1. Ho gu wirina nga nakuparanga adiaberã ni tipa da ri nika manga rogatise na ni, si naida ri sana tiri na gini asanahe?

AKRISTANO naaba yo tii gu pagbia nga ga Yesu Kristo nga rengberengbe bangbembatayo. Ono tie, ho gu Kristano nga dee amanga rogatise ni, ri naye kutii gu pagbia nga ga kumbari nga kpakpa boro. Gipai re ima rengba ka ye na kpakarapai. Sidu, ho ri aberãpa manga rogatise ni na gu kura wirina, si naida ri sana tiri nga: ‘Ginipai nayugo gupai nga gi wirina re ima rengba kadu ni wene bariikporo? Ya mo iriso Yekova naye ni bambatapai rogo gako raka yo? Ka si aadunga wo ya, ginipai nasa re mi berẽ gupai nga ko nika du ni gu boro nika undo rani ani banda gaani pagume na Yekova?’ Rengo ngaha nga, si naida gu wirina nga dee sana tiri asana a nga: ‘Gini asino du tire nga gu nika undo gaani rogatise? Ya mo mi nga boro zerangbaduse na ni boro weneringise? Ya mo mi na nyanyaki pagume na Yekova?’ (Batu. 4:9, 12) Ka dee mangi wene adiaberã mbata fu manga ri rogatise, gipai re nika undo gari rogatise si du na diabese na kidu na ngbarago.

2. Gini apai ani nika wisigoho rogo gi kekeapai re?

² Agu amirioni awirina nga adee nga aKristano ima maa bawene kpiapai nga ga giasangba akumbayo. I ima rẽ tipa i tambua yo! Ani na bakere ngbarago kaa iriso Yekova wa sa na gi ruru adee re! Rogo gi kekeapai re, ani nika wisigo akaragapai kuti asanahe biata: (1) Gini kura akpakarapai rengbe dereakumba ka gbiatiyo na ni? (2) Tipagine dee asia gupai ti ni nga ka giasangba kumbari? (3) Ginipai rengbe agu aKristano nga kumbakuadee na dereakumba ka wirikaha nibipa giasangba na pa wai ka irisa pagbia ti agu akpiapai nga ga Yesu, Abigaira, gbiati Maria nangia dia Yosefa na kingia navungu Yesu?

3. Tipagine arogotise dunduko ninaagbia tiyo ti ni na akpakarapai?

³ Rogatise nga rengberengbe gamahe be Mbori, ono aboro du ni kpakpa yo. (1 Yo. 1:8) Si du nga ndu gupai Fugo Mbori afu zahe ti ni fu arogotise nga, i nika gbiatiyo na akpakarapai nga gu i nafura tipaha nga si “afúda boroyo afuda.” (1 Kor. 7:28) Ani nika sakapai tipa bete agu apai rengbe kadu ni kpakarakpakaraha fu diakumba.

4. Tipagine rengbe diakumba ka bihe ti ni nga si ni pazee ka ra nigori fu kumbari?

⁴ Ti kura aregbo, mbikopa wai i asonosi diakumba, ri ima rengba kaa bihe nga pa ra ri kutii gu pagbia nga ga kumbari nasa gupai nga ri du na pari kusende. Marisol naraka Amerika yo aya, “Rogo gu ba mi asono rogoho, i anaagumba gupai fu adee dedede nga si naida i du kina sa na akumba rogo apai yo dunduko. Mi ima ino gupai nga Yekova ima fu pagbia fu kumbakuadee na ko naida dereakumba gisangba akumbayo agia, ono dereakumba naida irisa aida a. Ono dedede, si ni kpakarakpakaraha fere ka yugo irisa tipa gu pagbia nga ga kumbami bambiko zegino nape gupai nga si aidanga mi mangihe wo te.”

