1. Gini apai agu aKristano naadu rogo bambata sa kama agarã adu rogoho?

BARA bangbanda agu agarã nangia 62 gbiati 64, gu mokedi nangia Petero ake waraga fu “agu yo du ni siasia yo, nga agu yo du ni gbandakagbandaka yo ku Pondo yo, na Garatia yo, na Kapadokia yo, na Asia yo, a Bitunia yo.” (1 Pet. 1:⁠1) Agu awirina naadu Asia Minor yo nga aguyo naye rogo arago ni bakiakia re aaida ngarasaro gbiati arugapai. Aboro aarungosiyo na kini peke gbegberẽ afugo bara yo. ‘Aˈasada anaaye fuoyo wa we.’ Na i aaraka ti kere aregbo. Petero akepai nga, “digida apai dunduko nambeda.” Nirengo, si adu nga si adianga agarã bawe te i ki gberesi Yerusarema. Ginipai narengbe ka undo aKristano rogo aba dunduko i hipai ti gu kpakarakpakara aregbo re?​—⁠1 Pet. 4:​4, 7, 12.

2, 3. Tipagine Petero angarasi awirinako ti ni i naadia aboro kugume? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

² Kupati agu apai Petero angarasi awirinako i mangihe, ko ya: “Oni dì akuaroni ku gume ku rogo gaoni akporo.” (1 Pet. 4:⁠9) Gu pa-Giriki sa yo ho nga “dia boro kugume,” rogoyo nga “yugo nyemuse watadu weneringise fu kungbo aboro.” Ono tie, oni ini gupai nga Petero angarasi awirinako nga aKristano i di ‘akurayo’ kugume, nga agu aboro i aima inoyo na kini koditiyo na yo. Wai du i arengbe ka gbia undo ka i aadia aboro kugume?

 ³ Si arengbe ka sayo i du mbembedi na akurayo. Mo berẽnga kurii gupai namangi foro. Ya mo boro ayambungo ro ku kpuni yo? Ya mo pa gu ngbarago mo agbiaha kpuni yo aanyenga riroyo da ku awere te? Ho mo ayambu kura agu aboro ni du rogo gamo dungurati ku kpuro yo, ya mo si aanyakasanga gaoni pabakure te? Ho ani adia awirinarani ni kugume ku kpurani, ani naye ka inoyo dudunguro kisusi wai ani narengbe ka inoyo rogo kura aba. Wa apai aagberã kina kumbatayo, si aaida agu aKristano naadu ti rago Petero du mbembedi na awirinayo. Gure nga kina gu bangisapai du tipa aKristano ti gi “yangara areme” re.​—⁠2 Tim. 3:⁠1, NW.

4. Gini asanahe ani nika sakaha rogo gi kekeapai re?

⁴ Gini amomu du ani na ni ka dia ‘akuarani’ kugume? Wai du rengbe ani ka diabe agu apai rengbe ka ka na ani ti dia aboro kugume? Ginipai rengbe ka undo rani ani du ni wene agino?

5. Wai du rengbe ani ka dia aboro kugume ti regbo gaani adunguratise nga ga aKristano?

⁵ Ba adunguratise yo: Ani nadia agu aboro dũ kugume naye tipa gaani adunguratise nga ga aKristano na ani dũ na yo nga agu agino yambu yo yo tipa gu riahe nga ga toro. Yekova na gako riigbu du nga irakporo. (Rom. 15:⁠7) Ka pepai ni masaku, ho vovo aboro aye ni tipa gaani adunguratise, ani nada ni irakporo sa na Yekova gbiati gako riigbu. Si adu ni wenepai ka oni mangi asadatise ka dia gu vovo aboro re kugume ka gayo voroko watadu mbakadatise vura du kina wai vurũ. (Yak. 2:​1-4) Ka si du nga gino sungu ni kina nisani, ya mo mo rengbe ka yamba ni oni sungu sa na ni? Ni ima rengba kadu na ngbarago ka mo undo ni ni pekefuo mbakadapai na isoke ka undo ni ni ini bara averesi. Gure rengbe kadu ni wene gene ka dia “agu yo ku gume naye koyo du oni ni.”​—⁠Rom. 12:⁠13.

