1, 2. Tipagine du du aDezire Yekova ti ni na nyemu gupai du rogo ARomo 5:12?

MO BERẼNGA gupai nga mo naida ka keka agu averesi sande aDezire Yekova nainihe wenengai na i naamangasunge na ni dedede. Ya mo ARomo 5:12 du dagba gu gamo averesi yo re? Mo berẽnga pa wai dedede mo naafura tipa gu fugo nga: “Gbegberẽpai akuru ku zegino mbiko boro sa, kpio ki du mbiko gbegberẽpai; si du kpio andu andu ti ni sa aboro dũ, bambiko i aingi ainga dũ.”

² I ima mangasunge na gu veresi re ni badunguhe rogo gu buku nga Gini Apai Nzunzu Ziazia Kekeapai Ayugoho? Wa mo nikaa wisigo gi buku re na awiro watadu kura aboro, si nawira wa mo nika geda ARomo 5:12 ho oni nikaa sakapai ni tipa ga Mbori ringbisapai tipa kpotosende, ga Yesu motumo, gbiati gupai du tipa kpikpi aboro rogo agu akapita nga 3, 5, na 6. Ono ya mo mo naaberã dedede kurii ARomo 5:12 nibipa wai Yekova abi ro, gamo mangaapai gbiati gu maabangirise du mo na ni tipa raka kumbatayo?

3. Gini rengo si aida ani inihe tipa ingapai?

³ Rengo ngaha nga, ani dunduko si aida ani ini gupai nga ani nga aboro ingapai. Ani namanga aingahe na auru dunduko. Ono wa vura duhe wo, ani nagbia gu kidohe nga Mbori natingida gupai atingida nga ko ambakadi rani rogo nvutu sende, na ko gu duadu na nyemu  ka yugo inapai furani. (Tam. 103:13, 14) Yesu akodi gupai ku rogo kpia kparakpee yo nga ani zungodi Mbori nga: “Mo vú rani ti gaani ingaapai.” (Rk. 11:2-4) Sidu, ndupai ho ani berẽpa agu aingahe Mbori aima mbupai furani tipaha te. Berewe a, ani rengbe arengba ka gbia undo ti berãpa wai ko arengbe ka mbupai furani na wai ko ambupai furani.

4, 5. (a) Ginihe naundo rani ani girogo ARomo 5:12? (b) Ginihe du nga gu “undahe” furayo tipaha rogo ARomo 3:24?

⁴ Ani nagbia nyanyakipa apai rogo agu akapita yo du pati agu afugo Pauro du rogo ARomo 5:12, gbe rogo kapita 6. Gipai re nika undo rani tipa ani girogo wai yo Yekova narengbe ka mbupai furani. Rogo kapita 3, ani nageda gupai yo nga: “Aboro aingi ainga dũ . . . , i di pai ri yo gbua mbiko gako undahe rogo gu tumori yo du rogo Kristo Yesu yo.” (Rom. 3:23, 24) Ginipai du Pauro aaida ka gumbaha ho ko ayani wẽ “undahe”? Ringbisihe kuti kura buku sa, ko amangisunge na gu pa-Giriki du rogoyo nga “ka undo boro gbua, zanga du na gu maabangirise nga ni karaga he kubaha.” Si nga guhe boro amanganga sungehe amanga ya na ni arẽnga tipaha a ya.

⁵ Wene bawirikipai sa nga John Parkhurst ape gupai nga: “Ho i ape gu fugo ni re tipa Mbori watadu Kristo, [gu pa-Giriki re] dedede gbe nayugopa gu gayo undahe arẽnga aboro tipaha ya watadu gayo weneringise ka batasa aboro.” Rogo gi gene re, si ima rẽ wai New World Translation namoi gu fugo re nga, “gu weneringise arẽnga aboro tipaha ya.” Ono wai du Mbori ayugu gi weneringise arẽnga aboro tipaha re ya? Na ginipai si amangaha na gamo maabangirise gbiati gamo pagume na ko? Ani bingoho.

