1. Wai du gu boro Somorona Yesu ahusi ko ayugu tambuahe?

KURA akumba adu ho bawe naadu rogo kerepai. I adu na ngbataka tiyo na ka i adunga na maabangirise nga i ahu ya. Ono rogo kura uru sa, i abi Yesu, nangia Bawene Bayugupai, tuturũ. I aima gia gupai nga Yesu aahusa ngbatunga akaza dunduko, na i kidu na gu kido nga ko rengbe arengba ka husa yo a. Sidu, i akpari kuari ki ya: “Yesu, Baira, mo íni pai furani.” Sidu, agi akumba bawe re ahu be gayo kaza. Zanga kapa, i dunduko aima du na tambuahe tipa ga Yesu wene sino. Ono tie, gu ni sa dagbayo yo aadunga kina du sa na tambuahe te​—ono ko aima yugo gako tambuahe * fu Yesu a. Ngbadu gu kumba nangia boro Somorona yo re afõ ko, ko ki fu taarimo fu Mbori na “bakere fugo.”​—Rk. 17:12-19.

2-3. (a) Ginipai rengbe ka sarani ka ani funga tambuahe ya? (b) Gini apai ani nika sakapai tipaha rogo gi kekeapai re?

² Wakina gu boro Somorona re, si naida ani yugu gaani tambuahe fu agu aboro du na wenesino tiyo. Ono ti kura aregbo, bangirani ima rengba ka go ka yugo tambuahe rogo fugoyo watadu rogo mangaapai yo.

³ Rogo gi kekeapai re, ani nika sakapai tipa ndu gupai duhe ti ni ni nyanyakipa pai ka yugo tambuahe rogo gaani afugoyo na rogo gaani mangaapai yo. Ani nika wirikapai ti akpiapai nga ga kura aboro du payo rogo Ziazia Kekeapai yo nga aguyo nayugu tambuahe na aguyo naayugonga ho ya. Na ani ki sakipai tipa agu agene rengbe ani ka yugo gaani tambuahe ngbaha.

4-5. Tipagine si aida ani yugu tambuahe ti ni?

⁴ Yekova namaa wene kpiapai furani nga ga yugo tambuahe. Gene sa dagba agu akuraha yo ko amanga gipai re ngbaha nga nifu ko mosoro fu agu aboro nasa ngbarago tiko. (2 Sam. 22:21; Tam. 13:6; Mt. 10:40, 41) Na Ziazia Kekeapai nangarasa rani nga ani ‘wíriki Mbori, wa du ani ni awiri manguse.’ (Ef. 5:1) Gu nyanyakipa ndupai si aida ani yugu tambuahe ti ni nga ani naida ka pekafuo ga Yekova kpiapai

⁵ Ani makianga kura ndupai si aida ti ni ani yugu tambuahe fu aboro. Tambuahe wakina wene riahe​—ani nagbia ngbarago ti ni gbe ho ani afuhe ni fu aboro na i kini fuhe furani a. Ho i afu tambuahe ni furani, ani nadu na ngbarago. Ho ani afu tambuahe ni, ani nasa kura aboro i du na ngbarago. Ho ani afu tambuahe ni fu boro, gu boro re naino gupai aino nga ani ima gbia undo nzunzu ti gu ome ni namangihe ka undo rani watadu ka fu guhe furani du ani na zingoho. Ni sangbana gipai re, gu pabakure du dagbarani na gu boro re nanyaka gbe.

6. Gini awiratise du dagba afugo tambuahe na gu zuzungua du wa dahabu?

⁶ Ho ani ayugo tambuahe ni, si na nyanyakipaha. Ziazia Kekeapai naya: “Gu pai rengbe gumba yo ho ni karagapai si du wa kina zuzu ngua wa dahabu rogo baga feda yo.” (Snz. 25:11) Oni berẽnga pa wai zuzungua wa dahabu rogo baga feda narengbe kadu ni bawenehe! Na oni berẽnga pa wai rengbehe kadu na nyanyakipaha! Ka mo gbia ngbatunga gamahe wa gure, mo du wai? Sidu, agu afugo tambuahe mo afuhe fu aboro ima rengba kadu na nyanyakipaha wakina gure. Na oni berẽnga pa gi rengo re: Ka zuzungua du wa dahabu, si ima rengba ka raka tipa gbanga regbo gbe. Wakina gure a, boro ima rengba kaa bi agu afugo tambuahe i afuhe funi na nyanyakipaha na kini tingidipaha rogo gani raka yo naabaha.

