1, 2. (a) Tipagine rengbe ani ka gbia ngarã ti ni ti agu akpiapai nangia ga Noa, Daniere, gbiati Eyobo? (b) Gini apai naamanga ho Yezekere ake agu afugo ni du rogo Yezekere 14:14?

YA MO mo nagbia tiro na fudifudiapai, wa gu nga kaza kpotose, zingo marã, watadu rungosiro? Ya mo mo naabihe ti kura aregbo ni mbumbuhe ka nye na ngbarago tingba ga Yekova sunge? Kangia wo duhe, mo gbia ngarã ti agu akpiapai nangia ga Noa, Daniere, gbiati Eyobo. I angia kpakpa aboro, na i aima gbiatiyo na gu dungu akpakarapai ani agbiatirani na ni, kodihe na agu naaima maa raka yo ngbapai yo. Ono wa si avura duwo, i akakuti gayo padu ni ruruse, na i ki da ni akpiapai nga ga idapase gbiati giasangba bangiri Mbori.​—Oni gedi Yezekere 14:12-14.

² Yezekere ake afugo gu veresi du mburu gi kekeapai re riihe Baberonia yo rogo 612 Mbata fu Batikayo Kristo. * (Yeze. 1:1; 8:1)  Yerusarema nga gu naaima samungu kuti ndikidi pambori aambeda kuti regbo gbarasaha, nga gu naamangi rogo 607 Mbata fu Batikayo Kristo. Bete aboro gbua nawiriki agu asino naadu ti Noa, Daniere, gbiati Eyobo na i ki ima bata. (Yeze. 9:1-5) Yeremaya, Baruka, Ebede-mereke, gbiati aRekaba naadu dagba gu bete aboro yo naabati.

3. Gini apai ani nika wisigoho rogo gi kekeapai re?

³ Wakina gure areme, kina agu aboro Yekova abiyo ni ruruyo wa Noa, Daniere, gbiati Eyobo, i du nika bata ho digido gi zegino re nika ye ni. (Yugo. 7:9, 14) Sidu, ani bingo ndu gupai Yekova amangisunge ti ni na agu akumba re ni akpiapai nga ga rurupai. Wa ani nikaa fura tipa yo ni basasa, ani nika gbeberã rani kuti (1) agu akpakarapai i agbia tiyo na ni, na (2) wai ani narengbe ka wirika gayo idapase gbiati giasangba.

4, 5. Gini akpakarapai Noa agbiatiko na ni, na tipagine gako hipai adu ti ni ni iˈiriwoho?

⁴ Agu akpakarapai Noa agbiatiko na ni. Ti regbo gu tita Noa nangia Enoka, aboro aima da ni azangasinombori. Na zavura i anaapeka “nyanyaki afugo” kuti Yekova. (Yuda 14, 15) Zuu aakio kina kumbatayo. Zaatu ti regbo Noa, ‘kpotosende aima hi be bakere zuu.’ Gbegberẽ amaraika adi kpoto aboro kutiyo, ki rogodi adee na ki vungu agude nga aguyo nanaamanga kere gbegberẽ apai. (Bam. P. 6:2-4, 11, 12) Ono Noa adu tigako kia. “Noa abi undahe be Yekova. . . . Noa adu ni ruru boro, ki du ziazia dagba arika ngbatungako. Noa anata na Mbori.”​—Bam. P. 6:8, 9.

⁵ Oni bingo gupai agu afugo re ayugoho tipa gu ruru kumba re. Bambatapai nga, Noa aatanga na Mbori rogo gu zegino naadu mbata fu Ime Akangbii tipa agarã gbua 70 watadu 80, nga agu agarã aboro araka areme ki da ti ni te. Ko araki rogo gu zegino re tipa agarã naaima mbeda kuti 600! (Bam. P. 6:8, 9) Dungurati aadunga ho nga ga airisi Yekova nga gu ko adu rogoho wa gu du ani areme rogoho te, na si ziazia a nga awirinako aadunga ho nga aguyo ka rengbe ka undoko rogo toro yo te. *

