe. Yesu ape pai nga gu si awira gupai gbe nga si aima iriwo bangiri aboro, ko aya: “Oni tumba nga bangironi, ka ngera nga ku ati yo, si ima vura avura wa ka i ke he ake.” (Oni gedi Yoane 4:35, 36.) Ginipai ko aaida ka pehe?

² Si nawira gupai nga Yesu aafura tipa ke aboro angianga nganu ya. Oni berẽnga kurii gupai namangi. Wa si avura du nga aYudo anaaidanga ka kodatiyo dedede na aboro Somorona te, Yesu atungusipai fu dee boro Somorona, na ri ki ima degaturi fuko. Ho Yesu aafura ni tipa agu aˈati nga gu naaima ‘vura avura wa ka i ke ahe ake’ rogoho, ndurumo aboro Somorona nga aguyo nagi pa Yesu ngba gu dee ko atungusipai furi re aaye ka gbiako. (Yo. 4:9, 39-42) Kura wene bawirikipai sa tipa Ziazia Kekeapai akepai tipa gi pangbanga re ki ya: “Paye aboro niˈipo ka gbia Yesu na ki degetuyo fuko . . . ayugu gupai nga i adu wakina gu nganu naima da ba kehe.”

3. Ka mo aabi aboro kina wai Yesu anaabi aboro, waigu si nika undo ro gene tungusapai yo?

³ Gamo bipai nga gine tipa agu aboro mo atungusa wene pangbanga fuyo? Ya mo mo nabiyo wa gu nganu naima da bakehe? Kangia wo duhe, apai biata nika yugo gupai nga wo mo abiyo. Bambatapai nga, mo nikaa tungusapai niˈipiˈipihe gbe. Regbo ke ahe ima guro; regboho tipa gberesaha te. Uepai nga, mo nika du na ngbarago wa mo nikaa bi aboro i nidegetuyo kuti wene pangbanga. Ziazia Kekeapai naya: “Ngbarago nidu regbo ke ahe.” (Yes. 9:3) Na biatapai nga, mo nikaa bi aboro dunduko ni basasa ni agu aboro naima rengba kada ni ga Yesu abawiriki, sidu, mo nikaa aria gamo gene tungusapai  ringbisihe kuti gupai du aboro na nyemuhe.

4. Gini apai ani nika wirikaha be gu mokedi nangia Pauro rogo gi kekeapai re?

⁴ Kura ga Yesu abawiriki adu kinaho narengbe ka berã gupai nga ka aboro Somorona danga ni ga Yesu abawiriki te, ono Yesu aadunga na berãpai wa gure te. Kuba gure, ko aabi yo ni agu aboro naaima rengba kada ni gako abawiriki. Wakina gure a, si naida ani naabi agu aboro du rogo gaani dagbarago ni agu aboro naima rengba kada ni ga Kristo abawiriki. Gu mokedi nangia Pauro amoi bawene kpiapai furani tipa ani pekefuoho. Gini apai rengbe ani ka wirikaha beko? Rogo gi kekeapai re, ani nika sakapai tipa (1) wai ko ainipai tipa agu aida nga ga agu aboro ko anaatungusapai fuyo, (2) wai ko arugutiko na gayo nyemuapai, na (3) wai ko aabi yo ni agu aboro naima rengba kada ni ga Yesu abawiriki.

5. Ginipai nasa Pauro ko du na rengba ka rugatiko na agu aboro nanaadegatuyo fuko bambutiria yo?

⁵ Pauro anaatungusapai dedede rogo ga aYudo abambutiria. Ni kpiapai, rogo gu bambutiria naadu Tesaronike yo, ko asakipai “na [aYudo] rogo Ziazia Kekeapai ti arago sabiti biata.” (Amo. 17:1, 2) Si nawira gupai nga tungusapai bambutiria yo aima ngba ti Pauro. Ko angia Yudo. (Amo. 26:4, 5) Pauro aima rugatiko na aYudo, sidu, ko aima du na rengba ka tungusapai fuyo na kido.—Frp. 3:4, 5.