5. Gini iraira abipai du gu kura akumba na ni tipa adee?

⁵ Ono tie, dee ima rengba ka dia gu kumba naberã gupai nga akumba nyakipa yo ti adee. Wirina du rimori nga Ivon naraka South America yo aya, “Akumba ni naarihe mbata adee kini ru ka rihe tifuo yo. Ga rukutu adegude sunge ningia pasa riahe na giriso arago, ono rukutu aparanga tigayo, anayo na adawiri yo ninaafu riahe fuyo na i naagumba gupai fuyo nga, ‘i nga abakindo nga ga kporo.’” Wirina du rimori nga Yingling naraka Asia yo aya: “Rogo pare yo, kura fugo gu duho i naapehe nayugo gupai nga si aidanga adee du na bakere inohe wadu tandu mangaapai te. Gayo sunge nga kaa mangasunge kporo angianga kaa fu aberãpai fu akumbayo ya.” Gu kumbakudee akpinga nyemu diako ya na amanganga pai kuti gupai Ziazia Kekeapai apehe ya nasa raka ni kpakarakpakaraha fu diako, na ko nazanga wirika Yesu na ko nafu gberãrago fu Yekova.—Ef. 5:28, 29; 1 Pet. 3:7.

6. Gini apai si aida dereakumba mangihe tipa ka nyakasa gayo pagume na Yekova?

⁶ A wa i apehe rogo gu kekeapai naadu mbata fu gere, Yekova naida agu akumbakuadee nga aKristano naangera fuo agu azingo nga ga toro gbiati agu azingo nga ga borose nga ga gayo aborokporo. (1 Tim. 5:8) Ono tie, si naida gu dereakumba nga aKristano di regbo na auru dũ kaa geda Fugo Mbori na kini berẽkuriihe na kini mangi kparakpee fu Yekova kina boro kpotoyo yo. Gipai re ima rengba kadu ni kpakarakpakaraha. Dereakumba na dungu asunge tiyo, sidu, i ima rengba ka berã gupai nga regbo beyo watadu ome ka manga agu apai re te, ono si ni nyanyakipa pai i di regbo ka mangaha. Tipagine? Bambiko Yekova naida ani dunduko ni basasa sonosi pagume na ko na ki bandaha.—Amo. 17:27.

7. Ginipai nika saha taata fu diakumba ri irisi kumbari na kini gisangbako?

⁷ Si ni rengo nga, si ima rengba ka ida dia kumba mangi ome nyanyaki ka ra fu kumbari nga kpakpa boro. Ono tie, si nika du fu ri taata ri mangipai kuti gupai Yekova apehe furi ka ri rugutiri na ki idi kuti agu andu apai Ziazia Kekeapai aya ti ni ri irisi kumbari na kini gisangbako.

8. A wa duhe rogo AEfeso 5:22-24, tipagine gu diakumba nga Kristano asia ka ra ti ni fu kumbari?

⁸ Diakumba nasia ka ra fu kumbari mbiko si du nga gupai Yekova aidaha beri. (Oni gedi AEfeso 5:22-24.) Ri nakido kuti gu Ba ri du ngbangbaturũ yo bambiko ri ima inoho nga ko ima kpinyemu ri na ko arengbanga ka sana ri ri  mangi gupai adunga wenengai tipa ri ya te, ono kina gupai du ni wenehe tipa ri.—Pa Rug. 6:24; 1 Yo. 5:3.

9. Ginipai namanga ho gu diakumba nga Kristano airisa ga kumbari pagbia ni?

⁹ Zegino nangarasa adee ka i naaberãnga pa agu arugute nga ga Yekova ya na i naabihe nga pa ra yo fu akumbayo nasa gupai nga i du na payo kusende. Nirengo, agu aboro nasonosa ngbatunga agu aberãpai re ainongo gaani Mbori nga boro nyemuse te. Ka Yekova funga gu zinahe fu agu awiriko nga adee rengbe ka sa yo i du na payo kusende te. Gu wirina namanga ome nyanyaki ka giasangba Yekova ni gia ri sangba kumbari naundo gari aborokporo i du na zereda. (Tam. 119:165) Kumbari nagbia undo, ri kini gbia undo, na awiriyo kini gbia undo a.

