“MI Kpara ko, ko ndu na rimore ku barangba aGendiria na abakindo.” (Amo. 9:15) Gbia Yesu ape gupai re tipa gu vovo boro naada ni Kristano, gu Yudo rimoko aye kada kusa nga Pauro.

Boro sa dagba agu “abakindo” re angia gu ga aRomo Bakindo nangia Nero. Wai du ka mo adu ka si adu nga mo songodipa gamo idapase barangba ngbatunga bazogo wa guni re? Wa vura duhe wo, i nangarasa aKristano nga i pekefuo ga Pauro kpiapai. (1 Kor. 11:1) Gene sa rengbe ani ka mangaha wo ngbaha nga ka bi gu gene i anaape angbanga ngbaha ti rago Pauro.

Ga Moize Ndiko nangia gu ndiko naadu ringara Yisaraere yo, na si nangia agu arugute naadu tipa mangaapai fu aYudo rogo aba dunduko. Tingbafuo Pendekote rogo gu garã nangia 33 Fuo Batikayo Kristo, i aaziongo ndikidi airisimbori i mangipai kuti ga Moize aNdiko berewe te. (Amo. 15:28, 29; Gara. 4:9-11) Wa si avura duwo, Pauro gbiati kura aKristano aafuranga gbegberẽ bara gu Ndiko re te; i arengbe ka tungusapai rogo agu aba nga ga dungu aYudo zanga kpakarapai. (1 Kor. 9:20) Nirengo, Pauro andu ku bambutiria yo bara dunguhe, yo ko arengbe ni ka manga dezirepai fu agu aboro naini ga Abarayama Mbori na nga aguyo ko arengbe ka sakapai na yo rogo Kuru Ndika yo.​—Amo. 9:19, 20; 13:5, 14-16; 14:1; 17:1, 2.

Amokedi asia Yerusarema ni gu bambata ba i arengbe ka fuka arugapai rogoho tipa tungusapai. I anaayugopai dedede yekaru yo. (Amo. 1:4; 2:46; 5:20) Ti kura regbo sa, Pauro andu ku Yerusarema yo na i ki bako ku bambukiso yo ni yangaraha. Gure nangia gu tonatona pa pe ngbanga naandu na ko niyangaraha ku Roma yo.

Wai du ga aRomo abazogo arengbe ka bi gu ida Pauro aatungusa paha re? Tipa ka karagapai kuti gu sanahe re, si ni wenehe ani wisigi wai aRomo anaabi apambori naabaha dunduko. I anaamanganga agu aboro naadu rogo gayo bariwara ngbi ngbaome i mbu gayo apambori te, kparakusayo sa ka i abihe nga gu pambori re rengbe ka ye na kerepai kuri gayo Ringara watadu gaha mangaapai angbanga te.

 Badungu apai aRomo ambu aYudo i nimangihe rogo gayo bariwara ngbii. Gu buku nga Backgrounds of Early Christianity ape gupai nga: “Gu pambori nga ga aYudo adu na bakere momu behe rogo gu Bariwara Ngbii Nga ga ARomo. . . . AYudo adu na ranirii ka manga gayo pambori na i aziongo yo kuti iriso agu ambori nangia ga aRomo yo te. I anaaruga apai rogo gayo dagbarago kina kuti gayo andiko.” I aaziongo yo kuti mangasunge asekere te. * Si du Pauro arengbe ti ni ka mangasunge na gu bandahe ga aRomo ndiko afuhe fu gu pambori nga ga Yudo tipa ka songoda gu pambori nga ga aKristano barangba ga aRomo abazogo.

Asogo Pauro aˈasadi ngba dungu agene ka sa kungbo aboro gbiati airangbii i zingi kuti amokedi. (Amo. 13:50; 14:2, 19; 18:12, 13) Oni bingo gupai sa naamangi. Agu abaakumba nangia ga aKristano yo agi ziree i nigbandaka ha dagba aYudo nga Pauro aatungusa “pa mbu Moize.” Gu ngbatunga apai re arengbe ka sa gu vovo aYudo naada ni aKristano i berẽhe nga Pauro airisongo ga Mbori mbakadapai te. Berewe a, ga aYudo Barondo arengbe ka takapande gu pambori nga ga aKristano nga si samungu kuti gu pambori nga ga aYudo. Ka pai amangi wa gure, ka agu aYudo nangia aKristano arengbe ka gbia mbusa. Ka i adu bangiri aboro wakina bangurugbo na ka i arengbanga ka tungusapai yekaru yo watadu bambutiria yo berewe ya. Sidu, agu abaakumba nangia ga dungurati yo arugu Pauro ko yugu gupai nga ziree du nangia gupai re nindu ko ku yekaru yo ka manga gupai Mbori aayanga ko mangihe ya ono ka si adunga ni gbegberẽpai ya.​—Amo. 21:18-27.

Pauro amangi gupai re, na si afu momu fuko ko ‘banda wene pangbanga na ka nyakasa ha.’ (Frp. 1:7) Ho ko adu ni yekaru yo, aYudo azingi kutiko na ki idi ka imoko. Ga aRomo bangbembatayo fu asekere adi Pauro ki moiko ku bambukiso yo. Ho i aaida ka fu kpata ni fu Pauro, ko akusi gupai nga ko nga gu boro-ringara nga ga Roma. Si asa gupai nga i ndu na ko ku Kaisaria yo, yo du aRomo anaangera kurii ringara aYudo ni. Ko arengbe ka gbia momu yo ka manga dezirepai barangba agbia ngbii. Si nawira wa gure asa gupai nga agu aboro naarengbanga ka inopai tipa gu pambori nga ga aKristano ya i inihe.

