1. Wai du rengbe ani ka gbia tatamana, na wai du si nika undo rani?

YEKOVA nga Mburu tatamana, na ko nafu gako tatamana afu wenengai fu kura aboro. Yakoba 1:5 naya: “Ka zingo tatamana amanga gu ni dagba roni yo, ni sána Mbori, ninafu he gbe fu aboro dunduko, azinga nga fu boro ya.” Gene sa ani agbia tatamana ngbaha be Mbori nga ni dia ani gako rugute kugume. Na gu tatamana re rengbe ka banda rani be kerepai rogo borose yo na rogo toro yo. (Snz. 2:​10-​12) Ni sangbana gipai re, ani ‘nabanda tirani rogo ga Mbori nyemuse yo, kini ngere tipa nyenye unga.’​—⁠Yuda 21.

2. Wai rengbe ani ka rugatirani na pa ga Mbori rugute?

² Ono tie, mbiko gupai nga ani nga kpakpa aboro, na pa wai i asonosi rani, si ni mbumbuhe furani ti kura aregbo ka dia rugute kugume watadu ka bihe ni wene he. Ani narugatirani na pa ga Mbori rugute ho ani agbia agu aundo ni du ti ni, nga gu nayugopa gako nyemuse koyo du ani ni. Asanza 3:​11, 12 naya, “Wire, ka mo gindiga nga pa gu rugapai nga ga Yekova ya, . . . bambiko Yekova naruga gu ni ko nakpi nyemu ni.” Nirengo, ka bangirani gonga ti gupai nga Yekova naida agu apai du ni wenehe kisusi tipa rani ya. (Oni gedi AEbere 12:​5-​11.) Mbiko gupai nga Mbori ima ino rani wenengai, gako rugute ti aregbo dunduko ni guhe daada na ni guhe ani aidaha nzunzu. Ani furanga awere tipa ngbatunga arugute biama: (1) rugatise, (2) gu rugute vungugude afuhe, (3) rugute rogo dungurati, na  (4) guhe rengbe ka gberã kisusi gu imisiri boro agbiaha tipa bete regbo ho i aruga ni ni.

3. Wai du gude asonosa rugatise? Oni funga kpiapai.

³ Rugatise nakoda du ani na zatise tipa ka mbakada gu gene ani amanga apai ngbaha gbiati gaani aberã. I avunganga boro na gu sino nga ga rugatise te. Si naida ani wirikihe awirika. Ani yugungo ho na kpiapai: Ho gude awirika ora na ngbagida ni, vungu ru nazada ru funi tipa ngbagida naandu ni ruru ru. Ono ho gude atona ni kaa rugusa rii ngbagida, vungu ru naza beni tiru ni rubangirise u ndu ni sa ru tipa bete regbo. Ho ni aino ni nga gu gude re narugusa rii ngbagida kini ndu andu awere ni sa ru, ni kini mbu zada ru funi. Wakina gure a, ho avunguagude araba awiriyo ni dedede na zerangbaduse rogo “ga Gbia rabahe na rugahe,” gure nga i naundo awiriyo a i sonosi gu sino nga ga rugatise gbiati tatamana.​​—⁠Ef. 6:⁠4.

4, 5. (a) Tipagine du rugatise ti ni ni nyanyakipa papara ‘vovo borose’? (b) Tipagine si aidanga ti ni ani bihe nga sunge berewe tirani te, ka si du nga ani mangi aingahe?

⁴ Kina gu bangisapai re du tipa agu aboro naye ka ino Yekova i naima da ni kuru yo. Rengo ngaha nga, si ima rengba kadu nga i aima sonosa bete rugatise. Ono tie, gu vovo bawiriki zi bapatiza, ni ata danga ni gu Kristano naima nyaka rogo toro yo te. Ono ni nasona rogo toro yo ho ni aukadi ‘vovo borose’ ni na kini mangi asadatise kadu wa Kristo. (Ef. 4:​23, 24) Rugatise nga nyanyakipa papara gu sonakumbatayo re. Ni sangbana gipai re, ani nawirika ka “mbu agu apai zanga sinombori na gu nyemuahe nga ga zegino nidu na rugatise, na rurupai, na sinombori, rogo gi zegino du awere re.”​​—⁠Tito 2:​12.