6. Rogo gini agene Noa ayugu bakere wingbaduse?

⁶ Noa aabingo ho nga gupai si aaidaha gbua nga ko du ni wene boro te. Ko aima du a ni zaaza “batungusi rurupai,” kini takipande gako idapase kuti Yekova gbaiga fu aboro. (2 Pet. 2:5) Gu mokedi nangia Pauro akepai ki ya, “Rogo [gi idapase yo re, NW] ko akiti ngbanga zegino”. (Eb. 11:7) Sidu, si ziazia nga Noa aima gbiatiko na sawiahe gbiati sogote, na isoke aboro aima serekpo ko a ka manga ko na gbegberẽ pai. Ono ko ‘aagundenga be aboro’ te. (Snz. 29:25) Kuba gure, ko adu na gu wingbaduse tiko Yekova afuhe fu gako ruru amoyambu.

7. Gini akpakarapai Noa agbiatiko na ni ho ko aambakada kurungba ni?

⁷ Fuo Noa ta na Mbori tipa agarã naima susa bisue kama, Yekova aya fuko ko mbakadi kurungba tipa si batasi unga aboro gbiati anya. (Bam. P. 5:32; 6:14) Mbakada bakurungba wa gure aangera ni kere nyanyaki sunge fu Noa. Na ko aima ino nirengo nga si nika yeaye na bakere sawiahe gbiati sogote kutiko. Ono wa si avura duwo, ko agi sangba Yekova mbiko idapase. “Kina wo ko amangi he dũ.”​—Bam. P. 6:22.

8. Rogo gini agene Noa akido kuti Yekova tipa ko ngerefuo ko?

⁸ Gu kura kpakarapai Noa agbiatiko na ni angia pa ngera ko fuo diako gbiati awiriko. Mbata fu Ime Akangbii, si anaaida aboro mangi bakere sunge amanga tipa ka rũ ahe, na si nga gupai si aaidaha be Noa nirengo a. (Bam. P. 5:28, 29) Ono wa si avura duwo, pa aũzegino aadunga ni nyanyakipa pai rogo gako raka yo te, ono Mbori pako anyaki gbe rogo gako raka yo. Zavura ho Noa aambakada kurungba ni, nga gu si awiraha nga mbakadaha aima dia agarã 40 watadu 50, ko anye kindi nyanyaki rogo toro yo. Na ko aandu kindi kumbatayo wakina gure tipa kura agarã 350 fuo Ime Akangbii.  (Bam. P. 9:28) Ko angia wene kpiapai nga ga idapase gbiati giasangba!

9, 10. (a) Wai rengbe ani ka wirika ga Noa idapase gbiati gako giasangba? (b) Wai du Yekova abi agu aboro dunduko nakakuti gako arugute?

⁹ Wai rengbe ani ka wirika ga Noa idapase gbiati gako giasangba. Ani rengbe ka mangaha wo ni songoda ani ga Mbori rurupai, ni zanga du ani ni papara ga Satana zegino, na ni maa ani agu apai nga ga toro mbatayo rogo gaani raka. ( Mt. 6:33; Yo. 15:19) Zanga kapa, aboro zegino aidanga na ani te mbiko wai ani araka gaani raka. Nirengo, zavura awere, gaani nyanyaki diaberã tipa kaa irisa ga Mbori andiko, wa gu du tipa rogatise gbiati kodaba ima sa gupai nga aboro naapeka iraira apai tipa rani rogo ahu gbandaka pangbanga rogo kura aba. (Oni gedi Maraki 3:17, 18.) Ono tie, wakina Noa, ani nagunde ti Yekova, angianga be aboro ya. Ani ima ino gupai nga kina ko sa rengbe ka fu nyenye unga furani.​—Rk.12:4, 5.

¹⁰ Ono na mo tigamo? Ya mo mo nikaa ‘ta na Mbori’ kindi, zavura ho aboro asawia ro watadu abisirapa ro ni, na watadu zavura ho zingo marã aamaa ro ni ngba asada tipa mo zanga du na idapase kuti Mbori tipa ko ngerefuo ro? Ka mo wiriki gu idapase gbiati giasangba nangia ga Noa, mo rengbe kadu na gu kido nga Yekova nika ngera angera fuo ro.​—Frp. 4:6, 7.

