Rogo gu garã nangia 1913, buba nangia John Mills azi bapatiza New York City yo ti gu regbo garãko adu nga 25. Wiriba Russell naamangi gumbapai nga ga bapatiza. Ngbutuko fuo gure, Buba andu ku Trinidad yo, yo ko adi Constance Farmer ni ni diako, nga gu ri naadu ni boro sa dagba Abawiriki Ziazia Kekeapai yo, (i anaayamba aDezire Yekova mbata nga Abawiriki Ziazia Kekeapai). Buba anaaundo bakureako nangia William R. Brown ti yugo “Photo-Drama of Creation.” I anaayugoho sa dakuti gu regbo i akedi Wiriba Brown na diako ku rogo gu papara Afirika du ku dioyo rogo 1923. ABuba na Nina, nga aguyo naadu dunduko ue na gu maabangirise nga ga raka ngbangbaturũ yo anye kaa raka Trinidad yo.

Avungurani adu na agude beyo ribua, na i ayambu rimo bambata wiriyo kuti rimo Rutherford nga guko naadu ti gu regbo re nga bangerekurii Watch Tower Bible and Tract Society. Ho i avungure ni ni ue gude rogo Banduru 30, 1922, i ayambu rimore kuti rimo Clayton J. Woodworth, nga guko naangerakurii sunge ke Golden Age (nga gu i ayambaha awere nga Awake!). Avungurani aima ndu na ani dunduko ku primary sukuru yo (école primaire), ono i anaanyakasapa agu asásá gbe nga ga toro furani. Nina adu na gu bawene tandu tiri nga ga sakarogo Ziazia Kekeapai yo wenengai. Buba aima kpinyemu gumba agu apangbanga furani nga ga Ziazia Kekeapai, na ko anaagumbaha rogo gu gene yo nanaasaha si du wa ka i ya ani nabi gupai abi si nimangi ko ape pangbanga ha.

Gayo bakere asadatise aima kusa wene zuzuhe. Wa akumbagude adu bisue dagba agu agude yo avungure avunguyo, ani biata dagba agu akumbagude yo re aima ndu tipa gu Sukuru Nga ga Girada. Adawirani biata aima mangasunge abazakigene tipa dungu agarã Trinidad and Tobago yo. Avungurani arũ rani “rogo ga Yekova bambu” vurube gayo yugopai gbiati gayo wene kpiapai. Gayo ngarasaro aima undo rani ani nye yo na kini zúga “rogo agu avurukporo nga ga gaani Mbori.”​—Tam. 92:13.

 Kpurani aima da ni ba mbakada agu apai nga ga sunge tungusapai. Abazakigene anaadunguratiyo koyo na kini fura dedede tipa Wiriba George Young, nga gu mokedi ni boro Kanada naaye ka bi Trinidad. Avungurani anaafura na ngbarago tipa abakureayo nangia aBrown na diako, nga aguyo naadu ti gu regbo re rogo gu papara Afirika du ku dioyo. Agi apai re dunduko afõngbadureyo mi tona sunge tungusapai ho garãre adu ni bawe.

Gaani amagazini aima faa ti agu aregbo re, si anaakusa pa ziree pambori, gu bagaahe nga ga ngbaduse, gbiati gu bibiriko apai nga ga birĩ-zogarago ku yangura. Ni sangbana gipai re, rogo 1936, abarumbatayo rogo pambori asa gupai nga gu boro naadu kuba gu banyaki nga ga Trinidad rugusi gaani awaraga dunduko ti mangasunge. Ani aima igo gaani awaraga ono kini ndu kindi kumbatayo kaa mangasunge na ni daho si anyasi ni. Ani anaandu ti gene rani ni ndurani na kini ndu na angbagida ti gene rani, ni manga ani sunge na akpewaraga gbiati akarte na kekeapai ti ni. Ani anaandu na gu badona aboro nanaamangasunge na gu tarambiri nanaafura afura rogo gu gbata nga Tunapuna, kini tungusapai zavura rogo agu apapara Trinidad naadu tuturũ. Si aima du ni pa ngbarago! Gu mangaapai nga ga toro re asa re mi zi bapatiza ti gu regbo mi adu na garã re 16.