6. Gini aboro gbe si aida ani naayambayo ku kpurani yo?

⁶ Tipa wiri fofoi ime watadu riahe: Ti agu aregbo i aakeka Ziazia Kekeapai ti ni, dia boro kugume aakoda yamba ni ku kporo tipa riahe. (Bam. P. 18:​1-8; Abasa. 13:15; Rk. 24:​28-​30) Ho boro anaayamba kurani ni tipa riahe, si anaayugoho nga ni naida gu boro re du ni bakureani na zereda du dagbayo na ni. Gini aboro gbe si aida ani naayamba yo ku kpurani? Agu awirinarani du rogo gaani dungurati. Ho kere aregbo nika ye ni, anga awirinarani du ani nikaa kido kutiyo te? Si naida i du ni wene abakurearani na zereda kidu dagbarani na yo dũ. Rogo gu garã nangia 2011, Riigbu Bipasunge aˈaria regbo Wisigo Ngbaõbambu Sinziri nga ga gu Betere du Amerika yo, i adi gaha regbo ti ndu uru 6:45 nyemu ki gbisihe kuti 6:15 nyemu. Tipagine i amangihe ti ni wo? Gu tingidapai re agumba gupai nga si nawira wa badungu Avuru Betere nikaa dia akurayo kugume ho dunguratise anyasa ni na regbo. Kura abe-basunge amangi kina gu ngisapai re a. Gi mbakadapai re ima sa avuru Betere i du mbembedi na akurayo kisusi.

7, 8. Wai du rengbe ani ka dia agu abagumbapai kugume naye ku rogo gaani dungurati?

⁷ Ho wirina aye ni ka manga gumbapai furani rogo kura dungurati, na ho babi adungurati aye ni, na ti gu kura aregbo, ho be-basunge akeda boro ni, gure nga amomu furani tipa ani di aboro kugume ku kpurani. (Oni gedi 3 Yoane 5-8.) Gene sa rengbe ani ka dia yo ngbaha kugume nga ka yamba yo tipa wiri fofoi ime watadu tipa riahe. Ya mo mo rengbe ka undo?

⁸ Wirina Amerika yo aya: “Vuru agu agarã yo ninaasusa, mi gbiati kumbami aima du na gu momu nga ga dia abagumbapai na adiayo ku kpurani. Agu aregbo dunduko ani naadia yo kugume aima du ni pangbarago na gbe, si aima nyakasa rani rogo toro yo. Uru aadunga ho ani abira tirani mbiko mangaha wo te.”

9, 10. (a) Ada rengbe ka zora kpurani? (b) Ya mo zavura agu aboro du na kpuyo ni wiri umbaha rengbe ka undo? Oni funga kpiapai.

⁹ Agu agino nara ara kporo: Bakuru kusayo, dia boro kugume anaakoda fu bambu rame fu kura agino i ra rogoho. (Eyo. 31:32; Frm. 22) Areme a, si naida ani naamanga kina gu ngisapai re. Ababi adungurati dedede  ninaaida na ba tipa ka ra rogoho ho i andu ni ka bi dungurati. Si rengbe kadu nga agu abawirikipai ye tipa agu asukuru gaani riigbu amangaha watadu abaundosunge meka abambu naida ba tipa kaa ra rogoho. Gberãngo rengbe kati kurii kura aborokporo ki gberesi akpuyo i ki du na zingo gu ba ka i araka rogoho daho i ka mbakada akpuyo ni. Si aidanga ani berẽ gupai nga kina agu aboro du na wene akporo tiyo i rengbe ka dia yo kugume te; si rengbe kadu nga i aima dia yo ku kpuyo yo mbata kusayo bara dunguhe. Ya mo mo rengbe ka dia yo kugume ka kpuro vura du ni wiri umbaha vurũ?

¹⁰ Kura wirina South Korea yo natingida wai na ngbarago agude agu asukuru nga ga siokrasia anaaye kaa zora kpuko. Ko akepai nga: “Mi aamanga ndundu amanga mbatano mbiko ani aaimanga te wa ani amangi rogatise na ani aaraka rogo wiri tooni bambu. Ono si aima ngba ni kerehe ka sungo kporo na agu agude sukuru re. Wa ani amangi rogatise mbembedi, ani aima ye ka bi wai arogotise narengbe kadu na ngbarago ho i airiso Yekova ni na kini dofuo agu asasa nga ga toro kina sa.”

