1, 2. (a) Gini nyanyakipa sunge i afuhe fu Soromo? (b) Tipagine Davide aabakabangiriko ti ni tipa Soromo?

I ASIA Soromo ko ngerekurii yangara nyanyakipa sunge dua bambu, nangia gu yekaru naadu Yerusarema yo. Si adu nga gu bambu re nika du “ni kiisikiisi paha ki susi, rimoho awo rogo aringara dunduko na pa gaha taarimo.” Gu paha anyaki anyaka gbe nga, gu yekaru re nika ngia “gu bambu nga ga Yekova nga Mbori.” Yekova afu gu rugapai nga Soromo du ni bangerekurii gu sunge dua bambu re.​—1 Peka 22:​1, 5, 9-​11.

² Bakindo Davide aima du na gu kido nga Mbori nika undo Soromo aundo, ono Soromo angia “paranga ata nyakada nga” ya. Ya mo ka ko arengbe kadu na gu wingbaduse si aaidaha tipa ka manga gu sunge dua bambu re? Ya mo ka padu ko ni paranga na ni gu boro naadunga na inohe ya arengbe ka sa ko ka ko mangingo gu sunge re ya? Tipa kadu na diabese, si aaida gupai nga Soromo du na wingbaduse ki mangi gu sunge re.

3. Ginipai Soromo arengbe ka wirikaha tipa wingbaduse be bako?

³ Si nawira wa Soromo aima wirikapai tipa wingbaduse be bako. Ho Soromo adu ni ni paranga, ko atakpata na anya nvuo nga agura naaida  ka rita ga bako akandoro. (1 Sam. 17:34, 35) Ko ayugu bakere wingbaduse ho ko atakpata ni na kere ngburunga basovura. Nirengo, mbiko ga Mbori undo gbiati zezerenge mbia, Davide adibe Goriata.​—1 Sam. 17:45, 49, 50.

4. Tipagine si aaida Soromo du ti ni na wingbaduse?

⁴ Nairiwo wai si arẽarẽ fu Davide ko ngarasi Soromo nga ko du na wingbaduse ki dua gu yekaru re! (Oni gedi 1 Pekapai 28:20.) Ka Soromo aayugongo wingbaduse ya, ka ko aima yosora be gunde, na ki zanga ka mangapai, na gure kaa gberẽ kisusi gu nga ko asadi mangaha ka ko avuranga mangaha wenengai vurũ ya.

5. Tipagine ani aida wingbaduse ti ni?

⁵ Wakina Soromo, ani naida Yekova undo rani tipa ani du na wingbaduse ka manga gu sunge ko nafuhe furani. Tipa ani rengbe ka manga gupai re, ani rengbe ka berãkurii bete akpiapai nga gu naadu bakurukusayo. Fuani, ani ki berẽpa wai rengbe ani ka yugo wingbaduse na ki mangi gaani sunge.

6. Ginipai nangba tiro nibipa ga Yosefa wingbaduse?

⁶ Oni berãnga kurii gu wingbaduse Yosefa ayuguhe ho dia Potifaro aasadi ko ni tipa ko kodiba na ri. Si nawira gupai gbe nga ko aima ino gupai nga ka ko ta ka ká ri kindi, ko ima rengba ka gbiatiko na kerepai. Ono wa si avura du wo, ko ayugu wingbaduse na ki ká gari pai.​—Bam. P. 39:10, 12.

7. Oni furanga tipa gu wingbaduse Raba ayuguhe. (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

⁷ Raba nga gu kura kpiapai nga ga wingbaduse. Ho agu abamoirago nga ga aYisaraere yo andu ni ku kpuri yo Yereo, ri aima rengba ka gunde ki do yo kusayo. Ono mbiko gupai nga ri adu na kido kuti Yekova, ri aigi agu akumba re ni wingbaduse na ki undo yo i zubo kusayo zanga pai mangiyo. (Yos. 2:​4, 5, 9, 12-​16) Raba aima ida kuti gupai nga Yekova nga ndikidi Mbori, na ri aima du na kido nga kura regbo ko nika fu gu ringara re afu fu aYisaraere. Ri aambunga gunde be kura aboro, kodihe na Bakindo Yereo gbiati gako akumba, si yosorasi ri te. Kuba gure, ri amangipai ngba gu gene naye ka sa gupai nga ri bati na gari aborokporo.​—Yos. 6:​22, 23.