6. Agu aboro naadu bangbeahe Atenai yo, waigu i adu kia ti agu aboro Pauro anaatungusapai fuyo bambutiria yo?

⁶ Tingbafuo asogo Pauro mangiko ngbaome ko zubo kusayo Tesaronike yo na Beroya yo, ko andu ku Atenai yo. Berewe a, ‘ko atona saka pai bambutiria yo na aYudo gbiati ruru aboro.’ (Amo. 17:17) Ono tie, ho Pauro aatungusapai ni bangbeahe yo, kura aboro kia ko aafura fuyo. Agu aboro naadegatuyo fuko angia abawisigipai dudunguroo tipa raka gbiati kura aGendiria nga aguyo naabi ga Pauro pangbanga ni “vovo yugopai.” I agumba gupai fuko nga: “Mo ye na agu apai iriwo turani yo.”—Amo. 17:18-20.

7. Ringbisihe kuti Amokedi 17:22, 23, waigu Pauro aˈaria gako gene tungusapai?

⁷ Oni gedi Amokedi 17:22, 23. Pauro aatungusanga pai fu agu aGendiria naadu Atenai yo kina wai ko anaatungusapai fu agu aYudo naadu bambutiria yo te. Si nawira gupai nga Pauro aima sana tiko nga, ‘Gini apai agi aboro du Atenai ane naidi kutini?’ Ko awisigi agu apai naadu patiko wenengai na ki inipai tipa ga aboro sino mangaapai nga ga pambori. Fuo gure, ho Pauro aagumba agu arengo ni fuyo du vuru Ziazia Kekeapai yo, ko atonaha na gumba agu apai fuyo i aima ida kutini. Kura basakipai sa tipa Ziazia Kekeapai aya: “Wa ko adu ni gu Kristano nangia Yudo, ko aima ruga tiko na gupai nga aGiriki anaairisongo ga aYudo gbiati aKristano ‘ndikidi’ Mbori te, ono ko aˈasadi ka yugo gupai nga gu  Mbori ko aatungusapai tipa ko aadunga ni gu Mbori aboro Atenai aainongo pai tipa ko ya te.” Sidu, Pauro adu na nyemu ka aria gako gene tungusapai. Ko ape gupai fu aboro Atenai nga gupai ko aatungusaha aye be “gu Mbori i aina nga ko ya,” nga guko i anaasada ka irisiko. Wa si avura du nga aGendiria aainidongo tiyo na Ziazia Kekeapai te, Pauro aabingo ho nga ka i danga ni ga Kristo abawiriki te te. Kuba gure, ko anaabiyo wa gu nganu naima da ba kehe, na ko aˈaria gako gene tungusa wene pangbanga tipa ka tungusapai fuyo.

8. (a) Waigu rengbe mo ka ino agu apai agu aboro du rogo gamo dagbarago naidi kutini? (b) Ka boro ya foro ni na kina gani pambori ti ni, waigu rengbe mo ka karagapai?

⁸ Wakina Pauro, mo du ni gu boro nakparia apai. Mo ngere tipa agu apai rengbe ka undo ro mo rugutiro na agu aida nga ga agu aboro du rogo gamo dagbarago. Waigu irakporo nakendege kpuni watadu gani ũnduge? Ya mo rimoni, gani roko, gu gene ni nambakadi ti ni ngbaha, watadu gani afugo nayugo pa gu pambori duni rogoho? Isoke ni ima gumba gupai foro gbaiga nga gani pambori kina ti ni. Ho boro ninaape pai ni wa gure fu gu kparakpara nazakigene nga Flutura, ri naakaragapai ki ya, “Mi ane tipa ka manga ro ngbaome mo idi kuti gupai mi naidi kutini te, ono mi ane tipa ka fura na mo tipa gipai re . . . ”

9. Gini apai rengbe mo ka ngera tipaha nga gu rengbe oni dunduko ue ka ida kutini na gu boro du na gani pambori kina ti ni?

⁹ Gini apai rengbe mo ka fura tipaha na gu boro du na kina gani pambori ti ni? Mo asadi ka ngera tipa agu apai oni dunduko ue naidi kutini na ni. Si ima rengba kadu nga ni nairiso bangisa Mbori, ni ima rengba ka ino Yesu ni batasi rikaaboro dunduko, watadu ni ima rengba ka ida kuti gupai nga ani naraka ti regbo gbegberẽ apai nga gu nika digo barambeda. Riimburu agu apai oni naidi kutini na ni, mo tungusi gu pangbanga funi nga ga Ziazia Kekeapai ngba gu gene nika saha si ngba angba tini.