11. Tipagine vovo aboro rogo dungurati narengbe ka ida i di yo ti ni kugume?

¹¹ Agu awirina ye ni vovo yo ku rogo dungurati: Wirina watadu ngbadimokporo rengbe ka yego ku rogo gaoni dagbarago. Agu akurayo rengbe ka ye ka mangasunge rogo gu ba du na bakere zingo rogoho. I rengbe ka keda abazakigene i ye ka undo rogo gaoni dungurati. Ti bambata regbo, i dũ naadu rogo agu apai yo i ainidongo tiyo na ni ya wa gu nga vovo dagbarago, vovo dungurati, isoke zavura vovo fugo watadu sino mangaapai. Ka ani yambu yo tipa wiri fofoi ime, tipa riahe, watadu tipa ka ta kaa biko arago, si rengbe ka undo yo i gbia vovo abakure na ki iniditiyo na agu aˈariapai re.

12. Gini kpiapai duho nayugo gupai nga si aidanga kina bambaiko pai tipa ka dia aboro kugume te?

¹² Anga bambaiko apai si aida ani mangihe tipa ka dia boro kugume te. (Oni gedi Ruka 10:​41, 42.) Ho kura wirina sa aatingida agu aregbo ni ko atona sunge amokedi, ko aya: “Ani angaranga te, dungu apai ani aainongo ho ya, na ani aaberã kina pa ku kporo yo. Rogo kura nyemu sa, diare aaberãpa ku kporo yo ni kerehe, na mi ki asadi vurũ ka undo ri. Fuani, bara ti ndu uru 7:​30, ani agi woro gaani ngbadimo boro ni ngokaha. Gu boro re angia nawiriki Ziazia Kekeapai nga guri naye na andimo biata. Ri aye ka dia gu vovo amokedi re kugume. Ani ayambu ri ku dimoyo na ki fu mbirimbiri ime furi. Fuani ani ki mangi wiri fofoi ime furi gbiati fofoi chocolate. Ani aainongo Swahili ti gu regbo re te, na ri aainongo pa-Ngirisi a te. Ono gupai namangi furani re aundo rani ani tona ka zio bakure na agu awirina nga ga gu rago re yo na ani kidu na bakere ngbarago kisusi.”

13. Gini aundo naye ti dia aboro kugume?

¹³ Ya mo mo amangingo ndundu ka dia aboro kugume? Kangia wo duhe, si rengbe kadu nga mo aima zanga wene momu kadu na wene kodatise na ka zio nyenye bakure. Dia aboro kugume nga wene ziga gu gberãrago naye mbiko sungo nisase. Ono mo ima rengba ka bakabangiro nga, ‘Tipagine boro narengbe kadu ti ni na ndundu ka dia aboro kugume?’ Bete nduapai rengbe kadu kinaho.

14. Ginipai rengbe ani ka mangaha ka si du nga zingo regbo gbiati ome naka na ani ti ida yambahe watadu ti dia aboro kugume?

¹⁴ Regbo gbiati ome: Badungu asunge du ti ga Yekova amoyambu na dedede, badungu atindiro du kuriyo. Kura aboro rengbe ka bihe nga regbo beyo watadu ome tiyo tipa ka dia aboro kugume te. Kangia gure nga gupai du tipa ro, si rengbe kadu nga si naida mo wisigi wai mo naringbisi gamo regbo mangaapai. Ya mo mo rengbe ka manga bete aˈariapai tipa ka gbia regbo gbiati ome ka ida yambahe watadu ka yamba aboro ku kpuro yo? Ziazia Kekeapai nangarasa aKristano i naadia aboro kugume. (Eb. 13:⁠2) Irairapai ngaha ka maa regbo tipa gipai re te; ka pe guhe nga rengo, si nga gupai nzunzu si aida boro mangihe. Rengo ngaha  nga, si ima rengba ka ida mo umbasi gu regbo mo adiaha kuti agu apai anyakanga paha ya.

15. Ginipai kura aboro narengbe ka bakabangiriyo na ni nibipa dia aboro kugume?

¹⁵ Gu bipai du mo na ni tipa tiro: Ya mo mo aidinga ka dia aboro kugume ono mo kini bihe nga mo arẽnga te? Zee namanga gu kura aboro amanga na i kini gunde nga pai adunga ngbayo kaa fura tipaha te watadu pai adunga ho nikaa sa ngbarago ti agino te. Gu kura aboro na marã beyo wa pandehe te na i naberãha nga i arengbanga ka manga gupai fu gayo agino kura aboro rogo gayo dungurati narengbe ka mangaha te. Oni tingidi gupai nga, anga padu kporo na kikii geno ahe rogoho nga gupai nyakipaha te, ono gupai nyakipaha nga apai namanga rogoho kina ti genehe, si ki du ni gigirihe, na ni wenehe.

