1, 2. (a) Tipagine dungu aboro naini agu afugo ti ni du rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 6:4? (b) Tipagine du Moize agumba agu afugo re ti ni?

TIPA dungu kama agarã, aYudo aima digo nimangisunge na gu pa-aEbere du rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 6:4 rogo gayo akparakpee yo. I naagumbaha na aˈuru dunduko, wiso na nyamu. I nayamba gi kparakpee re nga Shema, du nga gu bambata fugo nga ga gu veresi re. AYudo nayugo gayo ranigose fu Mbori na gi kparakpee re.

² Agu afugo re angia papara ga Moise yangara gumbapai fu agu aYisaraere naadunguratiyo ku rogo gu Kpasakpasarago Nangia ga Moaba rogo gu garã nangia 1473 Mbata fu Batikayo Kristo. Gi rikaaboro re aima mbeda ka si gu dii nga Yaradene tipa ka dia Ringara Mokido. (Pa Rug. 6:1) Moize nangia gayo bangbembatayo tipa agarã 40 aaida i mangipai na wingbaduse ho i nika gbiati tiyo ni na akpakaraapai ku mbatayo. Si aaida i kido kuti Yekova na kidu niruruyo fuko ni gayo Mbori. Si nirengo nga, afugo Moize aima du na ome kurii agu aboro re. Tingbafuo Moize fura tipa Agu Arugute Naadu Bawe na gu kura arugapai Yekova afuhe fu  gu rikaaboro re, Moize agumba gu nyanyaki afugo du rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 6:4, 5. (Oni gedihe.)

³ Ya mo agu aYisaraere naadunguratiyo na Moize koyo aainongoho nga Yekova gayo Mbori nga “kina Yekova sa” te? Nirengo, i aima inoho. Ruru aYisaraere aima inoho na kini irisi kina ngisa Mbori sa nga gu Mbori nangia ga atitayo nangia Abarayama, Yisaka, na Yakobo. Kangia wodu si adu, tipagine du Moize atingidiyo ti ni na gupai nga Yekova gayo Mbori nga “kina Yekova sa”? Ya mo padu Yekova kina sa na ngbanya dagbaha na pa kpinyemuko na ngbaduseyo dũ, torose dũ, na ome dũ waduhe rogo veresi nga ga 5? Na agu afugo du rogo Pa Fu Rugute ni Ue he 6:4, 5 na gini rogoyo ti ni furani areme?

4, 5. (a) Rogo gu fugoyo nga “kina Yekova sa” nga gine? (b) Wai du du Yekova kia ti agu ambori nga ga kura aboro?

⁴ Du Kia. Gu fugo nga “sa” rogo pa aEbere na rogo gu kura dungu afugo rengbe kadu na bakere rogoyo ti ni. Si rengbe ka yugopa guhe du kia, adunga kuraha berewe waha ya. Si angeranga wa Moize aaida ka bisira gu yugopai nga ga ziree pambori nga mbori sa aboro rogoko yo biata te. Yekova nga Bakusi ngbangbaturũ na kpotosende, ko nga Bakere Bakindo zegino dũ. Kinako sa nga ndikidi Mbori; mbori ho duwa ko te. (2 Sam. 7:22) Sidu, Moize aatingida aYisaraere na gupai nga gayo iriso fu Yekova duwa kasi du fu kinako sa. Si aaidanga i pekefuo agu aboro naadu patiyo te, nga aguyo naairiso dungu ambori na adembori. I anaabi kura agi aziree ambori re nga i na ome kurii gu kura ahe. Kura gayo ambori anidu na kura arukutu he ti ni.

⁵ Ni kpiapai, aEzipeto anaairiso gu mbori-uru nga Ra, gu dembori-ariyo nga Nut, gu mbori-sende nga Geb, gu mbori-Nire nga Hapi, na gu kura kparakpara anya. Dungu agi ambori re Yekova ayuguhe nga ko du na ome kisusi yo ho ko ayeni na agu Ambusa Nadu Bawe. Gu ga aKanano mbori paha anyaki gbe angia Bara, nangia mbori vungu, na i anaabihe nga si du nga mbori ariyo, mai, na bavugumo. Rogo dungu aba, i anaabi Bara ni gu mbori naabandayo rogo gayo dagbarago. (Geda 25:3) Si aaida aYisaraere tingidi gupai nga gayo Mbori nga ndikidi “Mbori” nga “kina Yekova sa.”​—Pa Rug. 4:35, 39.

6, 7. Gu fugo nga “sa,” kura rogoyo nga gine na wai du Yekova ayugu na ni nga ko kina “sa”?