10. Gini apai rengbe ani ka wirikaha ti gupai Carol agumbaha?

¹⁰ Gu diakumba nara fu kumba ri nga kpakpa boro nayugo gupai nga ri ima kpinyemu Yekova na kini irisiko nga gu boro nadiberã ka fu pagbia fu kura aboro. Wirina du rimori nga Carol naraka South America yo aya, “Mi ima ino gupai nga kumbami nika manga aingahe amanga. Mi ima ino gupai a nga wai mi nika mangapai na ko ho ko nika manga agu aingahe re ni nika yugo pa wai nyakipa gimi pabakure na Yekova. Sidu, mi naˈasada ka ra kutii ga kumbami pagbia mbiko mi naida ka fu ngbarago fu gu Buba du ngbangbaturũ yo.”

11. Ginipai ninaaundo gu wirina du rimori nga Aneese ri naambupai, na ginipai rengbe ani ka wirikaha ti gupai ri apehe?

¹¹ Si ima rengba kadu ni kpakarakpakaraha fu diakumba ri irisi kumbari na kini ra fuko ka ri abihe nga kumbari aberãnga pa gari abipai na gari abakabangirise te. Ono oni bingo wai gu diakumba du rimori nga Aneese ni naamangapai ho ngbatungapai wa gure ni naamanga ni. Ri aya: “Mi naasada ka zanga zinga. Mi naatingida gupai nga ani dunduko namanga aingahe amanga. Gimi sasa nga ka mbupai wakina gu Yekova amangaha. Na ho mi ambupai ni, mi nagbia zereda nga ga berãse yo.” (Tam. 86:5) Ho diakumba ambupai ni, si taata furi tipa ri ra fu kumbari.

12. Gini akpiapai du rogo Ziazia Kekeapai yo?

¹² Gu kura aboro ima rengba ka berã gupai nga gu boro du na ranigose nga rurungbura boro. Ono rengo nga gupai re te. Ziazia Kekeapai na  badungu akpiapai rogoho nga ga agu aboro naara ni goyo ono i kidu kindi nga kina ngangarã aboro. Oni bingo agu apai rengbe ani ka wirikaha be Yesu, Abigaira, gbiati Maria.

13. Tipagine Yesu aida na ga Bako pagbia ti ni? Oni sakinga rogoyo.

¹³ Yesu nairisa gu pagbia airisa nga ga Yekova ono angianga mbiko gupai nga ko ainongo pai ya te te watadu birĩ mangaapai tiko te te. Kina gu boro du na bakere inohe rengbe ka yugopai ngba taata gene na si kidu ziazia wa gu Yesu ayuguhe. (Yo. 7:45, 46) Yekova aima ino gupai nga Yesu na kina bakere rengbanapai na Yekova ambu Yesu i mangisunge wa sa na ko ho Yekova aakusa agu ahe ni dunduko du ngbangbaturũ yo na auru kpotosende. (Snz. 8:30; Eb. 1:2-4) Na fuo Yekova zingisi Yesu be kpio ko ‘asia pa ahe fuko dunduko ku ngbangbaturũ yo na ku sende no.’ (Mt. 28:18) Wa vura duhe nga Yesu na dungu tandu mangaapai, ko nasana Yekova kindi tipa arugapai. Tipagine? Bambiko ko ima kpinyemu Bako.—Yo. 14:31.

14. Ginipai rengbe kumbakuadee ka wirikaha ti (a) gu gene Yekova abi adee ngbaha? (b) gupai du ni kekehe rogo Asanza 31?

¹⁴ Gupai rengbe kumbakuadee ka wirikaha. Yekova aambakada nga diakumba tipa ri ra fu kumbari mbiko gupai nga Ko nabi adee na payo kusende ti ga akumba te. Yekova nitiko naima yugo gipai re ni siako adee wa sa na akumba i zogorago na Yesu. (Gara. 3:26-29) Yekova ayugu gupai nga ko ima du na kido kuti Wiriko nifu ko pagbia fuko. Wakina gure a, gu kumbakudee du na tatamana nafu bete pagbia afu fu diako. Ziazia Kekeapai nasakapai tipa agu apai rengbe gu diakumba nga iratatamana ka mangaha. Ni kpiapai, ri nangera kurii asunge kporo, ri nangbe ahe na kini bagihe na kini mangisunge marã. (Oni gedi Asanza 31:15, 16, 18.) Kanga nga ri adunga na rengo beri ka pe gari berãpa ya te. Kuba gure, kumbari nakido kuti ri na kini degetuko kuti gari aberãpai. (Oni gedi Asanza 31:11, 26, 27.) Ho kumba amangapai ni na diako rogo ngbatunga irisa wa gere, ri nika du na ngbarago ka ra fuko.

