Asanahe Be Agedihe
Tipagine du ga Matayo apangbanga tipa Yesu mbuko ni tooni gude ti ni kia ti ga Ruka?
Gu pangbanga nga ga Matayo tipa pa vunga Yesu gbiati gako raka mbuko ni tooni gude kia tooni ti ga Ruka pangbanga bambiko agu abakeke akitabu Wene Pangbanga re afura tipa agu apai re ni bakiakia.
Ga Matayo pangbanga nafura gbe tipa agu apai nakoda Yosefa. Si nafura tipa pa wai Yosefa amangipai ti bambata regbo ho ko aini gupai ni nga Maria na vuse, gu musumo ko ararihe maraika nisakirogo gupai re yo fuko, gbiati pa ida ko kuti gupai maraika asakihe fuko re. (Mt. 1:19-25) Matayo ndu kumbatayo ki fura tipa ga Yosefa musumo nga gu maraika aya fuko rogoho wẽ ko zubo ku Ezipeta yo, gu regbo ko aazubo na gako aborokporo, gu gako musumo maraika aya fuko rogoho ko karagatiko ko ringara aYisaraere yo, gu regbo ko aakaragatiko koyo, gbiati gako diaberã ka sungo na gako aborokporo Nazareta yo. (Mt. 2:13, 14, 19-23) Rogo gu tonatona akapita nga ga ga Matayo kitabu Wene Pangbanga, rimo Yosefa yo bara muambe, ono rimo Maria kidu bara biama gbua.
Ono tipa ga Ruka pangbanga, si nafura gbe tipa Maria. Si nafura tipa pa gu regbo gu maraika nga Gaburere aye fuo Maria, gu regbo ri andu fuo gu gumeri nangia Erizabeta, gbiati ga Maria afugo tambuahe fu Yekova. (Rk. 1:26-56) Ruka ima fura a tipa ga Simona afugo fu Maria nibipa ga Yesu arungosiro kumbatayo. Zavura rogo gu pangbanga du tipa gu regbo Maria na gari aborokporo andu ku Yekaru yo mbu Yesu na garãko 12, Ruka peke agu afugo nga ga Maria, angianga ga Yosefa ya. Ruka pe gu kura pai berewe nga agu apai re aima du na bakere maapai kurii Maria. (Rk. 2:19, 34, 35, 48, 51) Rogo gu bambata akapita nga ga Ruka, rimo Maria yo bara 12, ono rimo Yosefa kidu yo bara 3 gbua. Sidu, Matayo nafura gbe tipa ga Yosefa abakabangirise gbiati mangaapai, Ruka tigako kini fura gbe tipa ga Maria bangiriba gbiati agu apai naadu tipa ri.
Wakina gure a, agu abakeke akitabu Wene Pangbanga ue re fura ni bakiakia tipa gene angbatunga yo. Matayo nafura tipa gu gene ngbatunga i avungu Yosefa rogoho na kini yugu gupai nga Yesu Yosefa angerefuo ko angia dikumbo gu zogarago nga ga Davide kuti ndiko. Tipagine? Bambiko Yosefa angia tita Bakindo Davide rogo gu gene ngbatunga nga ga Soromo wiri Davide. (Mt. 1:6, 16) Ono tie, Ruka nafura tipa gu gene ngbatunga i avungu Maria rogoho na kini yugu gupai nga Yesu angia dikumbo ga Davide zogarago, kuti wai i avungu ko “ni borose”. (Rom. 1:3) Tipagine? Bambiko Maria angia tita Bakindo Davide rogo gu gene ngbatunga nangia ga Natana wiri Davide. (Rk. 3:31) Ono tipagine Ruka amaanga rimo Maria ti ni ni wiri Eri, nangia Bari rogo gu gene ngbatunga ko nafura tipaha ya? Bambiko i anaaino gene ngbatunga nga ga aboro ti akumba. Sidu, ho Ruka amoi rimo Yosefa ni na ki fura tipa ko nga ko angia wiri Eri, gupai ko aaida ka pehe nga Yosefa angia gbio Eri.—Rk. 3:23.
Gu gene angbatunga aMatayo na Ruka nafura tipaha nayugo gupai ziazia nga Yesu angia gu Masiya i akido pako. Aboro aima ino pai wenengai tipa gu rengo naadu tipa gene ngbatunga Yesu, ka aFarusi na aSadoke arengbanga ka ti kangoho ya. Areme, ga aMatayo na Ruka kekeapai tipa gene angbatunga ni guhe du kindi ni papara mburu gaani idapase gbiati ida kuti agu akidohe nga ga Mbori.