8. Wai du ga Yesu wingbaduse adu na maapai kurii amokedi?

⁸ Ga Yesu ruru amokedi aima maa wene kpiapai nga ga wingbaduse. I aima bi gu wingbaduse Yesu ayuguhe. (Mt. 8:​28-​32; Yo. 2:​13-​17; 18:​3-5) Gu kpiapai re aima undoyo i sonosi wingbaduse. Ho aSadoke aasada ni ka rugusa amokedi ti tungusapai pai tipa Yesu, i aambunga gayo tungusapai te.​—Amo. 5:​17, 18, 27-​29.

9. Wai du 2 Timoteo 1:7 aundo rani ani ini wari wingbaduse aye ni?

⁹ Yosefa, Raba, Yesu, gbiati amokedi ayugu wingbaduse nga gu naafõngbaduyo yo i mangi wene apai. I aadunga na wingbaduse mbiko gupai nga i aakido kuti tiyo te. I adu na ni mbiko i aakido kuti Yekova. Ani nagbiatirani agbia a na agu apai naida wingbaduse. Kuba gupai nga ani naakido kuti tirani, si naida gupai nga ani naakido kuti Yekova. (Oni gedi 2 Timoteo 1:7.) Ani furanga tipa abangiriba ue nga ga raka nga gu si aida ani du na wingbaduse rogoho: rogo gaani riikporo na rogo dungurati.

10. Tipagine gu paranga aboro nga aKristano aida wingbaduse ti ni?

¹⁰ Gu paranga aboro nga aKristano nagbiatiyo na dungu apai nga gu si aida i yugu wingbaduse rogoho tipa ka mangasunge fu Yekova. I ima rengba ka wirika gu kpiapai nangia ga Soromo na ka pekafuoho nga guko nayugu wingbaduse ni mangako wene adiaberã tipa ka nyasa dua yekaru. Wa vura duhe nga gu paranga aboro nga aKristano ima rengba ka gbia arugapai be avunguyo na si nga gupai si aida i mangihe, i nitiyo si aida aida i mangi nyanyakipa adiaberã. (Snz. 27:11) Si naida aida i du na wingbaduse tipa ka manga wene adiaberã nibipa wene kpamiatise, wene aũngbarago, gigiri mangaapai, gbiati bapatiza. Si naida i du na gu wingbaduse re mbiko gupai nga i namanga gupai Satana akpingo nyemuhe ya, nga guko nasoa pai kuti Mbori.

11, 12. (a) Wai du Moize amoi wene kpiapai nga ga wingbaduse? (b) Wai rengbe paranga aboro ka wirika gu kpiapai nangia ga Moize?

 ¹¹ Diaberã sa dagba gu nyanyakipa adiaberã yo si aida paranga aboro mangihe nabipa gayo asasa. Rogo kura aringara, i nasosoda paranga aboro i moi agu asasa du tipa bakere wirikapai gbiati gu sunge naye na bakere marã. Rogo kura aringara, zingo marã ima rengba ka sa paranga aboro i niibihe nga si naida i naamaa berãyo gbe tipa kina mangasunge tipa ka ngerafuo gayo aborokporo. Ka mo bi tiro rogo gi ngbatunga apai re, si naida mo berãpa gu kpiapai nangia ga Moize. Mbiko gupai nga wiri Faro nasonosi Moize, ko aima rengba ka maa agu asasa nga ga da ni bakerepa boro watadu ni irakumuko. Oni berãnga pa gu sosodahe si awira gupai nga ko aima gbiatiko na ni be gako aborokporo nga ga Ezipeta yo, gako abayugupai, gbiati agu airatatamana nangia abafurugute tipa ka maa ngbatunga agu asasa re! Kuba gupai nga Moize mbu tiko fu gu sosodahe re, ko amangi siapai ni wingbaduse ka manga ziazia irisombori. Bara sa Moize asa giiko na agu aũkumuko nga ga Ezipeta, ko amoi gako kido kina kuti Yekova. (Eb. 11:24-​26) Mangaha wo asa gupai nga ko gbia amaku be Yekova ti gu regbo re, na zanga kapa ko nika gbia kura dungu amaku agbia kumbatayo.

