1, 2. (a) Da nangia gu bambata boro Mbori akusi ni, na wai ko amangisunge na ko? (b) Ginipai nayugoho nga amaraika ni mbakadimbakadi yo?

YEKOVA nga gu Mbori na kusihe agu ahe du ariyo na agu dunduko du auru kpotosende, ko namanga apai ngba ruru gene. Gako bambata kusikusihe angia bambata wiriko ni toro ko akpinyemuko gbe nga “Pai” mbiko ko nga bangbasia bagumba fugoko. Pai ima mangasunge fu Yekova tipa dungu agarã mbiko Ziazia Kekeapai naya: “Mbata rago nikaenga Pai adu kina ho, aPai adu na Mbori.” Ziazia Kekeapai nape gu kurapai furani a nga: “I amangi ahe dũ kina rogo [Pai] yo; agu ahe dunduko namangi si amanga nga gii bangiriko wa sa te.” Bete agarã kusayo wa 2,000, Mbori akedi Pai ku zegino, ko ki mangi gupai Bako akpinyemuhe, ko nangia Yesu Kristo.—Yo. 1:1-3, 14.

² Mbata fu Wiri Mbori ye ku auru kpotosende, ko amangisunge ni ruruko wa “bangbasia boro sunge.” (Snz. 8:30) Rogoko yo du Yekova akusi gu dungu amirioni amaraika du ngbangbaturũ yo. (Koro. 1:16) Ziazia Kekeapai nafura furani tipa agu amaraika re niya: “Aboro wa kutu akutu naamanga pa [Yekova], aboro wa kutu bawe bara kutu bawe ki ru bara bangiriko.” (Dan. 7:10) I nafura tipa ga Mbori amaraika nga i  wa “arimbasa” abasovura nga ga Yekova yo.—Tam. 103:21.

3. Bange akerekuru wai na gu kura azegino, na wai du ami ni mbakadimbakadi ra?

³ Ginipai rengbe ani ka pehe tipa gu dungu kusikusiahe du wa akerekuru na kura azegino? Abirioni bara abirioni nga ga akerekuru duho ti ni na gu kura azegino, na ami ima nge kisusi wai aboro-birĩ-inohe anaageda ra mbata kusayo. Akerekuru ni dunguradungura ra ku rogo badona akerekuru, na gu badona ra re, akerekuru rogoho wa abirioni watadu susi gure kodihe na kura azegino. Na gu badona akerekuru re ni dunguradunguraha berewe ku rogo kikindigi abadona akerekuru susi gure.

4. Tipagine ruhe aru ti ni ani ya ga Mbori amoyambu auru kpotosende ni mbakadimbakadi yo?

⁴ A wa du amaraika ngbangbaturũ yo ni mbakadimbakadi yo, agu ahe du ariyo ni wene mbakadimbakadihe a. (Yes. 40:26) Si du ruhe aru tie ani ya Yekova aima mbakada gako amoyambu auru kpotosende ane a. Ko naida i nimangi apai ni ruruhe, na gipai re nga rengo bambiko bakere nyanyakipa sunge kinaho si aida i mangihe. Gu wene sunge airisi Yekova amangihe mbata kusayo na gu aguyo amangaha awere nafu nyanyaki gopai nga ko na kina yo na “Mbori ruguzuruguzu apai” nga ko te.—Oni gedi 1 AKorindo 14:33, 40.

5. Wai ga Mbori mbakadapai tipa ka hiiso kpotosende na aboro agberẽ?

⁵ Ho Mbori akusi bambata aboro ni, ko aya fuyo wẽ: “Oni zúga azuga, ki nge ange, ki hisi kpotosende berewe ki zogo ho; ki nikindo auru agu atĩo du baime yo na auru azire ari na gu unga anya dunduko nawo awo auru kpotosende.” (Bam. P. 1:28) Si adu nga aboro nika zugo kidu ni mbakadimbakadi yo na ki hiisi kpotosende na ki saha nabaha ni paradizo. Gu ga Mbori mbakadapai re aaringbisanga tihe te mbiko ga Adamu na Eva basasangba aima gbarasapa ha. (Bam. P. 3:1-6) Fuo bete regbo kusa, ‘Yekova abihe ya ga aboro gbegberẽpai adu ni bakerehe gbe auru kpotosende, na gu biapai dunduko nga ga berã du kpotoyo yo, si adu ni kina gbigbitaha kindi.’ Ni sangbanaha, “kpotosende ki gberẽ agberã bangiri Mbori, kpotosende ki hi be bakere zuu.” Si du Mbori adiberã ti ni ka ye na ime akangbii ka gbarasa azanga sinombori rogo zegino nabaha.—Bam. P. 6:5, 11-13, 17.

