1. Ginipai Yekova akusihe tipa vurarani Edene yo?

ZANGA kapa, Adamu aima ino gupai nga awo arengbanga ka fura te. Sidu, ko aima rengba ka ino gupai nga boro ni toro du nafura na Eva rogo wo yo. (Bam. P. 3:​1-6) Wiripai ho kandara tooni aAdamu na Eva ainihe tipa gu toro re te. Ono wa si avura duwo, Adamu ata inoaino kini sia ka sa giiko na Bako nga boro nyemuse du ngbangbaturũ yo na ki merefuo gu boro ko aainongo ni ya tipa ka ka ga Mbori ringbisapai. (1 Tim. 2:​14) Yekova atona nibasa ka kusa apai tipa gi vura aboro nga giko nagberesi aAdamu na Eva re, na ko ki kidohe nga i nika gbarasa gu gbegberẽ boro re agbarasa niyangaraha. Ono Yekova agumba gupai a nga, mbata fu i gberesi gu boro ni toro nga guni nafura rogo wo yo re, ni nika duadu na ome ka sovura kuti agu aboro nakpinyemu Mbori.​—⁠Bam. P. 3:​15.

2, 3. Gini ndupai si awira wa si nasa gupai nga ka i gumbanga badungu apai tipa Satana mbata fu Masiya ye ya?

² Mbiko ga Yekova tatamana, ko aagumbanga ndikidi rimo gu maraika furani nasamungu kutiko te. * Na zavura Mbori asia ka oka gu rimo i ayambuhe kurii gu vura aboro re agarã kisusi mbata 2,500 wa gu bambata samungu re amangi. (Eyo. 1:⁠6) Nirengo, kina akitabu biata nga ga Kuru Ndika nga 1 Pekapai, Eyobo, na Zekaraya yambu  gu rimo nga Satana, nga gu du rogoyo nga “Basovura.” Tipagine i aagumbanga badungu apai ti ni tipa gu vurarani re ya mbata fu Masiya ye?

³ Si nawira gupai nga Yekova aaidanga ka fu worimo gbua fu Satana ni mangako sunge na bakere papara Kuru Ndika tipa ka sakapai tipa Satana na tipa gako mangaapai te. Gu bangua ndupai Yekova asa gupai nga i ke gu papara Ziazia Kekeapai re ti ni angia ka yugo Masiya fu aboro na ka sa ga Mbori aboro i pekefuo Masiya. (Rk. 24:44; Gara. 3:​24) Ho gupai re adigisitihe ni na Masiya ki ye, Yekova amangisunge na ko gbiati gako abawiriki tipa i kusi gu badungu apai ani nainihe tipa Satana gbiati agu amaraika namere fuoko. * Gure daada mbiko wa duhe nga Yesu du gbiati gu mbedimbedi aKristano ko nika zogarago na yo Yekova nika mangasunge na yo ka nyasariipa Satana gbiati apefuoko.​​—⁠Rom. 16:20; Yugo. 17:14; 20:⁠10.

4. Tipagine si aidanga ti ni ani du na bakere gunde kisusi be Bakitingbanga ya?

⁴ Gu mokedi nangia Petero aringbisi Satana Bakitingbanga kuti “bahu nata ki nipoi,” na Yoane ayambuko nga “bakuru wo” gbiati “daragona.” (1 Pet. 5:8; Yugo. 12:⁠9) Ono ndupai ho ani du na bakere gunde be Bakitingbanga kisusi te, mbiko kura apai kinaho ko arengbanga ka mangaha ya. (Oni gedi Yakoba 4:⁠7.) Yekova, Yesu, gbiati ruru amaraika kina kugii rani. Na gayo undo, ani ima rengba ka ká fu vurarani. Wa vura duhe wo, si naida ani ini akaragapai kuti nyanyakipa asanahe biata: Bakio ome wai du Satana na ni? Wai du ko aˈasada ka mangasunge na gu ome re ka nanga aboro ni basasa dũ? Gini apai ko arengbanga ka mangaha ya? Wa ani nikaa sakapai kuti agu asanahe re, ani nika wisigo agu apai a rengbe ani ka wirikaha ti ni.