Gaani ũkumbo nga ga aborokporo gbiati agi apai namangi re aba nyemu du ni mokedi tire. Mi adu kindi na nyemu gu sunge re ti gu regbo mi andu ku Aruba yo rogo 1944 fuo Wiriba Edmund W. Cummings. Ani adu na ngbarago ka dungura aboro nga bawe tipa Tingida Pakpio Yesu rogo 1945. Rogo gu garã nangbefuo gure, i akusi bambata dungurati rogo gu kisanga re.

Ngbutuko fuo gure, mi amangi dezirepai nga gu mi aambakadanga tire ambakada tipaha ya fu gimi badiasunge rimori angia Oris Williams. Oris ati kango nyanyaki tipa ka songoda agu aida i ayuguhe furi. Ono tie, vurube wisigo Ziazia Kekeapai, ri aye ka ino gupai nzunzu Fugo Mbori agumbaha na ri ki zi bapatiza rogo Ngi 5, 1947. Fuo bete regbo kusa, ani atona kpinyemu tirani na ani kini rogotirani na ri. Ri atona mangasunge ni nazakigene rogo Ngbangba 1950. Gimi raka aima zugo mbiko du mi na Oris.

Rogo 1955, i ayambu rani tipa gu Sukuru Nga ga Girada. Ho ani na Oris aambakada tirani ni tipa gu momu re, ani ambu gaani asunge marã, ki bagi kpurani gbiati kura ahe, na ki guari Aruba yo. Ani anyasi gu namba 27 riko nga ga gu Sukuru Nga ga Girada rogo Bamburu 29, 1956, na i ki kedi rani ku Nigeria yo.

Ho Oris aaberã ni kusayo, ri aya: “Ga Yekova toro ima rengba ka undo boro ni inidi tiní na agu apai du rogo gu raka yo nga ga du ni mokedi. Kumbami naadu na nyemu du ni mokedi, ono mi tigimi, mi aaidanga kadu ni mokedi te. Gupai mi aaidaha nga kadu kpure na ki vungu agude. Mi aˈaria gimi bipai ho mi aye ka ino gupai ni nga si naida i tungusi wene pangbanga niˈipiipihe. Ho ani anyasi gu Sukuru Nga ga Girada ni, mi aima mbakada tire tipa sunge tungusapai ni mokedi. Wa ani aadakpa ku rogo gu kurungba rimoho angia Queen Mary tipa ka ndu kutingba gaani vovo sunge, gu wirina nanaamangasunge na Wiriba Knorr rimoko angia Worth Thornton aye ka fu sene furani na ki pe gupai nga ani ndu wenengai! Ko ape gupai furani nga ani nikaa mangasunge Betere yo. Rago aima gberã tire tooni ho mi agi gupai re ni. Ono tie, mi aima ye ki inidi tire ni ipo na Betere, na ki ima kpinyemuhe, na mi kini mangi dungu ngbatunga asunge yo. Gu sunge naangba angba gbe tire angia sunge du ni gu boro nadia agu aboro kugume naye ku Betere yo ho i adaada ni. Mi ima kpinyemu aboro, na gi sunge re anaasa gupai nga mi naabi agu awirina du vuru Nigeria na kini fura na yo. Dunguyo nanaada kidu na nvutu ti nduyo, na mbugo, na gomoro gbiati gomoro ime. Si anidu ni pa ngbarago ka manga apai fuyo tipa i du na wasa. Agu apai re dunduko angia ziazia sunge fu Yekova, na si du nanaaye na ngbarago fere.” Nirengo, agu asunge dunduko ani anaamangaha aima sa rani ani zugo.