7. A wa duhe rogo Atambuahe 27:4, waigu Davide gbiati gu kura Bake papara Atambuahe ayugu gayo tambuahe?

⁷ Badungu gu ga Mbori amoyambu naadu bakuru kusayo aima yugo tambuahe. Boro sa dagba agu aboro re angia Davide. (Oni gedi Atambuahe 26:6-8.) Ko adu na bakere tambuahe tipa ziazia irisombori na ko ayuguhe rogo gupai yo ko amangihe. Ko afu badungu nyanyakipa ahe tipa dua yekaru. Atita Asafa ayugu gayo tambuahe ni ke yo atambuahe watadu abia tambuahe. Rogo gu kura bia sa, i afu tambuahe fu Mbori na i ayugu gayo tambuahe fu Yekova tipa gako “iiriwo mangaapai.” (Tam. 75:1) Si tie ziazia nga, Davide na atita Asafa aaida ka yugo pa wai fu Yekova i adu na tambuahe tipa agu amaku dunduko ko afuhe fuyo. Ya mo mo rengbe ka berãpa agu agene rengbe mo ka wirika Bake papara Atambuahe ngbaha?

8-9. Wai du gu mokedi nangia Pauro ayugu gako tambuahe tipa awirinako, na ginipai si awiraha gbe nga si angia sangbanaha?

⁸ Gu mokedi nangia Pauro aabi awirinako na nyanyakipa yo na ko ayugu gipai re ngba gu gene ko afura tipa yo ngbaha. Ko aafu tambuahe fu Mbori dedede rogo gako akparakpee yo tipa yo. Na ko ayugu gako tambuahe tipa yo ho ko anaakeka awaraga ni fuyo. Rogo gu bambata averesi 15 nga ga ARomo kapita 16, Pauro afura tipa akurako aKristano nga 27 na ki yambu arimo yo. Pauro aya tipa aPuriseka na Akuira wẽ “i nafu gorõyo tipa” ungako, na ko aya tipa Foibe wẽ “ri adu tigari ni mounda fu dungu aboro,” kodihe na ko. Ko atambua agi awirinako ko akpinyemu yo gbe re tipa gayo nyanyaki sunge.​—Rom. 16:1-15.

⁹ Pauro aima ino gupai nga awirinako angia kpakpa aboro, ono ho ko aadigiso gu waraga ni ko akehe fu ARomo, ko adiberã ka fura tipa wene asino yo. Oni berẽnga pa wai agu awirina re agbia ngarasaro ho i agi afugo Pauro ni i nigedihe kuari fu dungurati! Ni sangbana gipai re, si nawira gupai nga gayo pabakure na Pauro aima nyaka gbe. Ya mo mo naayugo gamo tambuahe dedede tipa gu weneapai awirina agumbaha rogo dungurati na kini mangihe?

10. Ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gu gene Yesu ayugu gako tambuahe ngbaha fu apefuoko?

¹⁰ Rogo gupai yo Yesu akehe fu gu kura dungurati sa naadu Asia Minor yo, ko ayugu gako tambuahe tipa gu sunge agu apefuoko re amangihe. Ni kpiapai, ko atona gako kekeapai fu gu dungurati naadu Tuatira yo ni ya ko wẽ: ‘Mi ini gaoni mangaapai, na gaoni nyemuse, na idapase, na mangapase, na hipai, ya gu gaoni mangaapai du ni kusa ha si susi gu naadu mbata.’ (Yugo. 2:19) Anga Yesu aapenga kina pa kiiso yo gayo sunge sa te ono ko atambua yo a tipa gu wene asino naafõngbadu yo yo tipa i mangi weneapai. Wa si avura du vurũ nga Yesu aaida ka fu rugute fu gu kura aboro naadu Tuatira yo, ko atona gako afugo na ngarasaro na ki nyasihe na ngarasaro. (Yugo. 2:25-28) Oni berẽnga pa gu pagbia du Yesu na ni wa ngia ko rii adungurati dunduko. Si aidanga aida ko naatambua rani tipa gu sunge ani amangaha fuko te. Ono wa vura duhe wo, ko nayugo gako tambuahe ayugo furani. Nairiwo gu bawene kpiapai ko amaaha fu abaakumba re!

11. A wa duhe ni yuguyuguhe rogo AEbere 12:16, wai du Esau anaabi ziazia ahe?

¹¹ Si nafu kina gberãrago nga, gu kura aboro kinaho du payo rogo Ziazia Kekeapai yo naayugonga tambuahe ya. Ni kpiapai, wa si avura du vurũ nga avungu Esau aima kpinyemu Yekova na kini irisiko, Esau aadunga na tambuahe tipa ziazia ahe te. (Oni gedi AEbere 12:16, NW.) * Gako zanga du na tambuahe adu ni yuguyuguhe wai? Esau abagi gako pa dukurii ũkumbo fu  tameko nangia Yakobo tipa riahe. (Bam. P. 25:30-34) Kusa, Esau adu na bakere zinga tipa gu siapai ko amangihe re. Ono ko aadunga na tambuahe tipa guhe naadu beko te, sidu, ndupai aadunga ho tipa ko kpakanahe tipa zanga ko agu amaku naadu fu bambata vungu te.