¹² Wakina gure a, Yekova nika fu maku afu fu gu paranga aboro namaa agu asasa nga ga toro ni wingbaduse na kini moi agu apai nga ga toro mbatayo rogo gayo raka. Ko nika undo yo aundo i naangerafuo agu azingo nga ga gayo aborokporo. Rogo bambata sa kama agarã, gu paranga kumba nangia Timoteo amoi berãko fuo agu asasa nga ga toro, na mo ima rengba ka manga kina gu bangisapai re a. *​—Oni gedi AFiripoio 2:​19-​22.

13. Tipagine si aaida paranga wirina sa du ti ni na wingbaduse tipa kada ti gari asasa?

¹³ Si aaida Kristano sa ni dee Alabama, Amerika yo sonosi wingbaduse tipa ka maa agu asasa nga ga toro. Ri akepai ki ya: “Mi adu ni boro zee ho mi aasona ni. Mi anaafuranga gbe na aboro Bambu Kindo yo te, ka mi apenga pa nduge kua agu aboro yo mi ainongo yo ya te.” Mbiko gu undo nga ga avunguri gbiati kura aboro rogo dungurati, gi paranga Kristano re ada ti gu gari sasa nga ga du ni gu nazakigene natungusapai ti aregbo dũ. Ri ape gupai nga: “Ga Satana zegino natakapande pa bakere wirikapai, worimo, marã, gbiati du na kumuko bese ni wene asasa. Dedede, ho boro ado fuo agu ahe re ni, ni agbianga ha te, na si naye na kina fuda berãseyo gbiati bakere gberãrago. Ono iriso Yekova ima ye na bakere ngbarago fere na mi nabi tire nga mi ima du na diabese.”

14. Gini aregbo du si aida agu aKristano nga avunguagude du na wingbaduse?

¹⁴ Si naida aida agu aKristano nga avunguagude du na wingbaduse a. Ni kpiapai, gamo bairasunge ima rengba kaa sanaro dedede nga mo mangisunge ki da kugii regbo yo nyemu na ti digido aposo, nga agu aregbo mo naima maaha tipa gu irisombori nga ga aborokporo, sunge tungusapai, gbiati agu adunguratise nga ga aKristano. Si naida wingbaduse tipa ka ya oó fu gamo bairasunge tipa ka maa wenepai kpiapai fu awiro. Watadu bete avunguagude rogo dungurati ima rengba ka mbu awiriyo i niimangi agu apai mo aidanga wiro mangihe ya. Agu avunguagude re ima rengba ka sanahe nga tipagine wiro arimisongo tiru ti ni ku rogo gu mangaapai re ya. Ya mo mo adu na wingbaduse ki saki ndu gupai fuyo ni tatamana mo nadi berã ti ni wo?