5, 6. Tipagine agu azogarago nga ga wiri aboro arengbanga ti ni ka ye na agu aˈariapai du aboro na bakere zingo tipaha ya?

⁵ Badungu amaraika aga fuo Satana ka samungu kuti Mbori. Mbata fu Ime Akangbii ye, Satana anangi bete aguyo i mangi wasiwasi kodaba na adee. Ziazia Kekeapai nayugo gu rengo re nifura ha tipa daragona rogo sanza yo ya ko agbe biata papara akerekuru ngbangbaturũ yo na ko ku sende no. (Bam. P. 6:​1-4; Yuda 6; Yugo. 12:​3, 4) Ho agu amaraika re agindigo ga Mbori ngbadimokporo ni, i ada kutii gu zogahe nga ga Satana. Ono tie, anga agu anyagati re gbua nga ndurumo amangi gbegberẽ apai te. Satana ima sigira gako kindo a du ko nga bakindo ho nga gu nawirika kina ga Mbori Kindo. Ko ima kparaka adaimona ku rogo azogarago yo, ki fu pagbia fuyo, na ki moiyo ni abazogo nga ga zegino.​​—⁠Ef. 6:​12.

⁶ Satana namangasunge na gako riigbu nga ga toro tipa kadu na pagbia kurii agu azogarago dunduko nga ga wiri aboro. Gu rengo re ayugutihe ziazia ho Satana ayugu “angbi zegino dunduko” ni fu Yesu, na ki ya: “Mi afú gi tandu foro dunduko re na gaha taarimo; bambiko i afu he ku bere; mi ki fu he fu gu ni idi mi ka fu he fu ni.” (Rk. 4:​5, 6) Wa vura duhe nga Satana na gbegberẽ maapai kurii agbia ngbi, badungu aguyo kinaho namanga bete weneapai amanga fu avuru gayo ringara. Na kura abazogo ima rengba kadu na wene aberã. Ono zogarago ho nga ga wiri aboro watadu bazogo ho rengbe ka ye na agu aˈariapai du aboro na bakere zingo tipaha te.​—⁠Tam. 146:​3, 4; Yugo. 12:⁠12.

7. Wai du Satana amanganga sunge sa na kina azogarago ya ono na ziree pambori gbiati agu ambakadapai nga ga bagaahe a? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

⁷ Satana gbiati adaimona amanganga sunge sa na kina azogarago te ono i namangasunge a na ziree pambori gbiati agu ambakadapai nga ga bagaahe tipa ka nanga ‘aboro kpotosende no dunduko.’ (Yugo. 12:⁠9) Satana nagbaraga aziree tipa Yekova vurube ziree pambori. Kurigure, Bakitingbanga namanga bakere ome tipa ka sa badungu aboro bangiriyo go ti rimo Mbori. (Yere. 23:​26, 27) Ni sangbana gipai re, ko nananga agu aboro du na nyemu rengo tiyo nga aguyo naberãha nga i nairiso Mbori tipa  gupai nga i naairiso adaimona. (1 Kor. 10:20; 2 Kor. 11:​13-​15) Satana nagbaraga aziree a vurube agu ambakadapai nga ga bagaahe. Ni kpiapai, gi zegino re dedede nayugo gupai fu aboro nga gu wene gene rengbe boro kadu na ngbarago ngbaha nga ka merafuo marã na ka dungura badungu aũkumuko. (Snz. 18:11) Agu aboro naida kuti gu ziree re namangasunge na gayo raka kaa ra fu ‘Aũzegino’ kuba Mbori. (Mt. 6:​24) Niyangaraha, gu nyemu aũzegino du tiyo rengbe ka kandasi ai gu nyemuse i adu na ni tipa Mbori.​—⁠Mt. 13:22; 1 Yo. 2:​15, 16.

8, 9. (a) Gini apai ue rengbe ani ka wirikaha ti gu pangbanga du tipa Adamu, Eva, gbiati agu amaraika nga anyagati? (b) Gini undo ani agbiaha ti ino gu bakio ome du Satana na ni?