12-13. Wai du aYisaraere ayugu gayo zanga du na tambuahe, na sangbanaha angia gine?

¹² Badungu nduapai naadu be aYisaraere tipa ka yugo tambuahe. Yekova akusiyo tii sunge akanga fuo ko ye na agu Ambusa Nadu Bawe kurii Ezipeta. Na Mbori abatasi yo be gberãngo ni gbarasa ko agu abanzengere nangia ga aEzipeta yo dunduko Zamba Baime yo. AYisaraere adu na bakere tambuahe si ki sayo i bi bia tambuahe fu Yekova. Ono ya mo i anye kindi kaa yugo tambuahe?

¹³ Ho aYisaraere agbiatiyo ni na vovo kpakarapai, bangiriyo ago ni ipo ti gu weneapai dunduko Yekova amangihe fuyo. I ayugu gayo zanga du na tambuahe. (Tam. 106:7) Ngba gini gene? “Rimbasa awiri aYisaraere dunduko i ki nigumba rimo aMose na Arona”​—ka gumba guhe nga rengo, Yekova du i aakpakana ko. (Gate 16:2, 8) Rago aima gberã ti Yekova na gu zanga du na tambuahe gako aboro ayuguhe. Ko ape gupai kusa nga gi ngbatunga rikaaboro nangia aYisaraere re dunduko nika nyasa kina ngbakungba yo, kina aYosua na Kareba sa nika rimo ku ringara mokido yo. (Geda 14:22-24; 26:65) Ani bingo wai rengbe ani ka ne pekafuo gi gbegberẽ akpiapai re na ki pekefuo agu akpiapai du ni wenehe.

14-15. (a) Wai du rengbe arogotise ka yugo gupai nga i nabi tiyo na nyanyakipa yo dagbatiyo? (b) Waigu rengbe avunguagude ka yugopai fu awiriyo tipa i naayugo tambuahe?

¹⁴ Rogo ngbadimo kporo. Aborokporo dunduko nagbia undo ho ai borokporo ayugo tambuahe ni. Ka abadiarogatise aayugo tambuahe dagbatiyo, i nadu mbembedi dagbayo. Na si nadu fuyo taata i naambupai fu gayo abadiarogatise ti gayo aingahe. Gu kumbakudee nayugo tambuahe tipa diako abingo kina gu weneapai sa ri apehe na kini mangihe te, ono ko “nasambua ri,” asambuo a. (Snz. 31:10, 28) Na gu diakumba du na tatamana nasa kumbari ko ini gu wenepai du tiko nga gu du ri na tambuahe gbe tipaha.

¹⁵ Avunguagude, waigu rengbe oni ka yugopai fu awironi tipa i naayugo tambuahe? Oni tingidi gupai nga awironi nika wirika kina agu apai oni agumbaha na kini mangihe. Sidu, oni moi wene kpiapai fu awironi ni tambua oni yo ho i amanga apai ni furoni. Kurigure, si naida oni yugu gupai  fu awironi nga i naaya tambuahe ho aboro amanga apai ni fuyo. Oni undo awironi i ini gupai nga yugo tambuahe naye ngbaduse yo na gayo afugo ima rengba ka ye na wenepai. Ni kpiapai, paranga dee du rimori nga Clary aya: “Ho garã nina adu ni nga 32, i azi buba ku bambukiso yo na nina ki sonosi rani nisari wa ani adu dunduko biata. Ho garãre ada ni nga 32, mi aberẽpa wai si adu fu nina ni kpakarakpakaraha na garãri wa gure ri sonosi rani. Sidu, mi agumba pa wai fu nina mi adu na tambuahe tipa wai ri afu tiri ka sonosa re gbiati akawire. Bambeda kusayo, ri agumba gupai fere nga agu afugo mi agumbaha re kindi na nyanyakipaha furi, ri naaberã kuriihe dedede na si naasa ri ri du na ngbarago.”

16. Oni funga kpiapai tipa wai rengbe yugo tambuahe ka ngarasa kura aboro.

¹⁶ Rogo dungurati. Ho ani ayugo tambuahe ni fu awirinarani, ani nangarasa yo. Ni kpiapai, Jorge, nga bakumba du garãko nga 28, ati na kere kaza. Ko aadunga na rengba ka ndu tipa adunguratise te tipa he wa diwi sa. Zavura fuo ko tona nduge tipa adunguratise, rengba aadunga beko ka manga apapara adunguratise te. Jorge aya: “Mi abi tire nga sunge tire te mbiko mi aarengbanga ka manga kuraapai rogo dungurati te. Ono rogo gu kura uru sa tingbafuo dunguratise, wirina agumba gupai fere nga: ‘Mi naida ka fu tambuahe foro tipa gu bawene kpiapai mo namoihe fu gimi riikporo. Mo ainongo wai ani nagbia ngbarago ti gu gamo agumbapai mo namangihe rogo gu bete agarã susi kusayo te. Agu agumbapai re ima undo rani ani sono rogo toro yo.’ Agu afugo re aima zio ngbadureyo ni kerehe na mi ki tona ka kpara. Agu afugo ko agumbaha re angia kina boro agu afugo nzunzu mi aaida ka giaha.”