15. Wai rengbe Atambuahe 37:25 gbiati AEbere 13:5 ka undo avunguagude?

¹⁵ Ani nayugo wingbaduse ho ani aundo awirani ni i moi agu asasa nga ga toro na ki da ti ni. Ni kpiapai, kura avungugude ima rengba kadu na ndundu ka ngarasa wiriyo ni mangi sunge bazakigene, ni ndu ka mangasunge rogo gu ba du na bakere zingo abatungusipai rogoho, ni mangisunge Betere yo, watadu ni mangi sunge dua agu abambu gaani riigbu aduduaha. Agu avungugude re ima rengba kaa gunde nga  wiriyo adunga na rengba ka ngerafuo yo ho i nika gbinza ni te. Ono tie, agu avungugude du na tatamana nayugo wingbaduse na i na idapase kuti agu akidohe nga ga Yekova. (Oni gedi Atambuahe 37:25; AEbere 13:5.) Na kura gene rengbe oni ka yugo wingbaduse ngbaha gbiati kido kuti Yekova nga ka undo wironi u mangi kina gu bangisapai re.​—1 Sam. 1:​27, 28; 2 Tim. 3:​14, 15.

16. Wai du kura avunguagude naundo awiriyo i moi agu asasa nga ga toro, na wai du gipai re naundo awiriyo?

¹⁶ Arogotise sa Amerika yo aundo awiriyo i moi agu asasa nga ga toro. Bairakporo aya: “Mbata fu awirani tona fugo na i tona nduge, ani anaafura fuyo tipa gu ngbarago naye mbiko sunge tungusapai ni bazakigene gbiati mangasunge rogo dungurati. Awere, si ima da ni gayo sasa. Maa agu asasa nga ga toro na kini da ti ni naundo awirani i sovura kuti gu fudifudiapai nga ga ga Satana zegino na kini moiberã yo kuti Yekova.” Wirina sa du na agude beko ue akepai ki ya: “Badungu avunguagude namanga bakere ome na kini mangisunge na agu ahe du beyo ka undo awiriyo i da ti agu asasa nga ga ngi ambaro, zambuasitise gbiati wirikipai. Gu ngba gbe nga ka manga bakere ome na ka mangasunge na agu ahe du berani ka undo awirani i dati agu asasa nga gu nika undo yo i du na wene pagume na Yekova. Si aima du ni bakere pangbarago ka bi awirani i nida ti agu asasa nga ga toro na si adu wa ka i ya ani ada ti agu asasa re sa na yo.” Mo ima rengba kadu na kido nga Mbori nika fu maku afu fu agu avunguagude naundo awiriyo i moi agu asasa nga ga toro na ki da ti ni.

17. Oni funga akpiapai nga ga wingbaduse rogo dungurati.

¹⁷ Si naida aida ani naayugo wingbaduse rogo dungurati a. Ni kpiapai, si naida abaakumba du na wingbaduse ho i afura ni tipa agu apai nabipa kere manga ingapai watadu ho i aundo agu aboro ni du raka yo ngbapai be kaza. Kura abaakumba kinaho ninaandu ku rogo abambukiso tipa ka undo zizi aboro rogo toro yo. Na agu awirina tigayo nga anakuparanga? Badungu amomu duho fuyo awere tipa i kiisi gayo sunge fu Mbori ni mangayo sunge tungusapai ni anazakigene, ni nduyo ku rogo agu aba du na bakere zingo abatungusipai rogoho, ni mangayo sunge meka abambu nga ga gaani riigbu, na ni sanayo he tipa ka ndu tipa Gu Sukuru Du Tipa Abatungusipa Kindo. Agu  akurayo kinaho naima rengba ka ndu tipa gu Sukuru Nga ga Girada a.

18. Wai rengbe gu sosono awirina nga adee ka yugo wingbaduse?

¹⁸ Gu sosono awirina nga adee nga pa maku fu dungurati. Nairiwo wai ani nakpinyemu gi wene awirinarani re! Kurayo kinaho arengbanga kaa manga ga Yekova sunge wa gu i anaamangaha mbata ya, ono i ima rengba kaa yugo wingbaduse kindi na kini mangi ga Mbori sunge. (Oni gedi Tito 2:​3-5.) Ni kpiapai, sosono wirina ni dee naida wingbaduse ka si du nga i sana ri tipa ri fura fu paranga wirina ni dee tipa vo iriiri roko. Ri afunga rugute fu gu wirina re na zinga tipa gu ngbatunga roko ri avoho te, ono ri rengbe ka ngarasa ri tipa ri berẽkuriipa wai gari siapai nga ga vo roko narengbe kadu na maapai kurii kura aboro. (1 Tim. 2:​9, 10) Ngbatunga agu afugo nga ga nyemuse re ima rengba kadu na wene sangbanaha.