11. Gini bakere akpakarapai Daniere gbiati agu abakureako naadu biata agbiatiyo na ni Babera yo? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

¹¹ Agu akpakarapai Daniere agbiatiko na ni. Daniere araki ni zizi boro Babera yo, nga gu gbata naaima hi be irisokpiahe gbiati sangbaatoro. Kurigure, aBabero anaabi aYudo nga sunge tiyo te, kini sawia yo na gayo Mbori nga Yekova. (Tam. 137:1, 3) Nairiwo wai gipai re agberẽ ti agu aYudo naadu ni ruruyo wa Daniere! Berewe a, berã aboro adu kina kuti ko gbiati abakureako nangia Ananya, Misaere, na Azaraya bambiko i aaraba yo tipa sunge kua bakindo yo. Zavura i aima sia kparakpara riahe tipa yo. Riahe gbiati mbirahe zaatu aye kada ni kina kura nyanyakipai berewe, mbiko Daniere aaidanga ka ‘birikosi tiko na ga bakindo wene riahe te.’​—Dan. 1:5-8, 14-17.

12. (a) Gini wene asino Daniere adu na ni? (b) Wai du Yekova aabi Daniere?

¹² Kura kpakarapai berewe Daniere agbiatiko na ni, nga gu naangeranga mbata no ni nyanyakihe ya, aima rengba ka ye mbiko gu kparakpara tandu mangaapai ko adu na ni, nga gu naasa gupai nga ko gbia kparakpara amomu. (Dan. 1:19, 20) Ono kuba gupai nga ko da ni irarukö na kini idi aboro naagia kina gako aberãpai, ko anye na umbasitise, na kini gasi tambuahe ti aregbo dunduko fu kina Yekova. (Dan. 2:30) Nirengo, gu regbo zaatu Daniere adu kindi ni paranga du Yekova abihe nga ko rẽarẽ i pepa ko ku dagba agu akpiapai yo nga ga manga rurupai, kodihe na Noa gbiati Eyobo. Ya mo ingahe du Mbori amangihe kadu na kido kuti Daniere? Wagusa te! Daniere anye ni boro idapase na ni boro giasangba dati kpioko. Nirengo, si nawira gupai nga garãko aima mbeda kuti 100 ti gu regbo ga Mbori maraika aya fuko wẽ: “Ako Daniere, [mo] nga gu kumba Mbori nakpi nyemu ko gbe.”​—Dan. 10:11.

13. Wai du Daniere arengbe kadu ni pa maku fu agu akurako nangia aYudo?

¹³ Ni sangbana gu undo nga ga Yekova, i amoi Daniere ni kikiipa boro tii gu zogarago nangia ga aBabero gbiati ga aMadio na aParaso. (Dan. 1:21; 6:1, 2) Si nawira gupai nga Yekova du naˈaria apai wa gure tipa Daniere du ni pa maku fu gako aboro, wa kina gu Yosefa adu Ezipeta yo na wa gu aEsetere na Morudekai adu Parasa yo. * (Dan. 2:48) Oni berẽnga pa gu wasa agu aYudo nangia zizi aboro adu na ni kodihe na Yezekere, ka bi be Yekova rogo apai yo wa gure!

14, 15. (a) Rogo gini agene du agu apai du tipa rani wakina gu naadu tipa Daniere? (b) Ginipai rengbe agu avunguagude du areme ka wirikaha ti avungu Daniere?

 ¹⁴ Wai rengbe ani ka wirika gu idapase Daniere adu na ni gbiati gako giasangba. Ka pepai ngba kura gene, ani naraka areme wa ayeaye, rogo gu zegino naima hi be gbegberẽ mangaapai gbiati ziree irisombori, nga gu du mbiko gupai nga Babera Duna Bakere Ome Ti Ni, nga bariwara ngbii zire pambori, kidu ni “kporo adaimona” ima du na maapai kurii aboro. (Yugo. 18:2) Sidu, ani a tigani kia, na mbiko gipai re, ani nagbiatirani na sawiahe be aboro. (Mk. 13:13) Sidu, wakina Daniere, si naida ani mbedi na Yekova, nga gaani Mbori. Ho du ani ni na umbasitise, giasangba, gbiati kido kuti ko, ani nangba a bangiriko.​—Agai 2:7.