17. A wa duhe rogo AKorosaio 3:15, waigu rengbe ani ka yugo tambuahe fu Yekova tipa gako weneringise?

¹⁷ Fu gaani weneringi Mbori. Yekova ima fu dungu ariahe furani nga ga toro. Ni kpiapai, ani nagbia wene arugapai ba adunguratise yo, rogo gaani amagazini, na rogo gaani bangiriba nga ga Internet. Ya mo mo aginga gumbapai, ki gedipai rogo gaani awaraga, watadu ki bi broadcast na gupai ki ye kuriro yo nga, ‘kina boro gupai re nzunzu mi naaidaha’? Waigu rengbe ani ka yugo gaani tambuahe fu Yekova? (Oni gedi AKorosaio 3:15.) Gene sa dagba agu akuraha yo rengbe ani ka yugo gaani tambuahe ngbaha nga, kaa tambua ko dedede rogo gaani akparakpee yo tipa gi wene agamahe re.​—Yak. 1:17.

18. Gini agene rengbe ani ka yugo tambuahe ngbaha tipa gaani Bambu Kindo?

¹⁸ Ani nayugo gaani tambuahe fu Yekova a ho ani abanda gaani ba irisombori ni ni gigirihe na ni wenehe. Ani nayugo gaani tambuahe a ho ani afubee ni dedede kaa giriso gaani Bambu Kindo  na kini bandaha ni wenehe, na agu aboro namangasunge na aũ woroahe nayugo gayo tambuahe ni mangayo sunge na ni na rubangirise. Ho ani abanda gaani Bambu Kindo ni wenengai, si naraka tipa gbanga regbo na si nadia bete ahe gbua tipa mbakadaha. Ngba gu gene re, ani kini banda bakere marã tipa meka kura aBambu Kindo gbiati mbakada agu akuraha rogo zegino dunduko.

19. Ginipai mo nawirikihe ti gu kpiapai du tipa gu kura babi adungurati sa na diako?

¹⁹ Fu aguyo namanga nyanyaki sunge tipa rani. Ho ani ayugo tambuahe ni, gaani afugo ima rengba ka aria gu gene boro abi agu akpakarapai ngbaha ni agbia tini na ni. Oni bingo gu kpiapai du tipa gu kura babi adungurati sa na diako. Rogo gu kura uru sa ti regbo zere, i adu gene tungusapai yo tipa gbanga regbo na i ki yego ku rogo gu ba i aaraka rogoho na mbugo. Rago aima zera ni kerehe si ki sa gupai nga diako pi na kina roko zere ti ri. Ho rago agiri ni, ri agumba gupai fu kumbari nga ri nabihe nga rengba beri tipa ka nye ti ngba sunge ta kaa bi adungurati te. Kusa rogo kina gu wiso re, waraga aye be-basunge yo, na i akedihe fu kina ri nzunzu. Gu waraga re adu na afugo tambuahe rogoyo furi tipa gari sunge tungusapai gbiati gari hipai. Be-basunge agumba gupai rogo gu waraga re nga si ima ino wai kpakaraha kaa ra rogo aba ni bakiakia na aposo dunduko. Kumbari aya: “Agu afugo tambuahe re aima zio ngbaduri yo ni bakerehe gbe na si ki sa ri ka ri furanga berewe tipa mbu sunge ta kaa biko adungurati ya. Zavura ri angarasi re bara dunguhe tipa ka mi mbunga sunge ta kaa bi adungurati ya ho mi anaaberãpa mbuhe ni.” Agu arogotise re anye ti ngba ta kaa bi adungurati tipa agarã wa 40.

20. Ginipai si aida ani naasada tirani na aˈuru dunduko kaa mangaha na tipagine?

²⁰ Ani naˈasadanga tirani aˈasada na aˈuru dunduko kaa yugo gupai nga ani nayugo tambuahe ayugo rogo agupai yo ani apehe na kini mangihe. Gaani afugo tambuahe gbiati mangaapai ima rengba kadu nga gupai boro aidaha tipa ka raka rogo gi zegino dungu aboro afunga tambuahe rogoho re ya. Na pa yugo ani tambuahe nika nyakasa gu pabakure na aboro nika nyeanye kindi. Na gupai nyakipaha anyaka gbe nga, ani nika pekafuo gu Barani nga Yekova du ni boro weneringise na ni Bafu tambuahe.