6. Ada rengbe ka gbia undo ti ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya?

⁶ Adamu du nga gu “boro sa” ingapai na kpio “akuru ku zegino” mbiko ni. Rogo gi gene re, “kpio akindo mbiko gu boro sa, mbiko ga gu boro tindika sa.” Pauro ape kurapai kutini nga ga Mbori “undahe” aye “mbiko gu boro sa nga Yesu Kristo.” (Rom. 5:12, 15, 17) Na gu weneringise arẽnga aboro tipaha re ya ima ye na wenepai fu ngbatunga aboro dunduko. “I ka maa dungu aboro ni ruru aboro bangiri Mbori mbiko ga [Yesu] gu boro giasangba sa.” Nirengo, ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya rengbe ka ye na “nyenye unga mbiko Yesu Kristo gaani Gbia.”—Rom. 5:19, 21.

7. Tipagine pa fu Mbori motumo tumorii adu ti ni nga weneringise na ni guhe ani aarẽnga tipaha ya?

⁷ I aaziongo Yekova azio ko kedi Wiriko ko ye ku auru kpotosende no ka fu motumo tumorii te. Kurapai berewe nga, wangia ani kpakpa aboro na ni aboro ingapai, ani aarẽnga tipa gupai Mbori na Yesu amangihe ka fu motumo tumorii nga gu naasaha taata i mbupai furani ti gaani aingapai te. Sidu, pa mbuyo pai furani ti gaani aingapai na ki fu gu maabangirise furani nga ka raka nyeanye kindi nga gu weneringise nirengo ani aarẽnga tipaha ya. Si naida ani naabi gu ga Mbori gamunihe nga ga gu weneringise re na nyanyakipaha na ki mbuhe si du na maapai kurii gaani raka na aʹuru dunduko.

8. Gini iraira bipai rengbe kura aboro kadu na ni tipa gayo aingapai?

⁸ Wangia ani atita Adamu na ni kpakpa aboro, ani namanga gupai du ni gbegberẽhe na kini ingipai dedede. Ono wa vura duhe wo, si ima rengba kadu ni kere ingahe furani ka si du nga mbiko ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya, ani naberã gupai nga: ‘Ka mi vura manga gupai du ni gbegberẽhe, nga gu Mbori abihe nga ingapai du, ndupai ho mi bakibangire te. Yekova nika mbupai ambu fere.’ Si nafu kina gberãrago nga, kura aKristano aduadu na gu bipai re zavura ho bete amokedi adu ni kindi ti unga. (Oni gedi Yuda 4.) Ani nitirani  arengbanga ka gumba ngbatungapai wa gure te; ono wa vura duhe wo, tunga gi iraira bipai re ima rengba kadu rogo rani yo watadu i ima rengba ka ruhe rogo rani yo na si ki tona ka sona.

9, 10. Wai du Pauro na gu kura aboro abati be ingapai na kpio?

⁹ Pauro anyakasi gupai nga si naida ani ká gu bipai nyanyaki nga: ‘Mbori ima rugatiko na ni. Ko abingo gimi iraira mangaapai ni bapai te.’ Tipagine? Mbiko a wa Pauro akehe, aKristano aima ‘kpi ti ingapai.’ (Oni gedi ARomo 6:1, 2.) Wai du i arengbe ka ya i aima ‘kpi ti ingapai’ baraho i adu ni kindi ni ungayo auru kpotosende?

¹⁰ Mbori asa ga Yesu motumo si undo Pauro gbiati agu aboro naadu ti ragoko. Rogo gi gene re, Yekova ambupai fuyo ti gayo aingapai, ki mbedi yo na ziazia toro, na ki yambu yo i du ni awiriko nga ga toro yo. Fuani, i ada na gu maabangirise nga ka ga ku ngbangbaturũ yo. Si adu nga i nika raka na ki zogorago na Kristo ngbangbaturũ yo ka i nye ni ruruyo. Ono Pauro arengbe ka fura tipa yo ho i adu ni kindi ni ungayo na kini mangisunge fu Mbori nga i aima ‘kpi ti ingapai.’ Ko amangisunge na gu kpiapai nga ga Yesu, nga guko nakpi ni boro na fuani i ki zingisi ko ku ngbangbaturũ yo ni gu toro ka kpingo ya. Kpio aadunga na ome berewe kurii Yesu te. Kina gu ngisapai re naadu tipa mbedimbedi aKristano, nga aguyo narengbe ka bi tiyo nga i aima ‘kpi fu ingapai, ki du ni ungayo fu Mbori rogo Kristo Yesu yo.’ (Rom. 6:9, 11) Gu gene i aaraka ngbaha aadunga berewe wa gu i anaarakaha mbata te. I aambunga gu gayo nyemuapai nga ga ingapai re si du berewe na ome kurii yo te. I aima kpi nibipa gu ngbatunga raka i anaarakaha mbata re.

