1, 2. Tipagine Yesu akpinyemu Marata ti ni, ono ginipai nayugo na ni nga ri angianga rengberengbe boro te?

GINIPAI naye ku berãro yo ho mo aberãpa Marata ni du pari rogo Ziazia Kekeapai yo? Wa vura duhe nga kina ri sa nga gu dee Ziazia Kekeapai nayambu rimori ya Yesu akpinyemuri, Yesu aima du na nyemuse a tipa gu kura adee nga aguyo naagunde ti Mbori, wa nako nangia Maria na gu Maria nangia wirina Marata. (Yo. 11:5; 19:25-27) Tipagine tie i nafura ti ni tipa Marata were rogo Kitabu Wene Pangbanga?

² Yesu aakpingo nyemu Marata kina mbiko gupai nga ri aadia aboro kugume na kini mangisunge nyanyaki te, ono mbiko ri aima nyaka rogo toro yo. Ri angia gu dee naima ida kuti ga Yesu ayugopai nzunzu. Marata aima du na bakere idapase kuti Yesu ni gu Masiya i akidopa ko. (Yo. 11:21-27) Ti kina gu bangisa regbo re, ri adu wakina rani adunga ni rengberengbe aboro ya. Ti kura regbo sa ho Yesu adu ni kua Marata yo, ri ape kurapai fu Yesu ri aaida ko rugusihe nga gu ri abihe nga si aarunga te. Ri aya, “Gbia, si agberã nga ti ro wa wirinami ambu re mi nimangi sunge ni sa  re te? Mo rúgu ri tie ri unda re na ni.” (Oni gedi Ruka 10:38-42.) Ginipai ani awirikaha ti gi pangbanga re?

3, 4. Ngba gini gene du Maria asia “wene pai,” na gini wirikapai Marata aima diaha ku ngbaduriyo nirengo? (Oni bi gu sura duti tonatonaha.)

³ Gu wenesino nangia ga dia aboro kugume naadu ti Marata na Maria afõngbadu Yesu yo ko fu gu gamunihe nga ga toro fuyo. Maria adi gu momu kugume nga ka gbia inohe be gu Bakere Bayugupai re na “ri asungu pati ndu Yesu, ki nigi gako pai.” Gure nga kina gupai ka Marata amangihe. Zanga kapa, ka Yesu afu tambuahe afu fu Marata tipa dega ri turi wenengai fuko.

⁴ Ono tie, Marata namanga bakere sunge nga ka manga wene riahe na ka manga kura apai tipa Yesu duadu wenengai. Ono agi asunge re nafu bakabangirise furi gbua, na ngbaduri kini imi kuti Maria. Yesu bi gupai nga Marata naasada ka manga badungu apai susi omeri, sidu, ko ki ya furi: “Marata, Marata, mo ni fudifudi ro be dungu apai.” Fuani tie, ko ki pe gupai furi nga ka ri mangi kina wiri toonihe gbua si rengbe arengba tipa yo. Ko ki sa tiko koyo du Maria ni ka yugoho nga ri aabasanga pai te, ki ya: ‘Maria sia wene pai, i adianga ha beri te.’ Bangiri Maria aima rengba ka go ti gu wene riahe ri arihe rogo gu uru re, ono bangiiri aarengbanga ka go ti gu tambuahe na gu wene riahe nga ga toro ri agbiaha mbiko dega ri turi fu Yesu te. Fuo agarã naima susa 60 kusa, gu mokedi nangia Yoane akepai nga: “Yesu anakpi nyemu Marata akpi, na wirinari.” (Yo. 11:5) Agi afugo ga Mbori toro adu kugii pa kehe re nayugoho ayugo nga Marata aima dia ga Yesu rugute ku ngbaduriyo na ri ki mangi ome ka mangasunge fu Yekova ni ruru ri dati kpio.

5. Wai du rengbe ani ka ringbisa gu zegino du ani awere rogoho na gu naadu ti gu regbo i ake Ziazia Kekeapai, na gini sanahe gipai re akusaha?

⁵ Nibipa agu apai rengbe ka fuda rani watadu ka gbeberã rani, wai du rengbe ani ka ringbisa gu zegino ani araka rogoho na gu naadu ti gu regbo i ake Ziazia Kekeapai? “Agu aũfugo aboro amangasunge na ni awere si aadunga ho mbata te, agu amakana i agbingbida awaraga na ni ni kina boro ipo, dungu amagazini na asura rogoho, aradio, afirimi, terevizioni. . . . Aʹuru dunduko i aye na agu apai nagbeberã rani . . . Bete agarã kusayo, aboro adu na iraira berã nga, gayo agarã angia ‘Garã Vovo Apai.’ Wa apai andu ku mbatayo, si da nga agu ‘Agarã Nagbarasa ri Aboro Yo.’” Agarã ima susa awere nga 60 wa i ape agi afugo re fu badona nga ga agude sukuru Amerika yo. Gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Mbirinvuo 15, 1958 aya, “agu apai nafuda aboro nikaa sona kina ku mbatayo wa gi zegino re ambeda ka digo.” Nairiwo wai du gipai re nga rengo! Na gipai re nakusa nyanyakipa sanahe nga: Ginipai rengbe ani ka mangaha tipa ka pai fudinga rani gbua ya na kidu wakina Maria, ka gbeberã rani kuti agu apai nga ga toro?