15. Ginipai rengbe dereakumba ka wirikaha ti ga Yesu kpiapai?

¹⁵ Gupai rengbe dereakumba ka wirikaha. Wa vura duhe nga Yesu aima manga bakere apai, ko aabingo ho nga pa ra ko kutii ga Yekova pagbia nasako ko du na pako kusende te. (1 Kor. 15:28; Frp. 2:5, 6) Wakina gure a, gu wene diakumba napekafuo ga Yesu kpiapai, ri abingo tiri nga ri na pa ri kusende mbikopa ra ri kutii ga kumbari pagbia te. Ri nasongoda kumbari angianga mbiko kina gupai sa nga ri ima kpinyemu ko ya, ono mbiko gupai du na nyanyakipaha nga ri ima kpinyemu Yekova na kini fu irisa fuko.

16. Ringbisihe kuti 1 Samuere 25:3, 23-28, gini akpakarapai Abigaira agbia tiri na ni? (Oni bi gu sura duti kpotoho.)

¹⁶ Abigaira adu na kumbari rimoko angia Nabara. Ko angia boro gbangbati, boro rukö, na ni gu boro naadunga na tambuahe ya. Ono wa si avura du wo, Abigaira aaidanga ka digiso gari rogatise te. Ka ri aaida ka digiso gari rogatise, ka ri aima mbu Davide na gako akumba tipa i imi kumbari. Ono ri aamanga ngaha wo te. Kuba gure, ri amangi gupai ri arengbe ka mangaha tipa ka banda ko gbiati gari aborokporo. Oni berẽnga pa gu wingbaduse ri adu na ni ka ru barabangiri abanzengere bangeyo adu nga 400 na kini fura na Davide rogo irisa yo tipa gu kpakarapai re. Ri ahõmbupai tipa gu mangaapai nangia ga kumbari. (Oni gedi 1 Samuere 25:3, 23-28.) Davide aima rugatiko na gupai nga Yekova amangisunge na gi ngangarã dee re tipa ka ruga ko ka ko mangingo bakere ingahe ya.

17. Ginipai rengbe kumbakuadee ka wirikaha ti gu pangbanga nga ga aDavide na Abigaira?

¹⁷ Gupai rengbe kumbakuadee ka wirikaha. Abigaira angia dee tatamana. Mbiko tatamana, Davide adegetuko kuti gari rugute. Ni sangbana gipai re, ko ane gu mangapai narengbe ka sa  ko ko imi agu aboro naadunga na pai tiyo ya. Wakina gure a, gu kumbakudee du na tatamana naberã wenengai tipa ga diako bipai mbata fu ko mangi nyanyakipa adiaberã. Isoke gari berãpai nika undo ko ko zanga manga gu diaberã du ni irairaha.

18. Ginipai rengbe dereakumba ka wirikaha ti ga Abigaira kpiapai?

¹⁸ Gupai rengbe dereakumba ka wirikaha. Gu diakumba nakpinyemu Yekova na kini irisiko ima rengba ka ye na undo fu gari aborokporo ka si vura du vurũ nga kumbari airisongo Yekova watadu ko arakanga kuti Gako arugute te. Ri agbatanga agu agene rengbe ri ka digiso gari rogatise ngbaha te. Kuba gure, ni yugo ri irisa na kini gisangba kumbari, ri nika asada ka fõngbadukoyo ko wirikipai tipa Yekova. (1 Pet. 3:1, 2) Na ka kumbari avuranga diaberã ka iriso Yekova ya, Yekova nika du na ngbarago ka bi gupai nga ri nagiasangba kumbari na kini nye ni ruru ri fu Yekova.