⁸ Agu akpiapai nga ga Adamu, Eva, gbiati agu amaraika nga anyagati nayugo nyanyakipa apai furani ue. Bambatapai nga, abangiriba ho gbua ue, na ani duwa ka ani sia gu sa. Singia ani nanye ni rururani fu Yekova watadu ani naga ku rogo gu bataya nga ga Satana. (Mt. 7:​13) Uepai nga, agu aboro naga fuo Satana nagbia kina bete aundo gbua. AAdamu na Eva agbia gu momu nga ka maa gayo arugute tipa tiyo nibipa gupai du ni wenehe na gu du ni gbegberẽ, na adaimona ki gbia ome kurii agu azogarago nga ga wiri aboro. (Bam. P. 3:​22) Ono tie, gu gbegberẽ sangbanapai naye mbiko ngbe na Satana ima kio ti aregbo dũ kisusi gu undo boro narengbe ka berãha nga ni nagbiaha.​—⁠Eyo. 21:​7-​17; Gara. 6:​7, 8.

⁹ Gini undo ani agbiaha ti ino bakio gu ome du Satana na ni? Si naundo rani ani du na ruru bipai tipa agbia ngbii na si nafõngbaduraniyo ani mangisunge dezirepai. Ani ima rugatirani na gupai nga Yekova naida ani naairisa gu pagbia airisa nga ga agbia ngbii. (1 Pet. 2:​17) Na ko naida gupai berani nga ani nairisa agu andiko airisa nga ga agbia ngbii ho si atagbaganga tihe ni na gako arugute ya. (Rom. 13:​1-4) Ono ani ima ino gupai nga si aidanga ani rimisi tirani ku rogo agu apai nga ga zegino te, si aidanga ani ngbe na kura riigbu nga ga birĩ zogarago kuti gu kuraha watadu kura bazogo kuti gu kurani te. (Yo. 17:​15, 16; 18:36) Mbiko ani ima bi gupai nga Satana naasada ka oka rimo Yekova na ka ye na gbarasarimo kuti rimoko, si nafõngbaduraniyo ani yugu gu rengo du tipa gaani Mbori fu gu kura aboro. Ani na ngbarago kadu na rimoko rirani na ka mangasunge na ni, kini ini gupai nga kpinyemuko naye na bakere undo kisusi kpinyemu marã watadu ahe.​​—⁠Yes. 43:10; 1 Tim. 6:​6-​10.

10-12. (a) Wai du rengbehe kadu nga Satana amangisunge na gbina ka zio awirinako nga amaraika? (b) Ginipai ani awirikaha ti pa tigo badungu amaraika?

¹⁰ Agene kinaho Satana amangasunge na ni kaa nanga aboro nga gu naima du na sangbanaha ti ni. Ni kpiapai, ko namangasunge na agu ahe duwa agu i naamangaha ku ngba gbina yo tipa ka sa aboro i mangipai wagu ko akpinyemuhe. Berewe a, ko naasada ka manga boro gbegberẽ tipa ni gunde na ki mbu tiní fuko.

 ¹¹ Oni bingo wai Satana adu na diabese ni mangako sunge na gbina ka zio badungu awirinako nga amaraika. Si nawira gupai nga ko aima dia bakere regbo ka wisigo yo mbata fu ko nangi yo tipa i ngbe na ko. Ho bete agu amaraika re azi ni ti gu gbina re na ki mangi wasiro na adee, i avungu gu kere diangbadiangba agude nga aguyo naamanga aboro gbegberẽ. (Bam. P. 6:​1-4) Isoke Satana aˈasadanga gu gbegberẽ amaraika re sa na kina gu momu nga ga manga wasiwasi kodaba sa te ono na gu kidohe a nga ga du na pagbia kurii ngbatunga aboro dunduko. Si rengbe kadu nga gupai ko aaida ka mangaha nga ka gberesapa ye gu ‘tita dee’ i akidopa ni. (Bam. P. 3:​15) Ka si vura du kina wai, Yekova anyasiriipa gu ngbatunga aburo re niye ko na Ime Akangbii, nga gu mangaapai nagberesipa gu nyanyaki asadatise Satana na agu amaraika nga anyagati aamangaha ti gu regbo re.