⁵ Ono tie, ani dunduko naingapai ainga. (Batu. 7:​20) Ono wa vura duhe wo, ho boro amanga ingahe ni, anga si nga ni na rugatise tiní te watadu bakere rugatise tiní te te. Asanza 24:16 naya, “Ruru boro nati bara saba, ki niguari berewe.” Ginipai rengbe ka undo ni ni du na diabese? Anga gani ome ni tiní te, ono ga Mbori toro. (Oni gedi AFiripoio 4:​13.) Zuzu gu toro re nakoda zatise, nga gu sino du teketeke gbe wakina rugatise.

6. Wai rengbe ani kada ni wene awisigi Fugo Mbori? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

⁶ Gu kparakpee naye ngbaduseyo, wisigo Ziazia Kekeapai, gbiati berãkuriipai nga gu kura nyanyakipa apai rengbe ka undo rani ani sonosi rugatise. Ono na ka si du nga si ni mbumbuhe foro kaa wisigo Fugo Mbori? Si rengbe kadu nga mo nga gu boro angbanga wisigopai ti ni ya. Mo moi gupai ku berãro yo nga Yekova ima rengba ka undo ro ka mo mbuko ko undo ro. Ko ima rengba ka undo ro mo “nikpi nyemu” Fugoko. (1 Pet. 2:⁠2) Bambatapai nga, mo kpari fu Yekova tipa gu rugatise si aida mo du na ni tipa ka wisigo Fugoko. Fuo gure, mo mangipai ringbisihe kuti gamo kparakpee, ni kpiapai mo rengbe ka tonaha rogo gu gene nga kaa manga wisigopai tipa guru regbo. Fuo regbo kusa, wisigopai nika da ni taataha foro na ni guhe mo nikaa gbia bakere ngbarago agbia ti ni! Nirengo, mo nika ye ka bi gupai nga mo nabi agu aregbo na nyanyakipaha mo adiaha kuti berãkurii ga Yekova nyanyakipa pa arengo.​—⁠1 Tim. 4:​15.

7. Wai rengbe rugatise ka undo rani ani da ti gu sasa nga ga toro?

⁷ Rugatise naundo rani ani da ti agu asasa nga ga toro. Oni bingo gu kpiapai nga ga kura kumba sa nga guko nabihe nga gako kakaka nyemuse tipa tungusapai aazora kina kusende. Mbiko gupai nga ko adu rogo bakabangirise, ko amoi gu sasa nga ga da ni gu bazakigene natungusapai ti aregbo dũ gbiati gu sasa nga ga geda gu kekeapai nafura tipaha rogo gaani amagazini. Gipai re, kodihe na kparakpee asonosi ko na ki nyakasi ko rogo toro yo. Ko anaamanga mbakadapai a ka mangasunge ni moundo abazakigene ho rengba anidu ni beko ka mangaha. Sangbana gipai re angia gine? Wa akpakarapai avura du vurũ, ko amoi bangiriko kindi kuti gako sasa nga ga da ni gu bazakigene natungusapai ti aregbo dũ, na ko ki ima da ti ni.

8-10. Ginipai rengbe ka undo agu aKristano nga avunguagude i sonosi awiriyo i kpinyemu Yekova? Oni funga kpiapai.

⁸ Agu aKristano nga avunguagude na gu nyanyakipa momu beyo nga ga sonosa awiriyo “ni ga Gbia rabahe na rugahe.” (Ef. 6:⁠4) Na si nga gupai naima du ni mbumbuhe ka mangaha rogo gi zegino du awere re. (2 Tim. 3:​1-5) Rengo ngaha nga, i avunganga agude ami ki ima ino rurupai ti irairapai te. I navunga yo na gu ome berãpai nga ga sangbakpotoyo, ono si naida i rabaha araba watadu ka rugaha. (Rom. 2:​14, 15) Gu kura kekeapai sa nibipa Ziazia Kekeapai afu gu berãpai nga, gu fugo Giriki i asaha nga “rugahe,” i ima rengba ka saha a nga “sonosa gude.”

