ANI DUNDUKO naima ida kuti gupai nga Yekova nangbembatayo fu gako aboro na kini undo yo rogo toro yo rogo gi “kusa rago” re. (2 Tim. 3:1) Ono ani dunduko si aida ani gisangba Yekova. Ani rengbe ka ringbisa gupai du ani rogoho kuti wai aYisaraere adu ngbakungba yo. Si anaaida i mangipai amanga ho i anaagia woro mbanya ni.

Yekova agumba gupai fu Moize nga ko mbakadi ambanya ue rogo tata marã feda yo tipa kaa “yamba dungurati, na tipa guari aboro bataya sa nunguro.” (Geda 10:2) Si anaaida aboromotumo ni vudi ambanya ngba agene ni bakiakia tipa ka yugo gupai si aida aboro mangihe. (Geda 10:3-8) Areme, ga Mbori aboro nagbia arugapai ngba dungu agene. Rogo gi kekeapai re, ani nika sakapai tipa agene biata dagba agu agene yo ani agbia arugapai ngbaha na ani ki ringbisihe kuti gu mbanya i anaavuhe rogo gu ringara aYisaraere naadu mbata. Agi agene biata re nga ho i ayamba rani ni tipa bakere adunguratise, ho abaakumba agbia arabahe ni, na ho vovo arugapai aye ni fu dungurati.

Ho Yekova anaaida ni “aboro dungurati dunduko” dunguratiyo ku rogo gu ngbadimo banye naanidu ku uroyo, aboromotumo anaavudo ambanya dunduko ue. (Geda 10:3) Agu angbatunga dunduko nanaazio bataya pati banye ku rogo abadona biama anaagia woro ambanya. Si nawira gupai nga agu aboro naanidu mbembedi na ngbadimo banye anaada ni ipo banye yo ho mbanya anaapaa ni. Si anaaida bakere regbo aida na asadatise tipa agu aboro naanidu tuturũ ye kada. Singia i anidu mbembedi watadu tuturũ, Yekova anaida aboro dunduko dunguratiyo ka gia arugapai.

Areme, ani adunguranga tirani ku banye yo te, ono i nayamba rani tipa gu bakere adunguratise nga ga ga Mbori aboro. Agi adunguratise re nakoda kikindigi adunguratise gbiati gu kura kparakpara ambakadapai, nga gu ani agbia nyanyakipa atingidapai gbiati arugapai ti regboho. Ga Yekova aboro nagbia ngbarago ti kina gu bangisa ambakadapai re rogo agu arago dunduko du rogo zegino. Sidu, agu aboro dunduko nadia gu yambahe kugume du tipa du pati agu adunguratise re nga papara gu bakere badona aboro du na ngbarago. Gu kura aboro kinaho nandu tuturũ tipaha kisusi agu akurayo. Wa vura duhe wo, agu aboro nadia gu yambahe re kugume ima ino gupai nga gu asadatise i amangaha re na bakere undo ti ni.

Ya mo agu aboro du rogo agu arago du tuturũ ti bakere adunguratise rengbe ka gbia undo a? Mbiko sona kumbatayo rogo birĩ-ino-mangaahe, badungu agu aboro re ima du na rengba ka gbia undo ti gu bangisa mbakadapai re na i nabihe abi nga i nga kina papara agu aboro namanga gu bakere adunguratise re. Ni kpiapai, ti kura regbo sa ti gu regbo boro aye rii-basunge yo ka bi gu be-basunge nga ga Benin, gu be-basunge re ayugu gu mbakadapai naamangi ti gu regbo re rogo gu gbata nga Arlit nga gu du Niger yo rogo ugu-ngbii-ngume. Awirina nga ue bawe na sa gbiati agu aboro naadu na nyemu rengo tiyo adungura tiyo rogo gu gbata re  tipa gu mbakadapai re. Wa si avura du nga i adu rogo gu rago naadu tuturũ, i abihe nga i angia papara gu bakere badona aboro bangeyo adu nga 44,131 pati gu bakere dunguratise re. Gu kura wirina sa akepai ki ya: “Tambuahe furoni ni bakerehe tipa ka yugo gi mbakadapai re furani ani bihe. Si nayugo pa wai furani berewe oni nakpinyemu rani.”

Ho agu aboromotumo naaningia aYisaraere anivu mbanya ni bara sa, “kina abazogo nga agu yo du ku ri agu arimbasa nga ga aYisaraere yo,” nanaandu kutii gu bamburokoo yo nangia ga dunguratise. (Geda 10:4) Yo du i anaagbia atingidapai ni gbiati rabahe be Moize. Si nanaaundo yo tipa i nimangi gayo asunge wenengai rogo gayo angbatunga. Ka si adu nga mo angia boro sa dagba agu abazogo re, ya mo ka mo amangingo agu apai dunduko ka mo arengbe ka mangaha tipa kadu pati gu dunguratise re na ka gbia undo ti ni te?