¹² Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gupai namangi re? Si aidanga ani bi gu ome nangahe nga ga bari na meteka taata te watadu gu kerepai du ti kiisopatise te. Agu amaraika namere fuo Satana aima mangasunge barangba Mbori tipa badungu agarã. Ono wa i avura du vurũ rogo wene ba wa gure, badunguyo ambu gbegberẽ nyemuapai si moi tarãha na ki sono rogoyo yo. Wakina gure a, si rengbe kadu nga ani aima mangasunge tipa abawe agarã rogo gu papara ga Yekova riigbu du auru kpotosende no. Ono wa vura duhe wo, zavura rogo gu gigiri ba nga ga toro re, gbegberẽ nyemuapai ima rengba ka maa tarãha kpotorani yo. (1 Kor. 10:12) Nairiwo wai duhe ni nyanyakipa pai furani kaa wisigo kpotoraniyo ti aregbo dũ, kini ka wasiwasi aberã, na kini sovura kuti rukö!​—⁠Gara. 5:​26; oni gedi AKorosaio 3:⁠5.

13. Gini kura gbina Satana amangasunge na ni, na wai du rengbe ani ka nehe?

¹³ Gu kura gbina Satana naima du na diabese na mangasunge na ni nga du na nyemu inopai tipa gu gbugbu apai nga ga sangbaatoro. Areme, ko nasa aboro i du na nyemu inopai tipa adaimona angianga kina vurube ziree pambori sa ya ono vurube agu aboro a nakusa aũngbarago. Avidio, agu ambaro i angihe rogo agu ahe aboro sona kumbatayo rogo birĩ-ino-mangaahe akusaha, gbiati agu aboro nagbandaka apangbanga nasa sangbaatoro si naangera wa gupai du ni bawenehe. Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka i zingo rani na gu gbina re ya? Si aidanga ani berẽ gupai nga si naida ga Mbori riigbu tangara agu aũngbarago du ni wenehe na agu du ni gbegberẽhe te. Boro na boro si aida ni raba sangbakpotoniyo si du na ngbanya kuti ga Mbori arugute. (Eb. 5:​14) Ono tie, ani rengbe ka manga wene asiapai ka ani mangipai kuti gu rugute ga Mbori toro adu kugii Pauro ko gumbaha nga ka gaani nyemuse tipa Mbori “du nga ni biriki ya.” (Rom. 12:⁠9) Si naida ani sana tirani nga: ‘Ya mo agu aũngbarago mi asiaha rengbe ka sare mi du wa irabiriki? Ka agu aboro mi awisigo Ziazia Kekeapai na yo watadu agu aboro mi atungisipai fuyo bi agu aũngbarago mi nasiaha, ya mo i rengbe ka berã gupai nga mi namanga agu apai  mi atungusaha?’ Ka gaani afugo na mangaapai andu kina sa, si du nga taata ani zi ti ga Satana agbina te.​​—⁠1 Yo. 3:​18.

14. Wai du rengbe Satana ka gundesi rani, na wai du rengbe ani ka sovura kidu na diabese?

¹⁴ Kupati gupai nga ga rẽ gbina tipa ani zi ti ni, Satana naasada ka gundesi rani tipa gupai nga ani gberesipa gaani du ni ruruse fu Yekova. Ni kpiapai, ko ima rengba ka mangasunge na airangbii i rugusi gaani sunge tungusapai. Watadu ko ima rengba ka mangasunge na agu aboro du ani na yo basunge yo watadu sukuru yo tipa i sawia rani mbiko gu nyemupai du ani na ni kaa raka ringbisihe kuti agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai. (1 Pet. 4:⁠4) Ko ima rengba ka mangasunge a na gaani aborokporo, nga aguyo naima rengba kadu na wene berãpai tipa rani, tipa i asadi ka rugusa rani ti nduge tipa adunguratise. (Mt. 10:36) Wai du rengbe ani ka sovura kuti gipai re kidu na diabese? Bambatapai nga, si naida ani ima ino gupai nga ani nika gbiatirani agbia na ngbatunga gi zubohe re, bambiko Satana nasovura kuti rani. (Yugo. 2:​10; 12:17) Fuo gure, si naida ani bi gu bakerepai du kugii ngbatunga agu apai re, si nga, Satana nape gupai nga ani nairiso Yekova kinaho du apai ni tipa rani wenengai. Ko nape gupai nga ka apai du ni kpakarakpakaraha furani, ani nika sa giirani na Mbori nibasa. (Eyo. 1:​9-​11; 2:​4, 5) Ni yangaraha, si naida ani kido kuti Yekova tipa ko fu ome furani ani sovura kuti gu kpakarapai re. Oni tingidi gupai nga, ko ambunga rani te.​—⁠Eb. 13:⁠5.