6, 7. (a) Tipagine ga Noa pai angba ti ni bangiri Yekova? (Oni bi gu sura du ti tonatonaha.) (b) Ginipai namangi tipa agu azanga idapase naadu ti rago Noa?

⁶ Ono tie, “Noa abi undahe be Yekova” mbiko ko “adu ni ruru boro” na “ki du ziazia dagba arika ngbatungako” yo. Wa duhe nga “Noa anata na Mbori,” si du Mbori aya fuko ti ni wẽ ko mbakadi bakere kurungba. (Bam. P. 6:8, 9, 14-16) I ambakadihe ni wenehe tipa ka banda aboro gbiati anya. Mbiko giasangba, “Noa ki mangi he dunduko a wa Yekova arugu ko na ni,” na gako aborokporo ki undo ko ko ki nyasi mbakadaha ngba wene gene. Fuo rakiraki ahe rimi dunduko ku kurungba yo, “Yekova ki kisi ko ku dimo yo.”—Bam. P. 7:5, 16.

⁷ Ho Ime Akangbii aye ni rogo gu garã nangia 2370 Mbata fu Batika Kristo, Yekova ‘aba tunga ahe aba kpakaya auru kpotosende,’ ono ko abanda Noa naadu ni ruruko na gako aborokporo rogo kurungba. (Bam. P. 7:23) Agu boro dunduko du auru kpotosende nga atita Noa na awiriko gbiati adiayo. Ono azanga idapase dunduko aanyenga ni ungayo te, mbiko i aka ka degatuyo fu Noa “nangia batungusi rurupai.”—2 Pet. 2:5.

8. Gini gopai nayugo ho nga apai amanga ngba ruru gene ho Mbori aya ni fu aYisaraere i rimi ku rogo Ringara Mokido?

 ⁸ Kusa, fuo susa agarã susi muambe kama fuo Ime Akangbii, Mbori asa aYisaraere i da ni rikaaboro. Si aaida Mbori mangi wene mbakadapai tipa gayo raka, gbe, gayo irisombori. Ni kpiapai, kupati gu dungu aboromotumo na aRevi naadu beyo, kura ‘adee anaadunguratiyo kaa manga apai pati ngbadimo bamburoko dungurati.’ (Gate 38:8) Ono tie, ho Yekova Mbori arugu aYisaraere ni i rimi ku ringara Kanana yo, gu rikaaboro re aadunga ni ruruyo fuko te, ko ki ya fuyo: “Oni adá nga ku rogo gu ringara, nga gu mi atumba bere ku ari tipa ha ya mi aída ha fu roni oni raki rogo ho te, kina Kareba wiri Yefune, na Yosua wiri Nuna” mbiko i naaye na wene pangbanga ho i akedi yo ni i ndu ka maa Ringara Mokido. (Geda 14:30, 37, 38) Kusa, ringbisihe kuti ga Mbori rugaapai, Moize asia Yosua ko di bako. (Geda 27:18-23) Ho Yosua aambeda ni ka rimo na aYisaraere ku Kanana yo, Mbori aya fuko wẽ: “Mo dú nyanyaki ki du na bakere erã; ka mo nigúnde nga ya, ka mo niyúngura nga a ya; bambiko Yekova nga ga Mbori du na mo yo mo ka andu ku ho ni.”—Yos. 1:9.

9. Gini bipai Raba adu na ni tipa Yekova na gako aboro?

⁹ Nirengo, Yekova Mbori adu na Yosua rogo agu aba dunduko ko aandu ku rogoho. Ni kpiapai, ani bingo gupai namangi ti gu regbo aYisaraere azi bataya pati ga aKanano gbata nangia Yereo. Rogo gu garã nangia 1473 Mbata fu Batika Kristo, Yosua akedi abamoirago ue i ndu ka maa Yereo, yo du i agbia gu nata-kuari ni nangia Raba ni. Ri aõko yo rii gari bambu yo, ka banda yo be agu aboro bakindo Yereo akedi yo i ye ka zioyo. Ri aya fu agu abamoirago re wẽ: ‘Mi ini ya Yekova fu gi ringara re furoni, bambiko ani agihe wa Yekova augusi gu ime nga Zamba Baime barangba roni, na gupai oni amangi fu agu abakindo ue nga ga aAmoro yo.’ Ri ape kurapai nga: “Yekova gaoni Mbori, ko nga Mbori du ngbangbaturũ  ari yo na ku sende no a.” (Yos. 2:9-11) Mbiko wa Raba akodi tiri na ga Mbori aboro, Mbori abatasi ri na gari aborokporo ho aYisaraere azi Yereo ni. (Yos. 6:25) Raba adu na idapase na kini gunde ti Yekova, na kidu nairisa koyo du gako aboro ni.