¹⁵ Avunguagude ima rengba ka wirikapai ti gu kpiapai nangia ga avungu Daniere. Rogo gini gene? Wa si avura du nga gbegberẽ apai aima kio Yuda yo ti gu regbo Daniere adu ni tooni gude, ko asono kini kpinyemu Mbori. Nirengo, gipai re aamanganga ni saha te. Si nayugo gupai nga avunguko aima raba ko wenengai. (Snz. 22:6) Zavura rimo Daniere, du rogo yo nga “Gimi Basapungbanga nga Mbori,” nayugo gupai nga avunguko angia agu aboro naagunde agunde ti Mbori. Sidu, avunguagude, ka omeroni batingo be raba awironi ya, oni rabayo na zerangbaduse. (Ef. 6:4) Berewe a, oni naamanga kparakpee na yo na tipa yo a. Ho oni amanga ome ni ka rimiso gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai ku kpotoyo yo, oni nagbia bakere amaku be Yekova.​—Tam. 37:5.

16, 17. Gini akpakarapai ni bakiakia Eyobo agbiatiko na ni?

¹⁶ Agu akpakarapai Eyobo agbiatiko na ni. Eyobo araki ngbatunga araka ni bakiakia. Mbata fu ko gbiatiko na asada, ko angia “bakere boro dagba agu aboro naadu ku uroyo.” (Eyo. 1:3) Ko angia kumukokumuko boro, kidu ni gu boro aboro aima ino ni gbe, na kini bi ni na bakere irisa. (Eyo. 29:7-16) Ono tie, wa apai avura du tipa Eyobo wa gure, ko aakiisongo patiko te, na ko aabingo ho a nga ko aidanga Mbori rogo gako raka yo te te. Mbori ayambu ko zaatu nga “gi moyambu,” na ki pe gupai tipa ko berewe nga: ‘Ko nga ziazia kumba ni ruru ko, nga gu ko nagunde ti Mbori, ki nine gbigbitapai.’​—Eyo. 1:8.

¹⁷ Wa kina ikpirogumba, bakere ariapai amangi rogo ga Eyobo raka yo. Ko agbiatiko na kere rungo gbiati imisiri. Gu boro naaye na agi apai re kuti Eyobo angia gu bagumba gbigbita ziree nga Satana, nga guko nakitingbanga ko ki ya ko aairiso Mbori mbiko gupai nga Mbori aafu ahe fuko. (Oni gedi Eyobo 1:9, 10.) Yekova aadianga gu gbegberẽ kitangbangase re na paha taata  te. Kuba gure, ko afu momu fu Eyobo ko yugu gako padu ni ruruse, tipa ka yugo gupai nga gako irisombori aaye kina boro kpotokoyo, nga gu naadu ni ziaziaha zanga gbangbati.

18. (a) Ginipai ngba tiro nibipa ga Eyobo padu ni ruruse? (b) Ginipai ani awirikaha tipa Yekova ti wai Ko amangipai na Eyobo?

¹⁸ Satana atona ka zubo Eyobo na kereapai kina ti rumburu kuraha, si ki sa Eyobo ko berẽhe nga Mbori du naaye na agu apai re kutiko. (Eyo. 1:13-21) Fuo gure, ziree abafu wasa biata aye ki zubo Eyobo na kere afugo, kini pe gupai nga Mbori afu mbusa fuko mbiko gako aingapai! (Eyo. 2:11; 22:1, 5-10) Ono tie, Eyobo akakuti gako padu ni ruruse. Rengo ngaha nga, ti kura aregbo, ko aima fura zanga berã aberã mbata kuriihe, ono Yekova aima rugatiko na gu imisiri Eyobo adu rogoho. (Eyo. 6:1-3) Mbori abi gupai nga Eyobo naadu rogo kere gberãrago aambunga Ko te, wa Satana avura ka mangako gbegberẽ na kini peke kerekere aziree kutiko vurũ. Ho agu aˈasada re adigi ni, Yekova afu ahe wa bara ue fu Eyobo susi gu naadu beko mbata fu ko gbiatiko na aˈasada, na ko ki gizasi raka ko berewe tipa agarã 140. (Yak. 5:11) Ti gu regbo re, ko aandu kindi kumbatayo kini irisi kina Yekova sa. Wai du ani aino gipai re? Ho Yezekere ake afugo gu veresi ni du mburu gi kekeapai re riihe, Eyobo aima kpi ho tipa dungu kama agarã.