11. Agurani du na maabangirise ka raka auru kpotosende ane, ngba gini gene du ani ‘akpi ti ingapai’?

¹¹ Na ginipai du tipa rani tigaani? Sidu, mbata fu ani da ni aKristano, ani anaaingapai dedede, isoke zanga inoho nga gaani mangaapai adu ni gbegberẽhe bangiri Mbori. Ani adu wakina “akanga fu bibirikopai na ingapai.” Ani ima rengba ka ya ani angia “akanga ingapai.” (Rom. 6:19, 20) Fuani, ani aye ka ino gu rengo du rogo Ziazia Kekeapai yo, ki mangi ariapai rogo gaani raka yo, ki kpara tirani fu Mbori, na ki zi bapatiza. Naatona ti gu regbo re, gaani nyemupai ningia kadu ni “agi sangba” ga Mbori ayugopai na arugute. I ‘akusi rani be ingapai’ na ani ki da “ni akanga rurupai.” (Rom. 6:17, 18) Sidu, zavura ani a, ani ima rengba ka ya ani aima ‘kpi ti ingapai.’

12. Wadu ani ni basasa dũ, gini siapai si aida ani mangihe?

¹² Awere tie, mo ta bingo agi afugo Pauro re kini berẽpa tiro: “Si ka ingapai akindo nga ti ni kurugbo kpotoroni yo, oni gi sangba gu nyemuhe nga gaha ya.” (Rom. 6:12) Ani rengbe ka ‘mbu, ingapai si kindo’ ni manga ani agu apai dunduko gu bororani nga ga zanga rengba afõ rani ani mangihe. Mbiko gupai nga ani ima rengba ka mbu ingapai si zogo rani watadu ka si zogonga rani ya, gu sanahe duho nga, Ginipai nzunzu du nyemuhe ngbaduraniyo? Mo sananga tiro nga: ‘Ti gu kura aregbo, ya mo mi naambu borore nga ga zanga rengba watadu berãre si sare mi ndu ngba gbegberẽ gene? Watadu mi aima kpi ti ingapai? Ya mo mi ni ungare fu Mbori rogo Kristo Yesu yo?’ Nirengo, ka ani du na tambuahe tipa ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya nga gu ko ayuguhe furani ni mbuko pai furani, ani mangi ome amanga ka sa ngbarago tiko.

13. Gini agopai nafu kido furani nga ani rengbe arengba ka mbu manga ingapai?

¹³ Ga Yekova aboro aima mbu gu “zuzuhe tie nadu ti [yo] ni gu rago” naadu mbata fu i ye ka ino Mbori, ka kpinyemuko, na ka mangasunge fuko. Gu gene i aaraka ngbaha mbata arengbe ka koda manga “agu apai zee amanga [yo] ti ni awere,” na gure aima rẽ ka ye na kpio kurii yo. (Rom. 6:21) Fuani i kini mangi ariapai. Gure nga kina gu ngisapai naadu tipa gu badungu  aboro Pauro akepai fuyo naadu Korinda yo. Agu akurayo angia airisikpiahe, airabäri, agu akumba nakodaba na akumba watadu adee na adee, airadi, abambiri, na ni amangi kura apai. Ono wa si avura duwo, i “azundu” yo na i asayo “ziazia.” (1 Kor. 6:9-11) Si nawira wa kina gu ngisapai re a naadu tipa gu kura aboro rogo gu dungurati naadu Roma yo. Ga Mbori toro adu kugii Pauro ko ke gupai fuyo nga: “Ka oni afu nga apa bororoni fu ingapai ni ũsunge sa irairapai ya; ono oni fu tironi fu Mbori wa zingi oni dagba akangba ni ungaroni, na aparoni ni ũsunge sa rurupai fu Mbori.” (Rom. 6:13) Pauro aima du na kido nga i ima rengba ka nye ni gigiri yo rogo toro yo na rogo gi gene re, i kini gbia undo agbia kindi ti ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya.