10. Ginipai si aida ani asadi ka mangaha, na tipagine?

¹⁰ Mo moi gupai ku berãro yo nga aboro ima rengba ka zanga ida kuti agu apai dunduko gayo pambori ayugoho. Sidu, tingbafuo mo rugutiro na gu pambori du boro rogoho, mo asadi ka ino gupai nzunzu ni naidi kutini nitini. David, nga kparakpara bazakigene Austroria yo aya: “Badungu aboro nakoda agu apai nabipa dudunguro wisigopai tipa raka na gu gayo aida nga ga pambori.” Donalta, nga guri du Albania yo aya, “Kura aboro kinaho ani naagbia yo nga aguyo ninaape gupai nga pambori kina beyo, ono kusa, i kini pe gupai nga i aidanga nzunzu kuti Mbori te.” Na kura mokedi sa ni kumba Argentina yo bi gupai nga kura aboro ninaape gupai nga i ima ida kuti Tirinita, ono i ima rengba ka zanga ida kuti gupai nga Ba, na Wiri gbiati ziazia toro nga bangisa Mbori. Ko aya, “Ho mi naatingida gupai ni nga si ima rengba kadu nga gu boro mi afura na ni aidanga kuti agu apai dunduko gani pambori ayugoho te, si naasaha fere taata gbe mi bi agu apai ani dunduko ue  naidi kutini na ni.” Sidu, mo asadi ka ino agu apai aboro naidi kutini nzunzu. Ka mo mangihe wo, mo rengbe “ka du ni apai dunduko fu aboro dunduko” wakina Pauro.—1 Kor. 9:19-23.

11. A wa duhe ni kekehe rogo Amokedi 14:14-17, waigu Pauro atungusipai ngba wene gene fu agu aboro naaraka Rusetura yo?

¹¹ Oni gedi Amokedi 14:14-17. Pauro aima rugatiko na agu apai agu aboro nanaadegatuyo fuko adu na nyemuhe, na ko kini aria gako gene tungusapai tipa kaa tungusapai fuyo. Ni kpiapai, gu ndurumo aboro ko afura fuyo Rusetura yo adu na inohe gbua tooni tipa Ziazia Kekeapai watadu i aadunga na inohe tipaha te. Sidu, Pauro afura fuyo ngba gu gene narengbe ka sayo i gi rogo gupai yo ko aapehe. Ko afura tipa bakere ke ahe, gbiati du na rengba ka gbia ngbarago rogo raka yo. Ko amangisunge na agu afugo gbiati akpiapai agu aboro ko aafura fuyo aima rengba ka giarogoyo.

12. Waigu rengbe mo ka ino ga boro nyemupai na ki aria gamo gene tungusapai tipa ka tungusapai fu ni?

¹² Mo mangisunge na dudungurobipai tipa ka rugatiro na agu apai ngba ti agu aboro du rogo gamo dagbarago na ki aria gamo gene tungusapai tipa ka tungusapai fuyo. Waigu rengbe mo ka ino gupai du boro na nyemuhe watadu gupai ngba ti boro ho mo atona fugo ni na ni watadu ho mo andu ni ku kpuni yo? Berewe a, si naida mo du ni gu boro nakparia apai. Isoke gu boro re nasopa bino, nageda buku, nambakada torombiri, watadu namanga kura pai. Ka si du nga si rẽarẽ, mo ima rengba ka tona gamo fugo ni fura mo tipa gupai ni amangaha. (Yo. 4:7) Zavura ga boro vo roko ima rengba ka yugo wiripai tipa ni—isoke si ima rengba ka yugopa gani ringara, gani sunge watadu gu riigbu nga ga ambaro ngba ti ni. Gustavo aya: “Mi atona fugo na paranga garãko adu 19 nga guko naavo roko na sura baworimo ti ni ni babibia. Mi asana gu paranga re tipa gu roko re, na ko ki gumba gupai fere gu babibia re nangba ti ni tiko. Gu fugo dagbase re asa rani ani tona wisigo Ziazia Kekeapai, na ko awere nga wirinarani.”