10. Ginipai Yesu apehe fu agu abarumbatayo rogo pambori nangia ga aYudo yo, na tipagine ko ape gupai re ti ni?

¹⁰ Tii gu pagbia nangia ga Yosua, aYisaraere atona ka zio agbata gu tingbafuo kuraha gbiati ringara Kanana nabaha. Ono ginipai namangi kusa? Fuo akama agarã, i atona ka kuo ga Mbori andiko. Ti gu regbo Yekova akedi Wiriko ku auru kpotosende, gayo basasangba na zanga degetuyo fu Yesu asa Yesu ko ya tipa Yerusarema si “ninaimo anebi.” (Oni gedi Matayo 23:37, 38.) Mbori asogo ga aYudo abarumbatayo rogo pambori mbiko zanga du yo ni ruruyo fuko. Si du Yesu aya ti ni fuyo wẽ: “Gu ngbi nga ga Mbori, i adía ha adia be roni, i ki fu he fu gu rika aboro nikazu kina gaha zuzuhe.”—Mt. 21:43.

11, 12. (a) Gini gopai nayugo na ni nga rogo bambata sa kama agarã, Yekova adi gako maku be aYudo ki fuhe fu gu kura riigbu? (b) Gini aboro naadu rogo gu vovo riigbu re?

¹¹ Rogo bambata sa kama agarã, Yekova asogo agu aYisaraere naadunga ni ruruyo fuko ya. Ono tie, gure aayugongo gupai nga riigbu adu nga beko auru kpotosende na ruru amoyambu te te. Yekova atona ka fu maku fu vovo riigbu mburuhe adu ri ga Yesu yugopai. Gi riigbu re atona rago pendekote rogo gu garã nangia 33 Fuo Batika Kristo. Ti gu regbo re, ga Yesu abawiriki bangeyo adu nga 120 adunguratiyo ku Yerusarema yo ho i ‘agi woro he si niwo awo ariyo wa ka kina bakere yuge aya ariyo, si ki du adu vuru bambu yo dunduko.’ Fuani, “I ki bi mirãhe si nikparaka wa kina mirã we; si ki du adu riyo dunduko. I ki hiki ahika be Ziazia Toro dunduko, i ki tona fura ni kura ngbatunga afugo, wa Toro afu he fu yo i nigumba ha.” (Amo. 2:1-4) Gi iiriwopai re angia gu gopai naayugo gupai nga Yekova aasongoda gi gako vovo riigbu naadu na ga Kristo abawiriki rogoho re.

¹² Rogo gu uru re, ‘i agedi aguyo nayo i ki du wa 3000’ kurii gu namba nangia ga apefuo Yesu. Kurigure, “Gbia ki nifu agu aboro nanabata ku dagba yo yo na uru.” (Amo. 2:41, 47) Sidu, gu tungusapai nangia ga agu abatungusipai naadu rogo bambata sa kama agarã adu ni bawenehe “ga Mbori pai ki ndu andu; abawiriki ki nge ange bakere gbe Yerusarema yo.” Zavura “bakere rimbasa aboromotumo ki ka kuti idapase.” (Amo. 6:7) Dungu agu aboro naadu na wene ngbaduyo yo adi gu rengo kugume agu aboro re aatungusaha. Kusa, Yekova ayugu gu gopai re ho ko atona ka ye ni na “aGendiria” ku rogo gu dungurati nga ga aKristano.—Oni gedi Amokedi 10:44, 45.