14, 15. Gini sanahe si aida ani sana tirani na ni nibipa du ni “agi sangba”?

¹⁴ Kina gu ngisapai re du areme. Kura awirina kinaho naadu mbata wakina agu aboro naadu Korinda yo. Ono i aima manga ariapai a. I ambu gu raka nga ga manga ingapai i anaarakaha mbata na i ki ‘zundu’ yo. Ka si vura du nga ngbatungapai wa gure aima du tipa ro, gamo pagume wai na Mbori awere? Wadu he tie awere nga ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya nga gu nasa gupai nga i vu boro ti gani ingapai kinaho, ya mo mo diberã ka zanga ‘fu apa bororo fu ingapai’? Kuba gure ya mo mo ‘afu tiro fu Mbori wa zingi mo dagba akangba ni ungaro’?

¹⁵ Tipa gupai nga ani mangi gupai re, si naida ani ne gupai nga ka sia kaa manga gu kere ingapai kura aboro anaamangaha Korinda yo. Gure nga nyanyakipa pai ka si du nga ani nika ya ani ima ida ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya na ‘ingapai afu nga ri rani te.’ Ono tie, ya mo ani diberã a kadu ni “agi sangba” ni manga ani bakere ome ka ne gu ingapai kura aboro narengbe ka bihe nga si ni kerehe te?—Rom. 6:14, 17.

16. Wai du ani ainoho nga anga kina manga kere aingapai sa si aida Kristano nehe te?

¹⁶ Oni berãnga tipa gu mokedi nangia Pauro. Ani ima rengba kadu na gu kido nga ko aamanganga gu ngbatunga kere ingapai du paha rogo 1 AKorindo 6:9-11 te. Ono wa si avura duwo, ko akusi gupai nga ko angia boro ingapai kindi. Ko akepai nga: “Mi tigimi du ni borose, ki du ni zizi boro fu ingapai. Bambiko gu pai mi amanga mi aina nga ha te; gu pai mi akpi nyemu he, si mi amanga te; ono gu pai mi asoga, si mi amanga.” (Rom. 7:14, 15) Gipai re nayugo gupai nga kura apai kinaho Pauro aabihe nga ingapai, na ko aasovura aso kuti agu aingahe re a. (Oni gedi ARomo 7:21-23.) Kina gu ngisapai re dunga tipa rani a wa ani amanga ome kadu ni “agi sangba.”

17. Tipagine mo aida ka pe rengo ti ni?

¹⁷ Ni kpiapai, oni berẽnga kurii gupai nga ga pe rengo. Pe rengo nga nyanyakipa pai rogo gu pambori nga ga aKristano. (Oni gedi Asanza 14:5; AEfeso 4:25.) Satana nga ‘bavungu’ ziree. Na Anania na diako akpiki mbiko gumba ziree. Ani aidanga ka pekafuo gu ngbatunga aboro re te, si du ani ane gumba ziree ti ni. (Yo. 8:44; Amo. 5:1-11) Ono tie, ya mo gaani pe rengo sa nadigo kina kuho? Nirengo, si naida pa pe ani rengo yugu gu bakere tambuahe du ani na ni tipa ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya.

18, 19. Wai du pe rengo adunga gbua nga ka ne kina pe gu ziree nara kporo na kpio ya?

¹⁸ Ka gumba ziree nga ka gumba gupai angianga rengo ya. Ono tie, anga gupai sa Yekova aidaha berani nga ani ne gu ziree nara kporo na kpio te. Ko angarasi agu aYisaraere naadu bakuru kusayo nga: ‘Oni dú ziazia, bambiko mi nga Yekova nga gaoni Mbori du ziazia.’ Fuani ko ki fu kpiapai tipa wai kadu ziazia. Ti kura regbo, Mbori aya: “Ka oni nidĩ nga he ya, ka oni nimángi nga pai ni biriki ya, ka oni nigúmba nga zire fu akuaroni a ya.” (Pa Mot. 19:2, 11) Si nafu kina gberãrago nga, zavura gu boro aidanga ka pe ziree ya, ima rengba kaa nanga aboro na kini mangipai na yo rogo biriki yo.