15. Ya mo Satana rengbe ka manga rani ngbaome tipa ani mangi gupai ani akpingo nyemu ka mangaha ya? Oni sakinga rogoyo.

¹⁵ Satana arengbanga ka manga aboro ngbaome tipa i mangi gupai i akpingo nyemuhe ya te. (Yak. 1:​14) Dungu aboro namangapai ringbisihe kuti gu ringbisapai nga ga Satana ka i ainongo aino ya. Ono fuo wirikayo rengo, i dunduko ni basasa namanga siapai tipa gu boro i aida ka iriso ni. (Amo. 3:​17; 17:30) Ka ani diberã ka manga gupai Mbori akpinyemuhe, pai ho ka Satana mangihe ka gberesipa gaani padu ni ruruse te.​​—⁠Eyo. 2:3; 27:⁠5.

16, 17. (a) Gini apai duho adunga Satana gbiati adaimona na rengba ka mangaha ya? (b) Tipagine si aidanga ti ni ani naagunde ka manga kparakpee fu Yekova na fugorani kuari ya?

¹⁶ Kura apai kinaho adunga aSatana na adaimona na rengba ka mangaha ya. Ni kpiapai, Ziazia Kekeapai apenga gupai nga i ima rengba ka ino gupai du berã boro yo watadu kpotoni yo te. Kina Yekova sa gbiati Yesu si nape gupai nga i du na gu tandu re. (1 Sam. 16:7; Mk. 2:⁠8) Na ginipai tie du tipa fugo kuari watadu manga kparakpee na fugose kuari? Ya mo si naida ani naagunde nga Bakitingbanga watadu adaimona ima rengba ka gia gaani akparakpee na ki gberesipaha? Karagapai nga oó. Tipagine adunga ha ti ni wo ya? Ani agundenga ka manga weneapai tingba ga Yekova sunge mbiko gupai gbua nga Bakitingbanga ima rengba ka birani te. Wakina gure a, si aidanga ani naagunde ka manga kparakpee na fugorani kuari mbiko gupai gbua nga Bakitingbanga ima rengba ka gia gupai ani apehe te. Ziazia Kekeapai zaatu na dungu akpiapai rogoho nga ga ga Mbori amoyambu nga aguyo namangi kparakpee na fugoyo kuari, na pai ho nayugo gupai nga agu aboro re aagunde nga Bakitingbanga ima rengba ka gia fugoyo te. (1 Aba. 8:​22, 23; Yo. 11:​41, 42; Amo. 4:​23, 24) Ka ani mangi ai gupai rengbe ani ka mangaha tipa kaa fura na kini mangipai ringbisihe kuti gupai Mbori akpinyemuhe, ani ima rengba kadu na gu kido nga Yekova ambunga Bakitingbanga ko mangi rani na gu gbegberẽpai nika nyeanye kindi te.​—⁠Oni gedi Atambuahe 34:⁠7.

¹⁷ Si naida ani ini vurarani, ono si aidanga ani gunde be ko te. Mbiko gu undo nga ga Yekova, kpakpa aboro ima rengba ka diabe Satana. (1 Yo. 2:​14) Ka ani ka fuko, ko nika ora aora berani. (Yak. 4:7; 1 Pet. 5:⁠9) Si nawira gupai nga paranga aboro nga agu aboro gbe Satana azubo yo. Ginipai nzunzu rengbe yo ka mangaha tipa ka sovura kuti Bakitingbanga na kidu na diabese? Gu kekeapai ngbefuo gere nika sakapai tipa gu sanahe re.