Areme, agu abaakumba du rogo dungurati nga “abazogo” te; na i nga abazogo kurii ga Mbori akandoro nga agura i angerafuo ra te. (1 Pet. 5:1-3) Ono i namanga agu apai dunduko rengbe yo ka mangaha ka ngerafuo akandoro. Sidu, ho i ayamba yo ni tipa kura arabahe, wa tipa gu rabahe nga ga Gu Sukuru Nga ga Sunge Kindo, i nga regerege ka dia gu yambahe re kugume. Mbiko agi arabahe re, abaakumba gbiati agu aboro dunduko i angerafuoyo rogo dungurati nambeda na Yekova. Ka si vura du nga mo ata manganga sukuru sa dagba agu asukuru yo re te, mo nagbia undo agbia mbiko agu aboro naima ndu tipa gu sukuru re namangasunge na agu apai i awirikihe tipa ka undo dungurati.

Agu aboromotumo naaningia aYisaraere anaavu gu mbanya avu naaningia ga fugapai. Gi woro mbanya re anaayugo gupai nga Yekova naida agu aboro dunduko du bataya yo guari ka tona nduge. (Geda 10:5, 6) Ho aboro anaaguari ni ka gbisa na bataya, i anaamanga gipai re rogo wene mbakadimbakadi gene, ono nyanyaki sunge du naanidu. Ti kura aregbo, gu kura aYisaraere anidu adu na ndundu tipa ka guari ka ndu ku rogo kura ba. Tipagine?

Isoke gu kura aboro anaabihe nga gu yambahe naanidu tipa i guari re anaamanga dedede na si anaaye tigu regbo boro anaambakadanga tini ambakada tipaha ya. ‘Ono ti kura aregbo, dubo aninye nyemu ki da ku wiso.’ Na ti gu kura aregbo, dubo anaanye tipa he wa ‘rame ue, diwi sa, watadu garã sa’ i kini guari. (Geda 9:21, 22) Na bange wai du aboro aguari na bataya ka ndu ku rogo kura ba? Pa Geda Aboro kapita 33 fura tipa aba du bangehe nga 40 nga agu aba aYisaraere azi bataya rogoho.

Ti kura aregbo, agu akurayo anaabi bataya rogo agu aba naanidu na nzereme rogoho. Zio bataya tii nzereme aima rengba kadu ni bawenepai rogo gu “bakere iiriwo ngbakungba” re. (Pa Rug. 1:19) Sidu tie, i aima rengba ka berã gupai nga ka i di yo ka ndu na yo ku rogo kura ba, i nika ndu na yo ku rogo gu ba nikaa ngbanga ya.

Ho i anaaguari ni na bataya ka ndu, si anaaida aida gu kura aboro du na zerangbaduse tipa ka pido gu regbo i nika yamba yo ti ni. I dunduko nanaagia woro gu mbanya du tipa fugapai, ono anga i dunduko si anaaida i guari ka tona nduge kina ti bangisa regbo te. Gu mbanya naanidu tipa fugapai re anaayugo gupai nga si naida agu angbatunga nanaazio bataya ku uroyo, naaningia ngbatunga Yuda, Yisasakara, na Zeburuna, guari ka tona nduge. (Geda 2:3-7; 10:5, 6) Fuo guari yo, aboromotumo aniivu mbanya fugapai ni uehe tipa ka yugo gupai nga agu angbatunga biata nanaazio bataya ku sudiyo guari. Aboromotumo anaamanga gipai re kindi daho aboro aniguari ni dunduko na bataya.

Si rengbe kadu nga mo na abipai ni bakiakia tipa kura aˈariapai nga gu namanga rogo riigbu. Si ima rengba kadu nga mo naberã gupai nga agu aˈariapai namanga si ima nge ni kerehe. Watadu isoke rago ima rengba ka ngba tiro na gu kura ambakadapai na mo kini bihe nga si aidanga i mangi aˈariapai ti ni te. Ka si vura du nga kina gini ndupai du bero, si ima rengba kadu foro ni kpakarakpakaraha tipa kadu na zerangbaduse wa mo ainido tiro na agu aˈariapai re. Wa vura duhe wo, ka ani mangipai kuti gupai bi ani he nga si naida ani mangihe, si nangera wa ani nika bi wai abi Mbori afu maku furani.

Ti rago Moize, Yekova angbe kumbatayo fu amirioni akumba, adee, gbiati agude ngbakungba yo. Ka ko aangeranga fuoyo na kini fu arugapai fuyo ya, ka i abatingo te. Areme, Yekova du nangbe kumbatayo furani rogo gi kere yangara arame re. Ko naundo rani ani du mbembedi na ko na ki banda gaani idapase si du ni nyanyakihe! Sidu tie, ani dunduko dinga berã adia ka mangapai wakina wai agu aYisaraere naadu niruru yo amangipai kuti gu woro ambanya naadu ni bakiakia!