⁹ Agu agude i aruga yo ni nyemuse, i nadu ni bandabanda yo. I nawirika gupai nga ranirii na ngbandaha ti ni, na adiaberã gbiati sino mangaapai na kina asangbanaha ti ni, si ngia wenehe watadu gbegberẽ he. Sidu, si ni nyanyakipa pai nga agu aKristano nga avunguagude ngere koyo du Yekova ni tipa ko yugu gu gene fuyo rengbe yo ka raba awiriyo ngbaha. Ka bangironi gonga ti gupai nga aberãpai gbiati agene nga ga raba agude ni bakiakia ringbisihe kuti sino mangaapai nga ga rago gbiati ngbatunga arikaaboro ya. Ho avunguagude adegatuyo ni fu Mbori, i asananga tiyo asana na pa wai ka sonosa awiriyo wenengai watadu ka kido kuti gayo inohe watadu kuti gu berã nga ga boro te.

¹⁰ Oni bingo gu kpiapai nangia ga Noa. Ho Mbori aya ni fu Noa ko mbakadi kurungba, Noa aadunga na inohe tipa ka mbakadaha te. Ko aambakadanga kurungba mbata te. Sidu, si aidi ko kido kuti Yekova, ki ‘mangi he kina wo,’ naida ka ya kina wai Yekova aruguko ko mangihe. (Bam. P. 6:​22) Sangbanaha angia gine? Gu kurungba re abatasi unga Noa na gako aborokporo. Noa adu a ni gu baagude naaima du na diabese, na si adu wo mbiko gupai nga ko adu na kido kuti ga Mbori tatamana. Sidu, ko aima yugopai fu awiriko wenengai na ki moi wene kpiapai fuyo, nga gupai naadunga taata tipa ka mangaha rogo gu zegino naadu mbata fu Ime Akangbii re ya.​​—⁠Bam. P. 6:⁠5.

11. Tipagine si aida avunguagude mangi bakere ome ti ni ka raba awiriyo?

¹¹ Avunguagude, wai du rengbe oni ka mangaha “kina wo” bangiri Mbori? Oni degeturoni fu Yekova. Oni mbuko ko yugu wai furoni si aida oni sonosi awironi vurube Fugoko gbiati agu arugapai ani agbiaha vurube gako riigbu. Fuo bete regbo kusa, si nawira gupai gbe nga awironi nika tambua roni atambua tipa manga oni he wo! Wirina sa akepai ki ya: “Mi nafu bakere tambuahe tipa gu gene avungure asonosi re ngbaha. I aima manga bakere ome ka zio ngbadure yo. I mi atambua yo bakere gbe tipa pa wai mi nasono rogo toro yo.” Ono tie, ka avunguagude vura manga ome amanga wai vurũ, kura agude kinaho nambu Yekova ambu. Ono wa vura duhe wo, agu avunguagude naima manga bakere ome ka rimiso rengo ku kpoto wiriyo yo, i na wene sangbakpotoseyo. I ima rengba kadu a na gu maabangirise nga gu wiriyo nga boro-nyakarii re nika karaga tiru akaraga rogo uru sa ku “kporo” fuo Yekova.

12, 13. (a) Ho i akusa gude ni kusayo rogo dungurati, wai du agu avunguagude nga aKristano ayugo gupai nga i nagiasangba Mbori? (b) Wai du kura riikporo sa agbia undo ti gu giasangba avunguagude adu na ni koyo du Yekova ni?

 ¹² Asada sa dagba gu bakere aˈasada yo naˈasada ga avunguagude giasangba nga ho i akusa gude ni kusayo rogo dungurati. Oni bingo kpiapai nga ga nagude sa nga guri i akusi wiiri kusayo rogo dungurati na gu wiiri re ki guari kusayo kporo. Gu nagude re aya: “Mi anaagbata apai rogo gaani awaraga nga gu ka rengbe ka mbugene fere mi naadia regbo na wire gbiati tita re.” Ono kumbari aundo ri ngba wene gene ri bi gupai nga i berewe na gu tindiro beyo nga ga wiriyo te, na si naida i du ni ruruyo fu Yekova.

