Nyemuse—Nga Nyanyakipa Sino
GA MBORI toro adu kugii gu mokedi nangia Pauro ko ke pa agu asino du ribua nga gu naye be gu mangapai nga ga ziazia toro. (Gara. 5:22, 23) Ko afura tipa gi wene asino re ya si dunduko nga “zuzu Toro.” * Gi zuzu toro re nayugo “vovo boro.” (Koro. 3:10) A wa kina gu ngua ni naakusa zuzu he gbe be wene ngera fuoho, kina wo rengbe boro ka yugo zuzu toro ka ziazia toro du rogo gani raka yo.—Tam. 1:1-3.
Gu bambata zuzu toro Pauro afura tipaha nga gu nyanyaki pa sino nga nyemuse. Wai du du he ni nyanyakipaha? Pauro aya zanga nyemuse, ko aadunga “ni he te.” (1 Kor. 13:2) Ono ginihe nga nyemuse, na wai du rengbe ani ka sonosaha na kini yuguhe na aˈuru dũ?
GU GENE BORO AYUGO NYEMUSE NGBAHA
Wa vura duhe nga ka fugo sakingo pa gu sino nga nyemuse nzunzu te, ziazia Kekeapai ima fura tipa gu gene boro ayugoho ngbaha. Ni kpiapai, ani nageda gupai nga nyemuse “nahi pai ni gbanga ha, ki du na weneringise.” Berewe a, si “nangi mbiko rengo,” na “si nambu pa apai dunduko, si du gaha idapase, na gaha maabangirise na gaha hi pa apai anyasa nga te.” Nyemuse nakoda berãpa gu kura aboro, du na ndikidi bakabangirise tipa yo, na wene dawedawe ngbanya na yo. Ono tie, zanga nyemuse nayugo tihe rogo kpihe yo, rukö, manga gu pai angba nga ya, gbangbati, na kpikopai, gbiati gu sino nga ga zanga mbupai fu boro. Gu nyemuse ani akpinyemu ka sonosaha re tigaha wa gu gbegberẽ asino re te mbiko si “agbata nga gaha pai te.”—1 Kor. 13:4-8.
YEKOVA NA YESU NGA WENE AKPIAPAI NGA GA NYEMUSE
“Mbori nga nyemuse.” Nirengo, Yekova nitiko nga nyemuse. (1 Yo. 4:8) Gako sunge na gako mangapai nga dezire gako nyemuse. Gako bakere mangapai nga ga nyemuse tipa aboro angia gu ko amangihe ho ko akedi Yesu ni ko ye ka rungo na ki kpi tipa rani. Gu mokedi nangia Pauro aya: “Gi i ayugu ga Mbori nyemuse tipa rani ti ni re, nga Mbori akedi bangisa Wiriko ku zegino, ani du ni ungarani mbiko ko. Gi nga nyemuse re, nga nyemu Mbori adu nga ti rani te, kina rani du nyemurani ti ko, ko akedi Wiriko ko du ni motumo gaani ingaapai.” (1 Yo. 4:9, 10) Bambiko ga Mbori nyemuse, ko ima rengba ka mbupai furani ti gaani aingapai, ani ki gbia maabangirise, gbiati unga.
Yesu ayugu gako nyemuse fu aboro ni fuko tiko ka manga gupai Mbori akpinyemuhe. Pauro aya: “[Yesu] ki ya: ‘Mo ngére, mi ye ka manga sangbaro.’ . . . Rogo gu sangba re i aima sa rani ni ziazia rani bambiko fu boro Yesu Kristo ni motumo bara sa kindi.” (Eb. 10:9, 10) Boro ho ka yugu nyemuse ni bakerehe kisusi gu re te. Yesu aya: “A nga boro sa du na bakere nyemuse susi gi nga, boro bagi kpioni tipa abadiangbani te.” (Yo. 15:13) Ya mo ani nga kpakpa aboro rengbe ka wirika gu nyemuse aYekova na Yesu nayuguhe furani re? Ii! Ani bingo wai rengbe ani ka mangaha wo.