Ti regbo dunguratise nga ga aborokporo Trinidad yo rogo 1961, Wiriba Brown apeke bete pangbanga gu weneapai furani naamangi fuko Afirika yo. Fuani, mi kini peke pangbanga gaani sonakumbatayo Nigeria yo. Wiriba Brown adungo re ki pe gupai fu Buba nga: “Johnny, mo aandunga ku Afirika yo te, ono Woodworth aima ndu koyo!” Buba akaragapai ki ya: “Mo naandu kindi kumbatayo wakina gure, Worth! Mo naandu kindi kumbatayo wa kina gure!” Afugo ngarasaro wa gure be agu aboro naaima nyaka rogo toro yo  re akiisi gu nyemupai mi adu na ni ka manga gimi sunge tungusapai sirisiri.

Rogo 1962, mi adu na momu ka gbia kura rabahe berewe rogo namba 37 riko nga ga gu Sukuru Nga ga Girada, nga gu korosi naadu tipa adiwi bawe. Wiriba Wilfred Gooch, nga guko naadu ti gu regbo re ni bangerekurii gu be-basunge nga ga Nigeria andu tipa namba 38 riko nga ga gu Sukuru Nga ga Girada, na fuani, i kini kedi ko na sunge ku ringara aNgirisi yo. Mi aye kada ni bangerekurii gu be-basunge nga ga Nigeria. Ni peka mi fuo gu kpiapai nga ga Wiriba Brown, mi anaata ata gbe, kini ini agu awirina nga ga Nigeria yo na kini kpinyemu yo. Wa si avura du nga i adu na zingo gu dungu ahe nga ga borose du aboro na ni rogo agu aringara naima sona, gayo ngbarago na rengba be kina agu ahe naadu beyo aima yugo gupai ziazia nga raka ndikidi raka arunga riipa du na marã gbiati aũkumuko bese te. Wa i avura du na agu azingo re, si anidu nipa ngbarago ka biyo ni gigiri yo na ni iriiri yo ba adunguratise yo. Ho i anaandu ni tipa bakere adunguratise, badunguyo nanaandu na atarambiri gbiati gu ũnduge i ayambaha nga bolekajas * (agu atarambiri du na pati ni ni zazaha nga gu i ambakadaha kina rogo gu rago re). Agi atarambiri re anidu dedede na wene kekeapai ti ni. Gu kuraha adu kinaho na kekeapai ti ni nga: “Rukutu togotogo ime nakusa bakere bariwara-baime.”

Nairiwo wai du gu kekeapai re ni gupai nga rengo! Ai gu wiri ome boro amangaha, si na nyanyakipaha; ani aima manga wiri ome a. Rogo gu garã nangia 1974, Nigeria ada ni bambata ringara kusayo ti Amerika kadu na abatungusipai rogoho nga 100,000. Sunge aima zugo!

Vuru gu regbo yo gi sonakumbatayo re aamanga ti ni, vura amangi Nigeria yo tona rogo 1967 kuti 1970. Adiwi aima manga, ka agu awirinarani naadu Biafra yo bara Niger River yo adunga na rengba kaa ndu ku be-basunge yo ya. Gupai ani atona mangaha nga kaa ndu na gu riahe fuyo nga ga toro. A wa mi nipehe ti tonatona gi pangbanga re, mbiko gu undo nga ga kparakpee gbiati kido kuti Yekova, ani anaasi gu di re bara dunguhe.

Mi natingidapa gu kerekere anduge atingida wenengai ani anaanduhe bangiri Niger, si ki vura du vurũ nga ani ima rengba ka zanga ungarani be zingizingi abanzengere, kaza, gbiati gu kura kereapai. Si anidu ni mbumbuhe ka kura dagba agu abanzengere nga ga ringara yo, ono si ki ima kpakara ni kerehe kisusi ka rimo ku Biafra yo. Ti kura regbo sa, mi asi gu di nga Niger River yuru na kurungba nga gu naguari Asaba yo ka ndu ku Onitsha yo na mi ki ndu ku Enugu yo ka ngarasa agu ababiapai naadu yo. Mi andu gu kura nunguro ku Aba yo, yo i arugusi awe ni ti mangasunge yuru, na ki nyakasi agu abaakumba naadu yo. Ti kura regbo sa Port Harcourt yo, gaani dunguratise anyasi ni kina boro ipo na kparakpee ho abanzengere nga ga ringara yo arimi ni ku Biafra yo kusayo ti gbata.