¹⁹ Ni kpiapai, kumba pe gupai fu gako bairasunge watadu agu akurako ko amangasunge  na yo nga ko ayengo gba tipa sunge te watadu si naida ko mbu sunge mbata fu regbo tipa ka ndu ku ‘bambungua yo fuo munganga.’ Nirengo, gupai ko aya u nandu ku ‘bambungua yo fuo munganga’ re gbua nga ka susa ku bambungua yo tipa wiri bete regbo watadu ka ndu ka tumo marã yo. Boro gu ndupai nzunzu ko andunga ku basunge yo ti ni ya nga ka gbia regbo tipa ka mera ku rogo kura ba watadu tipa ka ndu ka gbia ngbarago na gako aborokporo pangba baime yo. Wiri papara rengo ima rengba kadu rogo gupai yo gumbako ho nga ko nandu ku ‘bambungua yo fuo munganga,’ ono ya mo mo rengbe ka ya ko nagumba rengo nzunzu? Watadu ko nanangahe? Mo ima rengba ka inopai tipa gu kura aregbo boro narengbe ki ta inoaino kini nangi kura aboro. Isoke boro rengbe ka manga gipai re tipa ka i funga mbusa funi ya watadu tipa ka nze rii ngongo kura aboro. Ka si vura du nga boro apenga gu ziree nara kporo na kpio te, na ginipai tigaha du tipa gu ga Mbori rugute naya: “Ka oni nimángi nga pai ni biriki ya”? Oni berẽnga a kurii ARomo 6:19 nga gu naya: “Oni nifu aparoni ni akanga awere fu rurupai sa ziazia pai.”

20, 21. Si naida ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya fõngbaduraniyo ani mangi ginipai?

²⁰ Gu memepai duho nga, gaani tambuahe tipa ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya akodanga kina gupai gbua nga ka ne manga bari, kpibuda, watadu gu kura agu aingapai kura aboro anaamangaha Korinda yo te. Pa ida ani ga Mbori weneringise ayugongo gupai gbua nga ani ne kina bari na meteka te, ono ka sovura a kuti gu nyemupai nga kaa gbia ngbarago ti wasiwasi aũngbarago. Ka ani futirani ni akanga fu rurupai, si abandanga rani sa kina ti kpibuda te ono si nika fõngbadu rani yo ani sogo mbira buda ki mbedi ka kpihe. Si ima rengba ka ida ani mangi bakere ome tipa ka sovura kuti gu ngbatunga iraira mangaapai re; wa vura duhe wo, si nga gu vura rengbe ani arengba ka diabehe.

²¹ Si naida gaani sasa du nga ka ne manga kere aingapai na gu kura irairaapai a. Ani arengbanga ka mangaha ngba rengberengbe gene te. Ono wa vura duhe wo, si naida ani mangi ome amanga tipa ka mangaha, kina wai Pauro amangihe a. Ko angarasi awirinako nga: “Ka ingapai akindo nga . . . kurugbo kpotoroni yo, oni gi sangba gu nyemuhe nga gaha ya.” (Rom. 6:12; 7:18-20) Wa ani kaa sovura kuti ngbatunga aingapai dunduko, ani nika yugo ndikidi tambuahe tipa ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya du vurube Kristo.

22. Ginipai nasunguda agu aboro du na tambuahe tipa ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya?

²² Vurube ga Mbori weneringise arẽnga aboro tipaha ya, Mbori nambupai furani ti gaani aingapai na ko nikaa ndu kindi kumbatayo kaa mbupai furani. Mbiko gu tambuahe du ani na ni, ani mangingo ome amanga ka diabe gu sino nga kaa manga gu ngbatunga aingapai kura aboro abihe gbua taata. Pauro anyakasipa gu mosoro du furani kumbatayo ho ko ayani: “Awere i kusi roni be ingapai oni ki du ni akanga fu Mbori, zuzuroni ti roni sa ziazia pai, digidaha nga nyenye unga.”—Rom. 6:22.