19. Ti gini regbo rengbe diakumba ka basasangba kumbari?

¹⁹ Gu diakumba nga Kristano asongodanga kumbari ka si du nga ko sana ri ri mangi gupai nakuo agu andiko watadu arugute nga ga Ziazia Kekeapai te. Ni kpiapai, si rengbe kadu nga gu wirina adunga kumbari ni Dezire Yekova ya sana ri tipa ri pe ziree, ri dĩ he, watadu ri mangi gupai nafu gberãrago fu Yekova. AKristano dunduko kodihe na dereakumba nadu ni ruruyo fu Yekova Mbori mbata. Ka si du nga kumbaku wirina sana ri tipa ri mangi gupai nabasasangba agu arugute nga ga Ziazia Kekeapai, si naida ri ká, na ri ki saki ndu gupai fuko ka ri aamanganga gupai ko nasana ri ri mangihe ti ni ya.—Amo. 5:29.

20. Waigu ani aino gupai nga Maria adu na mbembedi pagume na Yekova?

²⁰ Maria aima du na mbembedi pagume na Yekova. Si tie ziazia nga ri aima ino Ziazia Kekeapai wenengai. Rogo ga Maria afugo yo na Erizabeta nangia na Yoane Bafu Bapatiza, ri aima fura tipa apai vuru Kuru Ndiko yo naima susa 20. (Rk. 1:46-55) Oni berẽnga kurii gipai re, wa si avura du nga Yosefa du si adunga ko nika dia Maria ni diako, ga Yekova maraika aakuranga fuko ti bambataha te. Ti tonatonaha, maraika afura na kina Maria na ki gumba gupai furi nga ri nika vunga Wiri Mbori. (Rk. 1:26-33) Yekova  aima ino Maria wenengai na ko kidu na gu kido nga ri nika kpinyemu Wiriko akpi na kini ngerefuo ko. Na zanga kapa, Maria aandu kindi kumbatayo kaa du na wene pagume na Yekova zavura tifuo Yesu kpi na i ki zingisi ko be kpio ku ngbangbaturũ yo.—Amo. 1:14.

21. Ginipai rengbe kumbakuadee ka wirikaha ti gupai Baibiri apehe tipa Maria?

²¹ Gupai rengbe kumbakuadee ka wirikaha. Gu kumbakudee du na tatamana nadu na ngbarago ho diako aino Ziazia Kekeapai ni wenengai. Rago agberãnga tiko na ri na ko kini bihe nga ri naida kadu ni bariikporo te. Ko ima rugatiko na gupai nga ka diako ini Ziazia Kekeapai wenengai na gaha arugute, ri ima rengba ka undo gari aborokporo. Ni rengo, diakumba ima rengba ka wirikipai wenengai kisusi kumbari, ono ga kumbari sunge du nga ka undo gako aborokporo i irisi Yekova, ni kpiapai, ni mangako mbakadapai tipa gu irisombori nga ga aborokporo.—Ef. 6:4.

22. Ginipai rengbe dereakumba ka wirikaha be Maria?

²² Gupai rengbe dereakumba ka wirikaha. Si naida diakumba ra ara fu kumbari, ono ri kindi na gu tindiro nga ga sa gari idapase ni nyanyakihe. (Gara. 6:5) Tipa ri mangi gipai re, si naida ri kpara regbo tipa gari wisigopai nisase na berãkuriipai. Gere nika undo ri tipa ri banda gari nyemuse na irisa tipa Yekova na ri ki gbia ngbarago ti ra ri nigori fu kumbari.

23. Waigu agu adee nayugo ranigose aye na undo futiyo, gayo aborokporo, na fu dungurati?

²³ Agu adereakumba na ra ni goyo fu akumba yo mbiko i ima kpinyemu Yekova nika gbia bakere ngbarago na rengbabepai kisusi aguyo naká ga Yekova mbakadapai du tipa pagbia. I namaa bawene kpiapai fu paranga akumba na paranga adee. Na i naundo na paye na zereda gbiati nyemuse anginga kina ku rogo gayo akporo sa ya, ono ku rogo dungurati a. (Tito 2:3-5) Areme, badungu ga Yekova ruru amoyambu nga adee. (Tam. 68:11) Ani dunduko singia akumba watadu adee rengbe nafubee kuti ngbarago rogo dungurati. Gu kekeapai ngbefuo gere nika sakapai tipa wai ani ni basasa narengbe ka manga gipai re.