Agu adunguratise re aima du na nyanyakipaha, bambiko si afu gu kido fu awirinarani nga Yekova naberãpayo aberã na si afu ndikidi rugute fuyo nibipa kodatise gbiati kparatise kusayo ti agu atagbagapai nga ga zegino. Agu awirina nga ga Nigeria yo aima nye ni ruruyo ti regbo gu kere vura re. I ayugu gu nyemuse nadiabe sogote nga ga angbatunga na i ki banda gu kodatise nga ga aKristano. Nairiwo gu pa momu nangiaha re kadu na yo sa ti regbo gu asada i agbiatiyo na ni re!

Rogo 1969, Wiriba Milton G. Henschel nangia basungu-rii-kiti nga ga gu bakere dunguratise nakoda kura aringara riihe angia “Zereda Auru Kpotosende,” nga gu naamangi rogo gu kikii ba ngimbaro nga Yankee Stadium, New York yo, na mi aima wirika badungu apai wa mi adu ni gako mounda. Gipai re amangi ti kina boro wene regbo bambiko rogo 1970, ani amangi gu bakere dunguratise nakoda kura aringara riihe angia “Aboro Weneringise” Lagos yo, Nigeria yo. Ani amangihe ngbutuko fuo nyasa vura, na si amangi mbiko gu undo nga ga Yekova. Si amangi rogo afugo nga 17, na bange aboro kidu pati ni nga 121,128. AWiriba Knorr na Henschel gbiati gu kura agino nga aguyo naye Amerika yo na ringara aNgirisi yo na tiyara (avion) abi aboro nga 3,775 i nizi bapatiza, na gere nangia bapatiza sa dagba gu bakere abapatiza yo kisusi nga ga aKristano namangi tingbafuo Pendekote! Na si nawira gupai nga, wa i avungure, regbo ho apai ange tire kisusi gu regbo mi aamanga ambakadapai tipa gu bakere dunguratise re te. Bange abatungusipai aye ki kii ni kerehe!

Vuru agu agarã yo naima susa 30 mi amangihe ku Nigeria yo, mi anaata ata ti kura aregbo ni babiapai na ni babi abe-basunge rogo gu papara Afirika du ku dioyo. Nairiwo gu tambuahe amokedi anidu na ni ho mi  anindu ni ka biko yo ni basasa dunduko na ka fu ngarasaro fuyo! Nairiwo gu pa ngbarago nangiaha ka fu gu kido fuyo nga bangirise agonga tiyo te! Gi sunge re ayugu gupai fere nga du na nyemu aboro nga guhe naundo yo i zugo na ki sa ga Yekova riigbu si nye ngangarã na kodatise rogoho.

Yekova naaundo rani ani bati be agu akpakarapai vura aye na ni gbiati akaza. Ga Yekova maku aima du ti aregbo dũ ni yuguyuguhe. Oris aya:

“Mararia aima manga rani bara dunguhe. Ti kura regbo sa, i andu na Worth ku bambungua yo Lagos yo he naima ma ko. I ape gupai fere nga isoke ka ko bati, ono wenepai nga ko aima bata! Ho ko azaki bangiriko ni, ko afura tipa ga Mbori Kindo fu gu boro bambungua naangerafuoko na kaza rimoko angia Nwambiwe. Kusa, ani andu na Worth fuo Nwambiwe tipa ka sonosa gako nyemupai tipa Ziazia Kekeapai. Ko adi rengo kugume, na ko ki da kusa ni bakumba Aba yo. Mi aima undo dungu aboro a i ye ku rogo rengo yo, na zavura mi ki undo kakaka aMasarami i da ni kakaka ga Yekova amoyambu. Ani aima gbia bakere ngbarago ti ino aboro Nigeria na kini kpinyemuyo, gayo sino mangaapai, asinoyo, gbiati gayo fugo.”