19. (a) Wai rengbe agu awirina ni akumba naima zio bapatiza kadu na wingbaduse? (b) Wai rengbe AFiripoio 2:​13 na 4:​13 ka undo agu awirina nga akumba i sonosi wingbaduse?

¹⁹ Agu awirina nga akumba nga aguyo naima zio bapatiza, si naida aida i yugu wingbaduse na kini mangi ga Mbori sunge a. Agu awirina ni akumba du na wingbaduse rogo dungurati nga aguyo du na nyemu kadu na atindiro beyo, i nga pa maku fu dungurati. (1 Tim. 3:1) Ono tie, aguyo kinaho rengbe kadu na ndundu ka gbata ka rẽ tipa asunge rogo dungurati. Si ima rengba kadu nga wirina amangi ingahe bakuru kusayo, awere ko kini kaa bihe nga ko arẽnga tipa kadu ni mounda abaakumba watadu ni bakumba te. Kura wirina ima rengba kaa bi tini nga ni na rengba beni ka mangasunge rogo dungurati te. Ka mo aabi tiro wa gure, Yekova ima rengba ka undo ro mo sonosi wingbaduse. (Oni gedi AFiripoio 2:​13; 4:​13.) Mo tingidi gupai nga kura regbo kinaho Moize aabi tiko nga ko arẽnga tipa ga Mbori sunge te. (Gate 3:​11) Ono tie, Yekova aundo ko, na fuo bete regbo kusa, Moize asonosi wingbaduse tipa ka manga gu sunge Mbori afuhe fuko. Gu wirina naima zio bapatiza ima rengba ka sonosa gu ngbatunga wingbaduse re ni sanako Yekova rogo kparakpee yo ko undo ko na ni geda ko Ziazia Kekeapai na aʹuru dũ. Berãkurii agu apangbanga nga ga agu aboro naadu na wingbaduse nika undoko aundo a. Ko ima rengba ka sana abaakumba ni umbasitise tipa i raba ko na ki futiko kaa undo na agu apai dunduko i nikaa pehe fuko. Ani nangarasa agu awirina dunduko nga akumba naima zio bapatiza i du na wingbaduse na kini mangisunge nyanyaki rogo dungurati!

20, 21. (a) Ginipai Davide atingidi Soromo na ni? (b) Gini kido rengbe ani kadu na ni?

²⁰ Bakindo Davide atingidi Soromo na gupai nga Yekova nika duadu na ko da kuho ko nika nyasa duadua yekaru ni. (1 Peka 28:20) Mbiko gupai nga Soromo aima berã nirengo kurii agi afugo bako re, ko aambunga padu ko ni paranga si sako ka ko mangingo gu sunge re ya te. Ko ayugu wingbaduse, ki ndu tipa gu sunge re, na mbiko ga Yekova undo, ko anyasi dua gu bawene yekaru re vuru agarãyo saba na adiwi sita.

²¹ A wa Yekova aundo Soromo, ko ima rengba ka undo rani ani du na wingbaduse na ki mangi gaani sunge, kpurani yo na rogo dungurati. (Yes. 41:10, 13) Ho ani ayugo wingbaduse ni rogo gu gaani irisombori ani amangaha fu Yekova, ani ima rengba kadu na kido nga ko nika fu maku afu furani awere na kumbatayo. Sidu tie, “mo du . . . na bakere erâ, ki mangi he.”