19, 20. (a) Wai du rengbe ani ka wirika gu idapase Eyobo adu na ni gbiati gako giasangba? (b) Wai du rengbe ani kadu na nunga wa kina Yekova ho ani amangapai ni na kura aboro?

¹⁹ Wai rengbe ani ka wirika gu idapase nangia ga Eyobo gbiati gako giasangba. Ka kina gini pai vura du tipa rani vurũ, si naida Yekova du ti aregbo dunduko ni nyanyakipa boro rogo gaani raka yo, na si naida ani du na bakere kido kutiko na kini gisangbako na kpotorani yo dunduko. Nirengo, ani na bakere ndupai berani ka mangaha wo ki susi gu ndupai Eyobo adu na ni! Oni bingo gipai re: Ani ima ino dungu apai tipa Satana gbiati gako abirĩ. (2 Kor. 2:11) Mbiko Ziazia Kekeapai, gbe gu buku nga ga Eyobo, ani ima ino gu ndupai Mbori nambugene ti ni fu arungo si niimangi. Ga Daniere sangbanebi naundo rani ani ini gupai nga ga Mbori Kindo nga ndikidi zogarago, na Yesu Kristo nga gaha bakindo. (Dan. 7:13, 14) Na ani ima ino gupai a nga gi Kindo re nika digiso arungo nyeanye kindi barambeda.

²⁰ Ga Eyobo pangbanga a nayugo gupai nga si naida ani nayugo nunga fu akuarani aKristano nga aguyo rengbe kadu rogo akpakarapai. Wakina Eyobo, aguyo rengbe kaa fura ti kura aregbo zanga i berẽ aberã kuriihe mbata. (Batu. 7:7) Ono kuba gupai nga ani saringbanga yo, si naida ani du na dudungurobipai gbiati nunga koyo du yo ni. Rogo gi gene re, ani kini wiriki gu Barani du na nyemuse gbiati inapai nga Yekova.​—Tam. 103:8.

21. Wai du agu afugo du rogo 1 Petero 5:10 atingida rani na gupai namangi rogo gu raka yo nga ga Noa, Daniere, na Eyobo?

²¹ Wa si avura du nga Noa, Daniere, gbiati Eyobo araki ti aregbo ni bakiakia na apai adu tipa yo ni bakiakia a, i aima hi agu akpakarapai i agbiatiyo na ni. Agu apangbanga du tipa gayo raka natingida rani na gupai gu mokedi nangia Petero akehe nga: “Gu Mbori nga Iraundahe dunduko, . . . fuo hi oni apai ngbutuko, ko asá roni tigako oni du teketeke, ki nyakasi roni, ki ngarasi roni.”​—1 Pet. 5:10.

22. Ginipai ani nika wisigoho rogo gu kekeapai ngbefuo gere?

²² Vurube agu afugo yo ga Mbori toro adu kugii Petero ko kehe, Yekova nafu gu kidohe furani nga ko nika ngarasa gako amoyambu angarasa na ki nyakasi yo. Agi afugo re nabi ga Mbori aboro abi areme a. Ani dunduko du na nyemu gupai nga Yekova nyakasi rani na ani ki ru nyanyaki rogo gaani irisombori yo. Sidu tie, si naida ani wiriki gu idapase gbiati giasangba nangia ga Noa, Daniere, na Eyobo! A wa ani nika bihe rogo gu kekeapai ngbefuo gere, gu banguapai nasa yo i nye ni ruruyo angia i aima ino Yekova nzunzu. I aima ‘rugatiyo na agu apai dunduko’ zaatu ko aaidaha beyo. (Snz. 28:5) Kina gu bangisapai re rengbe kadu tipa rani a.