⁶ Ko Aˈarianga Sino ko te na Ko ni Ruru Ko. Gu fugo nga “sa,” si a nayugo kodatise, gu ringbisapai du kina sa gbiati mangapai. Yekova Mbori akparakanga rogoko yo watadu ka aˈaria sino ko te. Kuba gure, ko ti aregbo dunduko ni ruruko, ko namangapai kina kubani sa, na ko nga irarengo. Ko akido Abarayama nga atitako nika dia kumba Ringara Mokido, na Yekova aima manga nyanyakipa apai tipa ka digiso gu kidohe re. Pa dia gu kidohe re agarã nga 430 aakanga na Yekova ti manga gu gako diaberã re te.​—Bam. P. 12:1, 2, 7; Gate 12:40, 41.

⁷ Fuo akama agarã kusa, ho Yekova ayuguhe ni nga aYisaraere nga gako adezire, ko agumba gupai fuyo nga: “Kura mbori adú nga ni mangimangi ni mbata fere te, gu ni adú nga ho berewe fuo re te.” Yekova anyakasipai berewe tipa gako ringbisapai nga si aˈarianga tihe te ki ya: “Mi nga Mbori, du awere na ku mbata yo a kindi mi nga Ko.” (Yes. 43:10, 13; 44:6; 48:12) Nairiwo gu bakere momu nangiaha re fu aYisaraere na furani a nga kadu ni ga Yekova amoyambu, nga gu Mbori aˈarianga asinoko ya na du niruru ko rogo gako agene naabaha dũ!​—Mara. 3:6; Yak. 1:17.

8, 9. (a) Ginipai Yekova akpinyemuhe be airisiko? (b) Wai du Yesu anyakasipa panyaka afugo Moize?

 ⁸ Nirengo, Moize atingidi aboro na gupai nga Yekova aˈarianga gako nyemuse tipa yo te na ko nangera angera kindi fuoyo. Kangia wo si adu, si arẽarẽ tie fuyo i futiyo fu kinako sa, kini kpi kina nyemuko sa, na ngbaduyo yo dũ, mbisimoyo, na omeyo. Si aaida rukutu agude pekefuo gu ngbatunga futise re a mbiko si aida avunguyo niyugupai fuyo ti aregbo dũ.​—Pa Rug. 6:6-9.

⁹ Mbiko gupai nga Yekova aˈarianga sinoko nibipa gupai ko akpinyemuhe na gako ringbisapai te, si tie ziazia nga, gu banguapai ko aidaha be airisiko aˈarianga tihe te areme. Tipa ko idi na gaani irisombori, ani du wa ka ani futirani fuko a na kini kpinyemuko na ngbaduraniyo dũ, berãrani, na omerani. Nirengo, gure nga kina boro gupai Yesu agumbaha fu gu boro naasanako. (Oni gedi Marako 12:28-31.) Sidu tie, ani bingo wai rengbe ani ka yugoho rogo gaani mangaapai yo nga ani ima giarogo gupai yo nzunzu nga “Yekova [gaani] Mbori nga kina Yekova sa.”

10, 11. (a) Ngba gini gene du du gaani irisombori tipa kina Yekova sa? (b) Wai du gu paranga aEbere naadu Babera yo ayugu gayo futise fu kina Yekova sa?

¹⁰ Tipa gupai nga kina Yekova du sa nga gaani Mbori, ani du wa ka ani futirani fu kinako sa. Ani arengbanga ka kpara gu gaani iriso du ani na ni koyo du ko ni watadu ka fu paparaha fu kura mbori te watadu ka rimiso agu aberãpai na mangaapai nga ga kura airisombori a te. Si naida ani tingidi gupai nga, anga Yekova gbua nga Mbori dagba dungu ambori yo te; watadu ko kiipako kidu na bakere ome dagbayo yo dũ te. Kina Yekova sa si aida ani irisiko.​—Oni gedi Yugoti 4:11.

¹¹ Rogo gu buku nga ga Daniere, ani nagedapai yo tipa gu paranga aEbere nangia Daniere, Ananya, Misaere, na Azaraya. I ayugu gayo futise fu Yekova nizangayo ri agu ariahe naadu ni bibiriko ho na ni ka yo ka nugadi fu ga Nebukadenesara kpiahe nga ga daabu. Gupai paha anyaki bangiriyo aima du gbayaga; i aaidanga ka mbupa manga rurupai te.​—Dan. 2:1–3:30.