16, 17. Ginihe rengbe ka umbasi gu bakabangirise du mo na ni nibipa dia agino kugume?

¹⁶ Ka si du nga mo nabaka bangiro tipa dia agino ku kporo, mo nisaro te. Bakumba sa Britain yo aya: “Boro ima rengba kaa bakabangirini ho ni ambakada ti ni ni tipa ka dia agino kugume. Ono a wa duhe tipa agu apai dunduko nabipa iriso Yekova, gu undo gbiati ngbarago boro agbiaha ima kio kisusi gu bakabangirise du ni na ni. Gupai mi naagbia ngbarago ti ni nga sungo na gimi agino ani kita mbira buni kini fura.” Oni tingidi gupai nga berãpa gaoni agino watadu yugo nyemuse fuyo ti aregbo dunduko nga wenepai. (Frp. 2:⁠4) Badungu aboro nidu na ngbarago ka peka agu apai namangiyo rogo raka yo. Agu aregbo ani adunguratirani na akuarani rengbe kadu nga gu yangara aregbo kura aboro asana rani ti ni ka ino agu apai namangi rani rogo raka yo. Kura bakumba akepai nga: “Ho mi ayamba agu awirina ni du mi na yo rogo dungurati ku kpure yo, si naundo re mi rugutire na yo wenengai na ki fu regbo fere mi ini yo, gbe ka ino wai i agi rengo.” Ka mo yugu gupai fu gamo agino nga mo ima kpinyemuyo, mo ima rengba kadu na gu kido nga aboro dunduko nika du na ngbarago.

¹⁷ Nazakigene sa nga guri agude gu badungu asukuru gaani riigbu amangaha anaaye kaa zora kpuri aya: “Ti bambata regbo mi aabaka kina bangire mbiko kpure ni rungorungoho na si na kuru aũkporo rogoho. Nirengo, dia kura bayugupai sa asa re ka mi bakingo bangire ya. Ri aya ho ri gbiati kumbari ata ni kaa biko adungurati, gu poso ni ngba angba gbe tiyo nga gu poso i adiaha kua gu boro yo naberãpa agu apai nga ga toro nga guni aũzegino arengbanga kadu beni wa pandehe ya, ono ni kingia gu boro namaa berãni kina fuo agu apai i amaaberãyo fuoho, nga kaa mangasunge fu Yekova na kini banda raka si du taata. Gupai re atingidi re na gupai nina anaagumbaha furani ho ani adu ni rukutu ki ya: ‘Ri kpepasio yo du nyemuse ni, ngba ki susi.’ ” (Snz. 15:17) Nyemuse du si aida si fõngbaduroyo mo di boro kugume, na ndupai ho mo bakibangiro te.

18, 19. Wai rengbe dia aboro kugume ka undo rani ani dibe gbegberẽ bipai tipa yo?

¹⁸ Wai mo abi kura aboro: Ya mo boro ho rogo gamo dungurati gani mangaapai ati kina ti ngbaduro? Mo ima rengba kadu na gbegberẽ bipai tipa gu boro re na gu gamo bipai re ima rengba ka nyeanye kindi ka mo amanganga pai sani ya. Mo ima rengba ka ka ka yamba boro ku kpuro yo ka si du nga ngbanga asino ni tiro te. Watadu si rengbe kadu nga boro aima imisa ro mbata kusayo, na ka si adunga foro taata bangiro go ti gupai re ya.