13. Waigu rengbe mo ka pepa wisigo Ziazia Kekeapai fu boro ngba gu gene nika sa gupai nga si ngba tini?

¹³ Ho mo apepa wisigo Ziazia Kekeapai ni fu boro, mo pehe rogo gu gene nika sa gupai nga si ngba angba ti ni, mo yugu wai fu ni gani wirikapai nika undo ni. (Yo. 4:13-15) Ni kpiapai, kura dee sa nga guri nayugu nyemupai ayambu kura wirinarani  sa ni dee ku kpuri yo. Ho gu wirinarani re abi waraga ni ti vuro bambu nga gu naayugo gupai nga gu dee re awirikipai tipa yugopai na ri angia bakerepa nayugupai, ri anyakasi gupai nga, ani nayugopai a fu aboro vurube gu mbakadapai nga ga wisigo Ziazia Kekeapai na vurube gaani adunguratise. Gu dee re aidipa wirika Ziazia Kekeapai, ki ndu tipa dunguratise rogo gu uru nangbefuo gure, na ki ndu a tipa bakere dunguratise ngbutuko tingbafuo gure. Fuo garã sa kusa, ri kini zi bapatiza. Sidu, mo sananga tiro nga: ‘Gini apai du agu aboro mi naakaraga tire fuoyo na nyemuhe? Ya mo mi rengbe ka sakapai fuyo tipa gu gaani mbakadapai nga ga wisigopai na boro vurube Ziazia Kekeapai rogo gu gene nika sa gupai nga si ngbatiyo?’

14. Waigu rengbe mo ka aria gu gene mo amanga wisigo Ziazia Kekeapai na boro ngbaha ringbisihe kuti agu apai du tipa ni?

¹⁴ Fuo mo tona wisigo Ziazia Kekeapai na boro, aregbo dunduko si aida mo naambakada gupai oni andu ka wisigoho na ni, mo naambakadaha ringbisihe kuti agu apai du tipa gu boro re, gbiati agu apai du ni na nyemuhe. Ho mo ambakada gupai ni mo andu ka wisigoho na ni, mo sia agu averesi mo nika gedaha, agu avidio mo nika yugoho funi, gbiati agu akpiapai mo nika mangasunge na ni tipa ka sakarogo agu arengo yo funi nga ga Ziazia Kekeapai. Mo sana tiro na gu sanahe nga, ‘Ginipai nika ngba tini gbe, na ki zi ngbaduniyo?’ (Snz. 16:23) Rogo gu ringara nga Albania, kura dee sa nga guri kura nazakigene nga Flora aawisigo Ziazia Kekeapai na ri aya, “Ka mi idinga kuti gu yugopai nga ga zingabekpio te.” Flora aˈasadanga ka manga gu dee re ngbaome tipa ri idi kuti gu yugopai nga ga zingabekpio nibasa te. Ri aya, “Mi aberẽ gupai nga gu bambatapai si aidaha nga ri ini gu Mbori kidopa zingabekpio.” Natona ti gu regbo re ka ndu kumbatayo, Flora anaanyakasapa ga Yekova nyemuse, tatamana, gbiati ome ti ai gu regbo i anaawirikapai. Kusa, gari nawiriki Ziazia Kekeapai aye kadu na idapase kuti zingabekpio. Ri awere nga gu Dezire Yekova namangasunge fuko kakaka.

15. Ringbisihe kuti Amokedi 17:16-18, gini mangaapai nga ga aboro Atenai nafudi Pauro, ono tipagine omeko aabatanga ti ni be yo ya?

¹⁵ Oni gedi Amokedi 17:16-18. Ome Pauro aabatanga be aboro Atenai te, wa si avura du vurũ nga gayo gbata aima hi be irisokpiahe, wasiwasi kodaba, gbiati gu dudunguro wisigopai tipa raka nga ga apagano; na ko aambunga gayo asengahe a si ba gberãrago ti ko te. Pauro nitiko ada ni Kristano, si ki vura du vurũ nga ko angia ‘iragberangba yo ni irarungosi aboro, na ni iragbarasapai.’ (1 Tim. 1:13) A kina wai Yesu abi gupai nga Pauro ima rengba kada ni bawiriki, kinawo a Pauro abi gupai nga aboro Atenai ima rengba kada ni abawiriki. Na si arẽarẽ ko du na gu kido re.—Amo. 9:13-15; 17:34.

16-17. Ginipai nayugo gupai nga ngbatunga aboro dunduko rengbe kada ni ga Kristo abawiriki? Oni funga kpiapai.