¹³ Fuo bete agarã kusa, i agasi gu wiriyo re ku rogo dungurati. Nari ape gupai nga, “Awere, ka aˈuru tinga ue zanga ri yambu re watadu ri kepai fere te! Na ri na bakere irisa koyo du mi ni na kumbami bambiko ri ima ino gupai nga ani aima giasangba Mbori. Wene pagume du dagbarani na ri.” Ka si du nga wiro ho nga guru i nakusi ru kusayo rogo dungurati, ya mo mo ‘akída kuti Yekova na kpotoro yo dunduko, ki zanga kido kuti gamo rugatinapai’? (Snz. 3:​5, 6) Mo tingidi gupai nga, ga Yekova rugute nayugopa gako bakere tatamana gbiati nyemuse. Ka bangiro gonga ti gupai nga ko afu wiriko tipa aboro dunduko, kodihe na wiro ya. Boro ho Mbori aida i gbarasi ni te. (Oni gedi 2 Petero 3:⁠9.) Sidu, mo du na idapase kuti ga Yekova rugute gbiati rugapai. Mo mangihe amanga wo, ka si vura du vurũ ni gupai naye na imisiri. Mo mangipai ringbisihe kuti ga Mbori rugute, angianga ka sovura kuti ni ya.

14. Wai du ani agbia undo ti gu ga Yekova arugapai ko afuhe furani vurube ‘ruru buruku’?

¹⁴ Yekova aima manga kidohe nga ko nikaa ngerafuo gu dungurati nga ga aKristano, kini bandaha na kini yugupai fuhe. Ko namangaha wo rogo dungu agene yo. Ni kpiapai, ko moi dungurati tiibe Wiriko ko naangerafuoho, na Wiriko moi ‘ruru buruku’ tipa i naafu riahe nga ga toro ti regboho. (Rk. 12:42) I nafu gu riahe re furani rogo dungu agene, gu riahe re nafu nyanyakipa arugapai watadu arugute furani. Mo sananga tiro nga, ‘Bara wai gumbapai watadu kekeapai rogo waraga sa dagba gaani awaraga yo afõnga ngbadu re yo mi mangi aˈariapai rogo gimi berã watadu gimi sino mangaapai?’ Ka gamo karagapai du ni wenehe, mo du na ngbarago! Mbiko gure nga mo nambu Yekova ko me ro watadu ko fu rugute foro tipa kina gamo undo.​—⁠Snz. 2:​1-5.

15, 16. (a) Wai du rengbe ani ka gbia undo be agu ‘agamahe rogo aboro yo’ du rogo dungurati? (b) Wai du rengbe ani ka sa gupai nga abaakumba naamanga gayo sunge na bakere ngbarago?

¹⁵ Berewe a, Kristo moi ‘agamahe rogo aboro yo,’ nga abaakumba rogo dungurati tipa i naangerafuo ga Mbori rimbasa akandoro. (Ef. 4:⁠8, 11-​13) Wai du rengbe ani ka gbia undo be gu nyanyakipa agamahe re? Gene sa dagba agu akuraha nga ka wirika gu idapase nga ga abaakumba gbiati gayo wene kpiapai. Gu kura gene berewe nga ka irisa agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai i afuhe furani. (Oni gedi AEbere 13:​7, 17.) Oni tingidi gupai nga, abaakumba ima kpinyemu rani na i naida gupai nga ani sono rogo toro yo. Ni kpiapai, ka i bi gupai nga ani nakpa adunguratise watadu gaani kakaka nyemuse nazera, i naundo rani ni kina boro ipo. I nadegatuyo furani na kini asadi ka fu wene ngarasaro furani gbiati rugute nga ga Ziazia Kekeapai nga gu rẽarẽ. Ya mo mo nabi gu undo re ni gu gopai nayugo gupai nga Yekova ima kpinyemu ro?

¹⁶ Oni moi gupai ku berãroni yo nga si ima rengba kadu ni mbumbuhe fu abaakumba i ye fuo rani ka fu gu rugute furani si aidaha. Ni kpiapai oni bingo wai si arengbe kadu ni mbumbuhe fu gu nebi nangia Natana ko fura na bakindo Davide fuo asada ko ka gbu na gu kere ingapai ko amangihe! (2 Sam. 12:​1-​14) Wakina gure a, si nawira gupai nirengo nga, si aaida gu mokedi nangia Pauro duadu na wingbaduse tipa ka fu rugute ho Petero, nga guko naadu dagba agu amokedi yo naadu 12, aangba ni na kina agu awirinako nangia aYudo.  (Gara. 2:​11-​14) Sidu, wai du rengbe mo ka saha taata fu agu abaakumba du rogo gamo dungurati i fu rugute foro? Mo du na umbasitise, kidu ni gu boro duhe adu taata fu aboro i ye fuoni, na kidu a ni gu boro nafu tambuahe. Mo bi gayo undo ni gu gopai nayugo pa ga Mbori nyemuse koyo du mo ni. Gipai re afunga kina undo sa foro te, ono si nasa gupai a nga i naamanga gayo sunge na bakere ngbarago.