¹⁹ Ziazia Kekeapai nagumba gupai nga dia boro kugume nga guhe rengbe ka mbakada pagume dagba boro na zavura avura ni. (Oni gedi Asanza 25:​21, 22.) Ho ani adia boro ni kugume, si ima rengba ka umbasi tagbagapai dagbarani na ni na ki sa zereda si du dagbarani na ni. Si ima rengba ka sa gupai nga ani bi agu awene asino ni Yekova abihe ku rogo ni yo ho ko agbeni ni ku rogo rengo yo. (Yo. 6:​44) Ka nyemuse fõngbaduroyo mo yambu gu boro ku kpuro yo nga guni kaa berãnga nga ka mo yambu ni ya, gure rengbe kangia tonatona wene pagume dagbaroni. Wai du rengbe mo ka ino nzunzu nga nyemuse du nga guhe nafõ  ngbaduroyo? Gene sa dagba agu akuraha nga ni peka mo fuo gu ngarasaro du rogo AFiripoio 2:3 nga gu naya: “Gu ni bérẽ pa kura ni rogo umbasi gani berã ya ni ngba susi ni.” Ka ani agbata agu agene nga gu awirinarani nangba kisusi rani rogoho, singia rogo gayo idapase yo, hipai, wingbaduse, watadu gu kura asino nga ga aKristano, si nika kiiso gaani nyemuse tipa yo na ki zaki gene tipa ani di yo nzunzu kugume.

20. Tipagine si aida ani irisi yambahe ti ni ka si du nga ani ima idaha, na wai rengbe ani ka irisaha?

²⁰ Gu bake papara Atambuahe nangia Davide asanahe nga: “Ako Yekova, da ka sungu rogo ga bamburoko?” (Tam. 15:⁠1) Tingbafuo gure, ko asakipai tipa asino nga ga toro Mbori angera tipaha rogo gako agino yo. Sino sa dagba agu asino yo re nga kakuti gaani kidohe: “Nga gu ni nazunga he ka si vura mbusa ni, ni asa nga ha te.” (Tam. 15:⁠4) Ka si du nga boro yambu rani ku kpuni yo ani ki idi gani yambahe, si aidanga ani sungu asungo gbua kini aria berãrani te. Si rengbe kadu nga ni niima manga mbakadapai tipa rani, na gani bakere asadatise rengbe ka gberã gbua ka ani sungu asungo gbua kini aria berãrani. (Mt. 5:​37) Gu kura aboro kinaho naaima aria berãyo ti gu yambahe i aima idaha tipa ka ida gu kura yambahe nga gu i abihe nga si ngba. Ya mo gure rengbe ka yugo nyemuse gbiati irisa? Kuba gure, si naida ani du na tambuahe tipa ai guhe irakporo nakusihe kubara ngbarani. (Rk. 10:⁠7) Na ka si du nzunzu nga gupai ka ani anenga ha ya du sarani ka ani ndunga koyo i nayambu rani kuani ya, si rengbe kadu ni pa nyemuse na ni wenepai ani gumbaha fu irakporo ni kina boro ipo.

21. Wai du pa irisa ani sino aboro narengbe ka sarani ni wene agino?

²¹ Si ni nyanyakipa pai ka irisa gu sino aboro nga ga gu rago re. Rogo gu kura arago, si agberãnga te ka gino ndu kua boro yo zanga i yambu ni ayamba; ono rogo gu kura aba, gu ngba nga mbakadapai duadu ho mbata. Rogo gu kura aba, irakporo nafu gu riahe ngbaangba gbe fu agino, gani aborokporo ki ri riahe tigayo kusa; ono tipa gu kura aba, aboro dunduko nari riahe wa sa. Rogo gu kura arago, gino naye aye na wirihe tipa ka fubee kuti gu sungo re; ono rogo gu kura aba, irakporo nadu na ngbarago ka gino ye na ku beni. Na rogo gu kura aba, sino aboro du nga ho i ayamba gino ni ni bambataha, si naida ni ka gu bambata yambahe watadu gu uehe aka; ono rogo gu kura aba, gbegberẽ sino du nga ka ka yambahe. Si naida ani mangi ome ka sa irakporo nidu na ngbarago wa ni nayambu rani.

22. Tipagine duhe ti ni ni nyanyakipa pai “oni dì akuaroni ku gume ku rogo gaoni akporo”?

²² ‘Digida apai dunduko ima mbeda’ awere kisusi gu nidu mbata. (1 Pet. 4:⁠7) Ani nika gbiatirani na gu bakere gberãngbi naamanganga mbata rogo zegino ya. Wa fudifudiapai nikaa kio kina kumbatayo, si nika ida dudunguro nyemuse du dagbarani na awirinarani. Ga Petero rugute nabi aKristano awere kisusi gu nidu mbata, si naya: “Oni dì akuaroni ku gume ku rogo gaoni akporo,” gure nga gu wene sino si aida ani du na ni na nga gu nika nyeanye kindi.​—⁠1 Pet. 4:⁠9.