Gu kurapai ani awirikihe nga: Tipa ka zugo tingba gaani sunge rogo kura ringara, si aaida ani kpinyemu awirinarani ka gayo sino mangaapai vura du kina wai vurũ kia ti gaani.

Fuo manga ani sunge rogo gu Betere nga ga Nigeria, i akedi rani ni amokedi rogo 1987 ku rogo bawene kisanga nga ga St. Lucia nga gu du Caribbean yo. Si aima du ni wene sunge, ono kidu a na vovo akpakarapai ti ni. Aboro anaaroga dungu adee Afirika yo, ono gupai naadu tigaha St. Lucia no nga kumba na dee naraka sa zanga i mangi rogotise amanga ngba iriiri gene. Fugo Mbori nga gu du na ome ti ni afõngbadu agu aboro yo ani aawirika Ziazia Kekeapai na yo i ki mangi agu aˈariapai si aaida i mangihe.

Wa omerani atona kaa zorã mbikopa nge garã rani, Riigbu Bipasunge amangipai ni nyemuse rogo 2005 ki di rani ku rogo gu riibasunge nga ga zegino naadu rogo gu rago nga Brooklyn, New York yo, Amerika yo. Mi naatambua Yekova kindi na aˈuru dũ tipa Oris. Gu vurarani nga kpio aima dia beri rogo 2015, na si aima gberã ni kerehe kisusi ka zanga ri. Ri angia bawene boro kisusi, kidu ni boro nyemuse. Mi aima kpinyemu ri ni kerehe gbe vuru agu agarã yo dunduko 68 ani adihe sa na ri. Ani abi gupai nga gupai rengbe ka ye na ngbarago rogo rogatise yo na rogo dungurati, nga irisa agu aboro du na pagbia, mbupai, kakuti umbasitise, gbiati yugo zuzu toro.

Ho ani anaagbia tirani ni na gberãrago, ani anaangera koyo du Yekova ni tipa ko fu maku furani tipa mbu ani pa kura gaani apai tipa gako sunge. Wa ani aandu kindi kumbatayo kaa mangapai kuti agu aˈariapai naakura, ani abi gupai nga apai aangba angba kindi kina kumbatayo ti aregbo dũ​—na bawene apai kindi kina kumbatayo!​—Yes. 60:17; 2 Kor. 13:11.

Yekova aima fu maku kurii ga avungure sunge gbiati ga kura aboro Trinidad and Tobago yo, na ringbisihe kuti gu vovo tingidapai duho, bange agu aboro ye yo ku rogo ndikidi irisombori awere nga 9,892. Badungu aboro namangisunge tipa ka nyakasa gu dungurati mi angia paparaha Aruba yo. Gu kisanga re awere na adungurati rogoho 14. Nigeria yo tigaha, bange abatungusipai ima sonakumbatayo gbe ki dati 381,398. Na bange awirina nga 783 nasongoda ga Yekova Kindo rogo gu kisanga nga ga St. Lucia.

Garãre ima susa 90 awere. Atambuahe 92:14 nafura tipa agu aboro i narũ yo rogo ga Yekova bambu nga: “I azúka ti rago gbinza yo kindi, i ahi be tomehe ki nifuna.” Mi na bakere tambuahe gbe tipa gu raka mi naraki he tingba ga Yekova sunge. Gu bakere ũkumbo nga ga aKristano mi agbiaha ima ngarasa re mi naairiso Yekova wenengai. Rogo ga Yekova bangabanga nyemuse yo, ko ima sa re mi “nazuga rogo agu avurukporo nga ga [gimi] Mbori.”​—Tam. 92:13.