13. Gini sunge gu vovo riigbu nga ga Mbori amangaha?

¹³ Ndu pai aadunga ho tipa boro tikango gu sunge Mbori afuhe fu apefuo Kristo te. Yesu nitiko aima maa kpiapai fuyo, mbiko fuo zioko bapatiza, ko atona tungusapa “gu ngbi nga ga ngbangbaturũ.” (Mt. 4:17) Yesu ayugupai fu gako abawiriki nga i nimangi kina gu bangisapai re. Ko aya fuyo: “Oni adu ni adezirere, Yerusarema yo na Yuda yo a Somorona yo, na digida sende yo.” (Amo. 1:8) Agu apefuo Kristo naadu mbata aima ino gupai si aaida i mangihe. Ni kpiapai, aPauro na Barunaba ape gupai fu agu asogoyo nangia aYudo Andiokia yo na Pisidia yo ki ya: “Oni ka i gumba ga Mbori pai fu roni mbata. Ono kina gu oni naba ha aba ti roni nisapu ngbanga roni  ni tironi ya oni are nga na nyenye unga te, oni ngére, si du ani ka sa tirani ti ni fu aGendiria. Bambiko Gbia agumba ha wo fu rani, ki ya, ‘Mi moi ro ni imarago fu aGendiria, mo du adu ni bata dati kina digida sende yo.’” (Amo. 13:14, 45-47) Natona rogo bambata sa kama agarã, gu ga Yekova papara riigbu du auru kpotosende aima digo niyugupa wai Mbori nika batasa aboro.

14. Ginipai namangi Yerusarema rogo bambata sa kama agarã, na ada nabati?

¹⁴ Dungu aYudo aaidanga na wene pangbanga te, na si adu nga gbegberẽpai nika mangayo amanga mbiko Yesu aza gako abawiriki nga: “‘Ho oni ka bi Yerusarema ni i nikisi he kirikiri na aboro vura, oni ki ini he, ya rago gbarasa ha mbedi.’ Agu aboro ka du Yuda yo i ki oro ku abaagangara yo; agu yo ka du bakporo yo i guari yo; agu yo ka du ringara yo ka i rimi nga ku rogo bakporo yo ya.” (Rk. 21:20, 21) Gupai Yesu agumbaha re aima digiso tihe. Mbiko ga aYudo samungu rogo garã nangia 66 Fuo Batika Kristo, ga aRomo Barutiriivura nangia Sesitosi Garosi aye ki runguru pati Yerusarema. Ono tie, fuoho aimanga te agu abanzengere re ki karagatiyo, na gure angia momu fu apefuo Yesu i kuru kusayo Yerusarema yo na Yuda yo. Ringbisihe kuti bake kuru apangbanga sa nangia Uzebio, ko aya dungu aboro azubo ku mbiti Yaradene yo na ku Pera naadu Perea yo. Rogo 70 Fuo Batikayo Kristo, gu ga aRomo barutiriivura nangia Tito akaraga tiko na ki gbarasi Yerusarema nabaha. Ono tie, agu aKristano nadegetuyo kuti ga Yesu zahe aima bata.

15. Gini apai naarengbanga ka rugusa aKristano ti zugo ya?

¹⁵ Wa si avura du nga apefuo Kristo aagbiatiyo na kpakaraapai, arungosi, gbiati gu kura aʹasada tipa gayo idapase, i aazugo kina ku mbatayo. (Amo. 11:19-21; 19:1, 19, 20) Agu aKristano naadu mbata re aazugo mbiko Mbori naafu maku fuyo.—Snz. 10:22.

16. Tipa ka du wenengai rogo toro yo, ginipai si aaida aKristano mangihe?

¹⁶ Tipa kadu wenengai rogo toro yo, si aidi aKristano ni basasa mangi bakere asadatise. Dudunguro wisigo Ziazia Kekeapai, nduge tipa adunguratise, na tungusapai zaaza nangia agu apai paha anyaki gbe. Agi apai re naasa ga Yekova aboro i nyaki rogo toro yo na kidu na kodatise dagbayo a wa duhe areme. Agu aboro naakoda tiyo na gu dungurati apai aamanga rogoho ni ruruhe re aima gbia undo ni bakerehe be abaakumba na amoundo abaakumba. (Frp. 1:1; 1 Pet. 5:1-4) I aniidu na ngbarago ni bakerehe ti agu aregbo agu abiapai ninaata ata wa Pauro aniye ni ku rogo gayo dungurati! (Amo. 15:36, 40, 41) Gu wiratise du dagba gaani irisombori na gu naadu rogo bambata sa kama agarã ima du gbayaga. Nairiwo gu ngbarago du ani na ni nga Yekova ambakadi gu gako aboro naadu mbata kina wai duhe areme a! *

17. Ginipai ani ka sakapai tipaha rogo gu kekeapai naye fuo gere?

¹⁷ A wa gi ga Satana zegino re ambeda ka digo, gu papara riigbu nga ga Yekova du auru kpotosende nandu ku mbatayo ni kina boro ipo. Ya mo oni nandu na ni kina sa? Ya mo oni namanga sona ku mbatayo rogo toro yo? Gu kekeapai ngbefuo gere nika yugo wai rengbe oni ka mangaha wo.