12. Ho ani afutirani ni fu kina Yekova sa, ginipai si aida ani banda tirani ti ni?

¹² Tipa ani futirani fu kina Yekova sa, ani du wa ka ani du na rubangirise ka zanga mbu kura apai si di gu bangiriba du tipa kina Yekova sa rogo gaani raka yo, watadu ka dia kandara paparaha. Ginihe rengbe kangia ngbatunga agu apai re? Rogo Agu Arugute Naadu Bawe, Yekova aima pehe ziazia nga ka gako aboro dunga na kura ambori berewe kupati ko ya na ka i irisingo kpiahe a ya. (Pa Rug. 5:6-10) Areme, irisokpiahe rengbe kadu na dungu angbatungaha ti ni, agu akuraha ima rengba ka mbu tipa boro inihe. Ono gupai Yekova akpinyemuhe berani aˈarianga tihe te, ko kindi nga “kina Yekova sa.” Ani bingo gupai si ayugoho furani.

13. Gine ani narengbe ka tona kpinyemuhe kisusi Yekova?

¹³ Rogo AKorosaio 3:5 (oni gedihe), ani nagbia nyanyaki arugute yo fu aKristano nibipa gupai rengbe ka gbarasapa gayo pagume na Yekova sa. Oni ini gupai nga i ringbisi kpihe kuti irisokpiahe. Si wo mbiko gupai nga, gupai boro akpinyemuhe wa gu nga aũkumuko rengbe kadu na bakere ome kurii raka ni si ki da wakina gu mbori du na bakere ome. Ono ho ani abi gu veresi re ni naabaha dunduko, si taata ka bi gupai nga agu akura aingapai peke yo paha yo nangbaya dagbaha na kpihe na rogo gi gene re, si kingia irisokpiahe. Si taata nyemu agi apai re di ba gaani nyemuse fu Mbori. Ya mo si naida ani mbu agi apai re si du na ome kuriirani si ki da nga Yekova berewe nga “kina Yekova sa” furani te? Oó, si aidangaha wo te.

14. Gini zahe gu mokedi nangia Yoane afuhe?

 ¹⁴ Gu mokedi nangia Yoane ape kina gu ngisapai re a ho ko azahe ni nga ka boro kpinyemu agu ahe du rogo zegino du nga “gu nyemuhe nga ga borose, na gu nyemuhe nga ga bangirise, na gu ũmosangi enda nga ga unga,” sidu, “ga Mbori nga Ba nyemuse du nga ti ni te.” (1 Yo. 2:15, 16) Gipai re nayugo gupai nga, si naida ani naawisigo ngbaduraniyo awisigo kindi ka bihe singia si ni asadi asadihe be agu aũngbarago nga ga zegino, abakure, na gene vo aroko na mbakadatise. Watadu nyemu zegino rengbe ka koda gbata “bakere apai,” ngbatunga gu duwa rogo gu gene nga ka gbata bakere wirikapai. (Yere. 45:4, 5) Ani ima mbeda ka rimo ku rogo gu vovo zegino Mbori nakido paha. Sidu, nairiwo wai duhe ninyanyakipa pai furani kaa tingida gu nyanyaki afugo Moize agumba re! Ka ani girogo gupai yo ziazia na kidu na nyanyaki ida kuti gupai nga “Yekova [gaani] Mbori nga kina Yekova sa,” ani nika mangapai na ome rani dunduko tipa ka futirani fu kinako sa, kini mangisunge fuko kina wai ko aidaha.​—Eb. 12:28, 29.

15. Tipagine du gu mokedi nangia Pauro atingidi aKristano ti ni nga Mbori nga “kina Yekova sa”?

¹⁵ Padu Yekova kina sa nayugopa kodatise na gu ringbisapai du kina sa, wangia ani airisiko, gure nga agu asino si aida ani du na ni wa ani amangasunge fuko. Agu adungurati nga ga aKristano naadu rogo bambata sa kama agarã adu na aYudo, aGiriki, aRomo, gbiati aboro kura aringara rogoho. Agu apambori i aadu rogoho mbata, asinoyo na wai i aamangapai kuti apai adu kia. Mbiko gupai re, si aima kpakara fu gu kura aboro i idi na gu vovo gene nga ga irisombori watadu ka mbu gayo kuru gene mangaapai dunduko. Gu mokedi nangia Pauro abihe nga si arẽarẽ ko tingidiyo nga aKristano na  Mbori beyo kina sa nga Yekova.​—Oni gedi 1 AKorindo 8:5, 6.

16, 17. (a) Gini sangbanebi nadigisotihe ti gi gaani regbo re, na sangbanaha nga gine? (b) Gine rengbe ka gbarasapa gaani kodatise?