17. Wai du kura wirina sa agbia undo be abaakumba rogo dungurati?

¹⁷ Kura wirina sa ape gupai nga agu apai namangi ri kusayo asaha furi ni mbumbuhe ri kpinyemu Yekova. Ri aya, “Ho mi adu ni rogo kere gberãrago mbiko pa tingida mi agu apai namangi re kusayo, mi aima ino gupai nga si aaida mi fura na abaakumba. I aagbarasanga rimo re te watadu ka peka gbegberẽ apai tipa re a te, ono i angarasi re na ki nyakasi re. Tingbafuo adunguratise dunduko nga ga dungurati, boro kandara sa dagbayo anaasana re asana tipa ka ino wai du mi, zavura ho i anidu ni na bakere sunge beyo. Mbiko agu apai namangi re kusayo, mi abihe ni mbumbuhe tipa ka bi tire nga mi ima rẽ tipa ga Mbori nyemuse. Ono tie, Yekova ima mangasunge bara dunguhe na dungurati gbiati abaakumba tipa ka sare mi ini he nga ko ima kpinyemu re. Mi naamanga kparakpee nga ka mi sanga ko ko mbure ya.”

18, 19. Ginihe gberẽ kisusi ai gu imisiri boro narengbe ka gbiaha ho i aruga ni ni? Oni funga akpiapai.

¹⁸ Wa vura duhe nga boro ima rengba kadu rogo imisiri ho i aruga ni ni, kurahe kinaho gaha imisiri naima susa, si nga gu kerepai naye kuti boro ho ni aka rugute ni. (Eb. 12:11) Oni bingo akpiapai ue, gu nga ga Kaina gbiati gu nga ga gu bakindo nangia Sedekiya. Ho Kaina asonosi sogote ni kpotoko yo kuti Ebere na kini idi ka imoko, Mbori azungodi Kaina ki ya: “Tipagine zingi mo ti ni? Tipagine du kpakpuro ti ni na ngbandua? Ka mo amanga wenengaĩ, kpakpuro adú nga na ngbarago te? Ono ka mo amanga nga wenengaĩ ya, ingapai nagbura ngbadimo; gaha nyemuhe ki du koyo du mo ni, ono mo ka zoga ha.” (Bam. P. 4:​6, 7) Kaina aadianga gupai kugume Mbori apehe fuko te. Fuani, ingapai kini di beko. Nairiwo gu kere imisiri gbiati arungo Kaina aye na ni kuti tiko re! (Bam. P. 4:​11, 12) Gu imisiri ka Kaina agbiaha ka ko agi ga Yekova rugute, ka si adu gbua tooni ti gu bakere imisiri ko agbiaha re.

¹⁹ Gu gbegberẽ rurungbura bakindo nangia Sedekiya azogorago ti gu regbo Yerusarema adu rogo kere kpakarapai. Gu mokedi nangia Yeremaya angarasi Sedekiya bara dunguhe nga ko mbu gu gbegberẽ apai ko aamangaha, ono gu bakindo re aaidanga ka gia gu rugute ko aafuhe fuko te. Asangbana gako ka rugute adu ni kere gbegberẽhe. (Yere. 52:​8-​11) Nairiwo wai Yekova aida ka banda rani be ngbatunga aimisiri wa gure!​​—⁠Oni gedi Yesaya 48:​17, 18.

20. Ginipai du kumbatayo tipa agu aboro nadia ga Mbori rugute kugume na aguyo adianga ha kugume ya?

²⁰ Dedede rogo zegino areme, aboro aidanga na rugute te, kodihe a na rugatise. Ono barambeda, agu aboro aidanga na rugute ya nika gbiatiyo na kere asangbanapai. (Snz. 1:​24-​31) Sidu, si naida ani “gi rugapai ki du na tatamana.” A wa Asanza 4:​13 agumbaha, “mo ká kuti rugute nyanyaki, ka mo nimbú nga ha si merẽ ya; mo nibánda pa ha bambiko si nga ungaro.”