Gu Kitabu Wene Pangbanga nga ga Yoane nafura tipa wai i aasi Yesu ti ngua na agu amangi gbegberẽ apai naadu na ko niya: “AYudo ki nimo ka sana Pirato i kuadi nduyo, i rogo yo ku sa yo.”—Yoane 19:31.

Ga aYudo andiko anaaidanga i mbunga gu boro i naasi ni ti ngua ‘kangba ni nye ti ngua yuru sasasa’ te. (Pa Fu Rugute ni Ue he 21:22, 23) Si nawira wakina gu bangisapai re aYudo anaamanga na agu aboro aRomo anaʹasa yo ti ngua. Sidu, pa kuadi andu yo anaaipiso yo i kpi niipo na kini mbugene i kpisidi yo mbata fu ti uru.

Ti agu aregbo i anaaimo aboro ti ni wa gure, i naakenga gu boro i nasaringbanga ni sa kpio kuti ngua na anaari ti abeni na kpete-nduni. Ho i anaatumba gu ngua re ni kuari, ni anidu ni asi asi ni rogo igirã, na barõa ni naabaha kidu kuti anaari. Pa onga anidu funi ni kpakarakpakaraha be agu anaari i akenge ni na ami mbiko barõa ni dũ du tira. Ono tie, kangia meme nduni ima kuo, si nadu funi mbumbuhe tipa ni ongo mbiko ka ni wonga te. I anaakpi niipo mbikopa onga anidu fuyo ni mbumbuhe.

Barioko nga gu bundu Davide amangisunge na ni tipa ka nyasa riipa Goriata. Davide awiriki mangasunge na gi ũvura re ti agu aregbo ko anaangerafuo akandoro ko du ni gude.—1 Samuere 17:40-50.

Barioko kina dagba gu gbakigbaki kpiahe nga ga agu aũvura aEzipeto na Asuro anaamangasunge na ni ti agu aregbo i ake Ziazia Kekeapai. Barioko anidu na wiri mangu ti ni nga ga kpoto watadu roko na agirihe ue. Gu boro nazumo ho namaa wiriwiri mbia du barõa wa agarama 250 ku rogo gu wiri mangu he. Fuani, ni napikipo ho na ki zaki gu kura girihe, gu mbia re kini mo ka ora na bakere ome na ni ruruhe.

Agu aboro nageteka ahe sende yo Middle East yo akuru bara dungu ambia-barioko i anaamangasunge na ni ti regbo agu avura naadu mbata. Gu boro inipai tipa zumo ho wenengai, ni rengbe ka zumo ho si oro na nyanyaki ato kina wai tarambiri naora nga akirometere 160 watadu 240 vuru saa sa. Wene abawirikipai aidanga kuti gupai nga barioko na ome ti ni wakina mboto te, ono barioko ima du na ome ti ni tipa ka imo he.—Abasapungbanga 20:16.