¹⁶ Na ginipai du tipa gu dungurati nga ga aKristano areme? Gu nebi nangia Yesaya afura kumbatayo ya “rogo yangara arame,” arikaaboro dunduko nika ndu kurii ga Yekova tumbatumba rago yo nga ga ndikidi irisombori. I nikaa ya: “[Yekova] raba rani na gako asino ani ki nipeke kina gako agene.” (Yes. 2:2, 3) Nairiwo gu ngbarago du ani na ni ka bi gi sangbanebi re si nidigisitihe kina kuti bangirani! Sangbanaha nga dungu adungurati awere na aboro rogoho na arangi kpotoyo, gayo asino mangaapai, na afugoyo nibakiakia, nafu taarimo fu Yekova. Padu aboro nibakiakia were rengbe ka kusa gupai si aida ani dihe na nyanyaki paha.

¹⁷ Ni kpiapai, wai du mo naabi agu aKristano du gayo asino mangaapai kia ti gamo? Fugoyo, gayo vo aroko, gayo mangaapai, na riahe arengbanga kadu ni gupai mo nainidi tiro na ni te. Ya mo mo naaneyo na kini kodi tiro na kina agu aboro gbe du apai tipa yo wa kina gamo? Watadu nakangia agu aboro i nasiayo ni ababiapai kurii gaoni dungurati watadu rimbasa adungurati watadu be-basunge, i nga aparanga watadu gayo asino mangaapai na rangi kpotoyo kia ti gaoni? Ya mo mo rengbe ka mbu gu ngbatunga pai re si gbarasi gu kodatise na gu ringbisapai du sa si aida si du dagba ga Mbori aboro?

18, 19. (a) Gini rugute i nafura tipaha rogo AEfeso 4:1-3? (b) Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka undo dungurati si nye na kodatise?

¹⁸ Gine rengbe ka undo rani ani ne ngbatunga agu agbina re? Pauro afu wene rugute fu agu aKristano naadu Efeso yo, nga gu gbata naadu na kumuko rogoho gbiati dungu ngbatunga aboro. (Oni gedi AEfeso 4:1-3.) Oni ini gupai nga, Pauro afura mbata tipa ngbatunga agu asino duwa umbasitise, zera, zerangbaduse, na nyemuse. Ani rengbe ka ringbisa agi asino re kuti agu andu bambu nasangodaha. Kupati du bambu na nyanyaki anduhe, si naida i ningere fuoho dedede; ka si adunga wo ya, si rengbe ka gbera. Pauro azungodi agu aKristano naadu Efeso yo i mangi bakere ome “ka kuti gu du sa nga ga Toro zikazika.”

¹⁹ Ani dunduko nibasasa si aida ani bihe ni gaani sunge ka fubee ka banda gu kodatise nga ga dungurati. Ginipai rengbe ani ka mangaha? Bambatapai nga, mo sonosi agu asino Pauro afura tipaha na kini yuguhe, nga umbasitise, zera, zerangbaduse, na nyemuse. Fuani, mo ki mangi bakere ome ka sonosa “gu ũkpamiatise nga zereda.” Si naida ani mangisunge ka mbakada gu wiri arungbura rengbe ka kura. Ka ani mangihe wo, gure nga ani nafubee ka banda gaani zereda na kodatise du na nyanyakipaha.

20. Wai du rengbe ani ka yugoho nga ani ima giarogo gupai yo nga “Yekova [gaani] Mbori nga kina Yekova sa”?

²⁰ “Yekova [gaani] Mbori nga kina Yekova sa.” Gu fugo re na ome ti ni nirengo! Gu tingidapai re aanyakasa aYisaraere tipa i mangipai kuti agu akpakarapai i aandu ka gbiatiyo na ni wa i aandu ka dia Ringara Mokido. Ka ani di agu afugo re ku ngbadurani yo, si nika fu ome furani wa ani ambeda ka gbiatirani na bakere gberangbi na ki fubee kuti gu Paradizo nika ngbefuoho. Ani funga tirani afu fu kina Yekova sa nikpi ani nyemuko na kini mangisunge fuko na ngbaduraniyo dũ na kini mangi bakere ome tipa ka banda gaani kodatise nga ga aKristano. Ka ani mangihe wo, ani nika ngera kumbatayo na kido ka bi gupai si nidigisitihe Yesu agumbaha tipa agu aboro ko nika sapangbanga yo ni akandoro, nga gu naya: “Ga Buba aboro maku oni yé, oni dí kumbo gu ngbi du ni mbakadimbakadi he tipa roni ho rago aenge ni da awere.”​—Mt. 25:34.