“ONI KI NITA ROGO NYEMUSE YO”
Pauro angarasi rani ki ya: “Si du ka oni wíriki Mbori ti ni, wa du oni ni awiri manguse. Oni ki nita rogo nyemuse yo, a wa Kristo akpi nyemu roni a, ki fu tiko tipa rani.” (Ef. 5:1, 2) Ani ‘nata rogo nyemuse yo’ ho ani ayugo gi sino re ni rogo apapara gaani raka yo dũ. Ani nayugo gu ngbatunga nyemuse re rogo mangapai yo angianga kaa pehe kina ngbayo ya. Yoane ake gupai nga: “Gi rukutu agude, ka ani du nga na nyemuse kina rogo fugo yo, ni mirãse a ya; kina rogo mangapai yo na rogo rengo yo.” (1 Yo. 3::18) Ni kpiapai, ho ani akpi nyemu Mbori ni na akuarani, si nika fõngbaduraniyo ani tungusi gu “wene pangbanga nga ga ngbi” fuyo. (Mt. 24:14; Rk. 10:27) Ani nata rogo nyemuse yo a ho du ani ni na zerangbaduse, weneringise, na mbupai. Sidu, Ziazia Kekeapai naruga rani nga: “Wa Gbia avu roni, kina wo oni ka manga.”—Koro. 3:13.
Ono tie, gi ngbatunga ndikidi nyemuse re, ka ani berẽnga ha nga si nga gu nyemuse nga ga abia boro ya. Ni kpiapai, tipa ka zungadi gu gude nakpara, gu vungugude naˈabia wirini rengbe ka manga agu apai dunduko furu u akpara tipaha. Ono gu vungu gude nga guni nakpinyemu wirini nzunzu naruga ru na kini mangi kina gupai nga gu si aidaha tipa gu gude re. Wakina gure a, Mbori nga nyemuse, ono “Gbia naruga gu boro ko akpi nyemu ni.” (Eb. 12:6) Ho ani ata ni rogo nyemuse yo, ani rengbe ka fu ndikidi arugute ti gu regbo nga gu si aidaha. (Snz. 3:11, 12) Rengo ngaha nga, ni manga ani gipai re ani du wa ka ani tingidi gupai nga ani a nga kina airaingapai namanga agu apai amanga adunga na nyemuse rogoho ya. Sidu, gu kura agene kinaho nga ga yugo nyemuse si aida gupai nga ani dunduko mangi sonakumbatayo rogoho. Wai du rengbe ani ka manga gipai re? Ani bingo agene biata.
WAI DU RENGBE MO KA SONOSA NYEMUSE?
Bambatapai nga, mo sana Mbori tipa gako ziazia toro, nga gu nakusa nyemuse. Yesu agumba gupai nga Yekova nafu “Ziazia Toro fu agu yo nasana ko.” (Rk. 11:13) Ka ani kpari fu Mbori tipa gako ziazia toro na kini mangi ome ka ‘péka Toro,’ gaani mangapai nika du na kina nyemuse dunduko. (Gara. 5: 16) Ni kpiapai, ka mo du ni bakumba rogo gu dungurati nga ga aKristano, mo rengbe ka kpara tipa ziazia toro si undoro mo niifu agu arugute nga ga ziazia kekeapai fu aboro ngba wene gene. Watadu kangia vungu gude nga mo, mo rengbe ka sana Mbori tipa gako ziazia toro si undoro mo naafu rugute fu awiro rogo nyemuse yo, angianga rogo zinga yo ya.
Uepai nga, mo berẽnga kurii pa wai Yesu ayugu nyemuse zavura ho i aamanga ko ni na gbegberẽ apai. (1 Pet. 2:21, 23) Gu regbo si aida ani berẽkurii gu wene kpiapai nga ga Yesu nzunzu nga gu regbo boro namangi rani na gbegberẽpai watadu irairapai. Ti gu ngbatunga aregbo re, gu wene sanahe si aida ani sana tirani na ni nga, Ginipai ka Yesu nimangi he?’ Wirina ni dee du rimori nga Leigh abi gupai nga berãkurii gi sanahe re naundo ri berẽpai mbata fu ri mangihe. Ri aya: “Ti gu kura regbo sa, gi badiasunge akedi kekepai tipa re na tipa gimi sunge fu agu aboro ani amangasunge na yo. Si aima imisa re ni kerehe. Ono mi asana tire nga, ‘Wai du rengbe mi ka wirika Yesu ni manga mi pai na gi boro re?’ Fuo berã mi kurii gupai ka Yesu amangihe, mi adiberã ka mbu gupai re kusayo, na ki zanga mbuhe si ndu kumbatayo. Kusa, mi aye ka ino gupai nga gu gimi badiasunge re ninaawoka awoka, na ri adu ni fudifudi ri berãri yo. Mi ada kuti gupai nga gupai ri akehe re angianga gupai nzunzu naadu berãri yo te. Berã mi kurii ga Yesu kpiapai nga ga yugo nyemuse zavura ho i anaamanga ko ni gbegberẽ aundo re mi yugu kina gu bangisa nyemuse re fu gimi badiasunge.” Nirengo ka ani aawirika ga Yesu kpiapai, ani nikaa manga apai ti aregbo dunduko ni nyemuse.