¹⁶ Rogo bambata sa kama agarã, ngbatunga aboro dunduko naada ni ga Yesu abawiriki. Ho Pauro akepai ni fu agu aKristano naaraka rogo gu gbata nga ga ringara aGiriki nangia Korinda, ko ape gupai nga kura bete aboro rogo gu dungurati re aduadu mbata ni amangi gbegberẽ apai watadu ni agu aboro nanaaraka kere wasiwasi raka. Na ko ape gupai berewe nga: “Agu yo dagba roni yo a nadu ni amangi agi apai re, ono i azundu roni.” (1 Kor. 6:9-11) Ka si adu nga mo du, ya mo ka mo abi gupai nga agu aboro re ima rengba ka manga ariapai na ki da ni abawiriki?

¹⁷ Areme, badungu aboro du na nyemu ka manga agu aˈariapai si aida i mangihe tipa kada ni ga Yesu abawiriki. Ni kpiapai, kura kparakpara nazakigene sa Austroria yo du rimo ri nga Yukina aini gupai nga ngbatunga aboro dunduko rengbe ka dia gu pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai kugume. Rogo kura uru sa ba bagaahe yo, ri abi kura paranga degude sa nga guri naadu na badungu azẽ ti kpotori na gu degude re avo roko kini ngere na ni wa gu boro si naima mbu boro tona fugo na ni. Yukina  aya, “Mi aduadu mbata na ndundu ka fura na ri, ono fuoho, mi kini tona fura na ri. Mi aye ka bi gupai nga ri ima kpinyemu Ziazia Kekeapai bambiko kura gari azẽ angia averesi rogo gu buku nga ga Atambuahe!” Gu dee re atona wisigo Ziazia Kekeapai na kini ndu tipa adunguratise. *

18. Tipagine si aidanga ani naasarangbanga aboro ti ni ya?

¹⁸ Ya mo Yesu abi aˈati nga ahe ima da rogoho bakehe mbiko gupai nga ko adu na gu maabangirise nga badungu aboro nika da ni apefuoko? Wagusa te. Ziazia Kekeapai aima pe gupai kumbatayo nga bete aboro nika ida kutiko. (Yo. 12:37, 38) Na Yesu aima du na gu iiriwo tandu tiko nga ga ino gupai du kpoto aboro yo. (Mt. 9:4) Ono wa si avura duwo, ko anaagbeberã ko kina fuo gu bete aboro narengbe kadu na idapase kutiko, na ko anaatungusapai zaaza fu aboro dunduko. Ani arengbanga ka ino gupai du kpoto aboro yo te, sidu, si aidanga ani naasarangbanga agu aboro du rogo gu dagbarago nga ga tungusapai te! Kuba gure, si naida ani naabiyo ni agu aboro naima rengba kada ni abawiriki. Marc, nga guko du Burkina Faso yo ni mokedi aya: “Agu aboro mi naaberãha nga i nika manga sonakumbatayo, i du dedede ninaambu wirika Ziazia Kekeapai. Ono aguyo mi naaberãha nga ka i mangingo bakere sonakumbatayo te, i ninaamanga sonakumbatayo wenengai. Sidu, mi wiriki gupai nga gupai ngba gbe nga ka mbu ga Yekova toro si naangbe furani kumbatayo.”

19. Waigu si aida ani naabi agu aboro du rogo gaani dagbarago?

¹⁹ Si ima rengba kaa ngera ti tonatonaha wa ngenga agu aboro du rogo gamo dagbarago duwa gu nganu naima da ba kehe te. Ono mo tingidi gupai Yesu apehe fu gako abawiriki. Aˈati ima vuro, naida ka ya, agu ahe du rogoho ima da bakehe. Aboro ima rengba ka manga ariapai ki da ni ga Kristo abawiriki. Yekova nabi agi aboro naima rengba kada ni abawiriki re wa ‘agu ahe ngba bangirise.’ (Agai 2:7) Ka ani abi aboro kina wai aYekova na Yesu abiyo, si nika sarani ani inipai tipa agu apai du tipa yo na agu apai du yo na nyemuhe. Si nika sarani a ka ani naabingo yo wa kungbo aboro ya, ono wa agu aboro naima rengba kada ni awirina.