Amokedi kapita 24 nafura tipa wai i aˈasadi Pauro ngbangayo barangba Ferika, nangia ga aRomo banyaki kurii ringara aYudo, ko aima gia bete apai mbata tipa gu ida nga ga aKristano. AYudo akitingbanga Pauro nga ko akuo ga aRomo andiko kandara rogo agene biata. I aya ko aangarasa aYudo rogo ga aRomo bariwara ngbii dunduko i samungu kutiyo; ko angia baira gbegberẽ sangisangi pambori; na ko aˈasada ka birikosi yekaru, nga gu naadu ti agu aregbo re tii ga aRomo bandahe. (Amo. 24:5, 6) Gu kitangbangase re arengbe ka sa gupai nga i saringbanga ko sa kpio.

AKristano areme na nyemu ka inopa wai Pauro amangipai sa gu kitangbangase re. Ko adu na irisa zanga zinga. Pauro afura tipa Ndiko gbiati aNebi, na ko apepa gu rengo ko adu na ni ka ‘mangapa ga abako Mbori.’ Gure a nangia gu rengo kura aYudo adu na ni tii gu ndiko nangia ga aRomo. (Amo. 24:14) Kusa, Pauro arengbe ka songoda gako idapase na ka takapandehe barangba gu kura banyaki nangia Porisio Feseto, kodihe na barangba Bakindo Erode Aguripa.

Niyangaraha, tipa gupai nga i saringbanga Pauro wenengai, ko aya: “Mi nakpara fu Kaisara,” nga gu nyanyakipa bazogo naadu ti gu regbo re.​—Amo. 25:11.

Kusa, maraika agumba gupai fu Pauro nga: “Mo arú barangba Kaisara.” (Amo. 27:24) Gu ga aRomo Bakindo nangia Nero aima gumba gupai ti tonatona gako zogarago nga ko asaranga angbanga dunduko nitiko te. Vuru gu bambata agarã muambe nga ga gako zogarago, ko anaafu gu sunge re gbe fu kura aboro. Gu buku nga The Life and Epistles of Saint Paul agumba gupai nga ho Nero aniidi ni ka sarangbanga tipa pai, ko anaamangaha kina kpuko yo, yo du ko adu ni na gu badona nga ga agu abafu arugute naadu na bakere inohe na pagbia beyo.

Ziazia Kekeapai apenga gupai nga Nero nitiko adegetuko sa ga Pauro ngbanga na ki sari he te watadu ko  ambupaha fu gu kura boro ni gii sangba Pauro na ki pehe fu Nero te. Ka si vura du nga kina ginipai naamangi, si nawira wa Pauro aima sakapai nga ko nairiso gu Mbori nga ga aYudo ko na ki zungodi aboro dunduko i nifu irisa fu abazogo. (Rom. 13:1-7; Tito 3:1, 2) Si nawira wa gu gene Pauro asongodi wene pangbanga barangba agu abamangisunge nga ga irangbii yo re aima du na diabese mbiko ga Kaisara bape ngbanga aima zaka Pauro.​—Frp. 2:24; Frm. 22.

Yesu aya fu gako abawiriki wẽ: “I andú na oni ku barangba agbia na abakindo mbiko re, si yugu pai fu yo na aGendiria a.” (Mt. 10:18) Momu du ngaha furani ani rukuba Yesu ngba gi gene re. Gu ome ani amangaha tipa ka songoda wene pangbanga ima rengba ka sa gupai nga ani du na diabese bape ngbanga yo. Rengo ngaha nga, gupai kpakpa aboro adiaberã tipaha arengbanga ka “banda” wene pangbanga ngba rengberengbe gene te. Kina ga Mbori Kindo sa nika ye na nyenye ongoda be arungosiro gbiati iraira sarangbanga.​—Batu. 8:9; Yere. 10:23.

Nirengo, zavura areme, rimo Yekova rengba arengba kadu ni taasitaasi he ho aKristano asongoda gayo idapase ni. A wa si adu tipa Pauro, si naida ani du zezeredi, kini pe rengo, na ka rugusapai bangiri aboro. Yesu ape gupai fu apefuoko nga si aidanga i ‘bakibangiriyo mbata tipa gupai i ka karagaha fuyo te; bambiko ko afú ngba tatamana fuyo, nga gu ka avurayo akáraga nga pai kutini niti kangu he’ ya.​—Rk. 21:14, 15; 2 Tim. 3:12; 1 Pet. 3:15.

Ho aKristano asongoda gayo idapase ni kubara bangiri abakindo, abazogo, watadu abanyaki, i rengbe ka manga dezirepai fu agu aboro gene aarengbanga kadu beyo i ndu na gu pangbanga ga aKristano fuyo ya. Gu kura adiaberã nga ga wene abapengbanga kinaho naima manga ariapai na andiko, na si ki fu bandahe tipa gu ranirii du aboro na ni ka fura na ka irisombori. Ono sangbana agu apai re nga gine, gu wingbaduse ga Mbori amoyambu ayugoho tii aˈasada nafu ngbarago fu ko.