Biatapai nga, mo sonosi gu nyemuse nasa boro ni mbupa kura gaani apai, nga gu nyemuse i aino ndikidi aKristano ti ni. (Yo. 13:34, 35) Nibi gipai re, Ziazia Kekeapai nangarasa rani ani sonosi kina gu bangisa “berã” Yesu adu na ni. Ni ye ko ngbangbaturũ yo ku auru kpotosende no, “ko auka pa tiko” tipa rani, zavura ki “dati kpio.” (Frp. 2:5-8) Wa ani nika wirika ga Kristo nyemuse, gaani aberã nika duwa kina gako, na si nika fõngbaduraniyo ani moi agu apai kura aboro akpinyemuhe mbatayo fu gaani. Gini kura aundo sonosa nyemuse aye na ni?
AGU AUNDO DU TI YUGO NYEMUSE
Ho ani ayugo nyemuse ni, ani nagbia badungu aundo. Oni bingo akpiapai ue:
-
AGU AWIRINA DU ROGO ZEGINO DUNDUKO: Mbiko gu nyemuse du ani na ni koyo du akuarani ni, ani ima ino gupai nga ka ani vura ndu kina ku rogo gini dungurati vurũ rogo zegino dunduko, awirina nika dia rani adia kugume wenengai. Nairiwo gu pa maku nga ni nga agu ‘awirinarani du rogo zegino dunduko’ nakpinyemu rani! (1 Pet. 5:9) Gini kura ba berewe kparakusayo ti dagba ga Mbori aboro rengbe ani ka bi gu ngbatunga nyemuse re rogoho?
-
ZEREDA: ‘Hi pai fu akuarani ni nyemuse’ nasarani ani gbia ngbarago ti “gu ũkpamiatise nga zereda.” (Ef. 4:2, 3) Ani nagbia gi zereda re ba gu gaani adunguratise yo nga ga dungurati, ti regbo bakere adunguratise, na ti regbo kikindigi adunguratise. Ya mo mo abingo ho nga gu ngbatunga zereda re ni guhe nzunzu adunga rogo gi zegino du aboro na kparakaro rogoho re te? (Tam. 119:165; Yes. 54:13) Ho du ani ni zezeredi na aboro, ani nayugo wai dunguro gaani nyemuse koyo du yo ni, nga gupai naima ngba ti gu Barani du ngbangbaturũ yo.—Tam. 133:1-3; Mt. 5:9.
“NYEMUSE NANYAKASA BORO”
Pauro akepai ki ya: “Nyemuse nanyakasa boro.” (1 Kor. 8:1) Wai du nyemuse amanga gipai re? Rogo gu bawe na biata kapita nga ga gu bambata waraga Pauro akehe fu aKorindo nga gu i naayambaha nga, “Atambuahe Nga ga Nyemuse,” gu mokedi nangia Pauro asaki pa wai nyemuse anyakasa boro. Gene sa dagba agu akuraha nga, si nagbata gu nyemupai nga ga gu kura boro. (1 Kor. 10:24; 13:5) Kurigure, bambiko nyemuse nga berãpa aboro, zerangbaduse, na weneringise, si nanyakasa gu nyemuse nga ga aborokporo na kini kodi dungurati. —Koro. 3: 14.
Gu nyemuse du tirani dunduko koyo du Mbori ni na nyanyakipaha kisusi na si nanyakasa rani ni bakerehe gbe. Gi ngbatunga nyemuse re nakoda ngbatunga aboro rogo aba dunduko ni bakiakia na ngbatunga afugo dunduko i mangisunge fu Yekova “kina ku bani sa.” (Zef. 3:9) Ani dinga berã adia kaa yugo gi nyanyakipa papara zuzu ga Mbori ziazia toro re na aˈuru dũ.
^ genewaraga 2 Gi kekeapai re nga gu bambata zungudizungudi kekeapai ribua nga gu nika fura tipa apapara zuzu toro dunduko ni basasa.