6. Wai du ga Yekova aboro amangisunge wenengai na agu ahe zegino akusaha?

⁶ Gu papara ga Mbori riigbu du auru kpotosende aima digo ni mangisunge na agu ahe zegino akusaha tipa ka sonosa ndikidi irisombori. Ni kpiapai, oni bingo guhe nangia “Photo-Drama of Creation,” si angia sinima naayugokpia aboro na kpiaahe rogo arangihe na kini kusi fugo aboro a. Mbata fu Bambata Vura Nga ga Zegino na ti gu regbo gu vura re aamanga, dungu amirioni aboro rogo zegino dunduko naima gbia wasa be gi sinima re, si adigo na sakapai tipa gu  zereda nika du rogo ga Yesu Kristo Zogarago Tipa Agarã Kutu. Kusa, i atungusi gu pangbanga nga ga Kindo rogo aradio na amirioni aboro naagiaha rogo zegino dunduko. Areme, i namangasunge na kompiuta gbiati Internet ngba wene gene ka gbandaka wene pangbanga, na si nagbia aboro rogo tuturũ akisanga na rogo atukpu zegino dũ.

7. (a) Tipagine duhe ti ni ni kerepai ka mangasunge na zegino kisusi? (b) Ginipai si aida ani bihe na nyanyakipaha?

⁷ A wa Ziazia Kekeapai azahe, kerepai kinaho ti mangasunge kisusi na agu ahe zegino akusaha. (Oni gedi 1 AKorindo 7:29-31.) Kristano ima rengba ka gbarasa bakere regbo kuti agu ahe agberẽnga ya, wa gu nga agu apai nangba tiní, geda awaraga ka gbia ngbarago behe, bi terevizioni, ka ndu kaa biko agu ahe i abagaha nzengu yo, na kaa gbata gu vovo ahe nakura. Fura na kura aboro rogo Internet, keka awaraga rogo terefuni na rogo kompiuta, na biko apangbanga na agu apai namanga tipa ambaro dedede ima rengba ka gbarasa gaani regbo a na ani ki tona ka dia bakere regbo kutini. (Batu. 3:1, 6) Kangia ani aumbasi nga gu regbo ani adia kuti agu apai anyakanga paha ya te, ani ima rengba ka bi agu apai du na nyanyakipaha kusende wa gu nga iriso Yekova.—Oni gedi AEfeso 5:15-17.

8. Tipagine nyakipa gu rugute ti ni nga ka ani kpingo nyemu zegino ya?

⁸ Satana namangasunge na gi zegino re si ngba tirani na ki gbeberã rani kusayo. Kina gi bangisapai re naadu rogo bambata sa kama agarã na kinaha du areme a. (2 Tim. 4:10) Rogo gi gene re, si naida ani gi gu rugute nga: “Ka nyemu . . . agu ahe du zegino” du nga ti roni ya. Ka ani amanga ariapai dedede kaa raka ringbisihe kuti gi ngbatunga arugute re, he adunga ho nika fuda berãrani te na ani ki rengbe ka sonosa gaani nyemuse tipa “Mbori nga Ba.” Gere rengbe ka saha taata furani ani mangi ga Mbori pai na ko ki idi na ani nyeanye kindi.—1 Yo. 2:15-17.

9. Ginipai Yesu apehe tipa bangirani, na wai du ko amoi kpiapai?

⁹ Agu afugo Yesu du rogo gu rugute ko afuhe fu Marata adu na ngbaya dagbaha na gako yugopai na gako kpiapai. Ko angarasi gako abawiriki i banda bangiriyo ni “ruru he” tipa ka manga agu apai nga ga Kindo zanga pai fudi berãyo. (Oni gedi Matayo 6:22, 33.) Pa aũborose aafudanga Yesu te; bambu aadunga beko watadu dagbangua a te.—Rk. 9:58; 19:33-35.

10. Gini kpiapai Yesu amoihe bara ti tonatona gako sunge tungusapai?

¹⁰ Badungu apai namangi ti regbo ga Yesu  tungusapai nga gu narengbe arengba ka fuda berãko, ono ko aambunga ha si furiko te. Bara ti tonatona gako sunge tungusapai, fuo ko yugupai fu rimbasa aboro na ki mangi iʹiriwoapai Kaparanauma yo, aboro azungodi ko ka ko guaringa rogo gayo gbata ya. Wai du Yesu amangipai kuti gu zungodihe re? Ko aya: “Mi nandu ka tungusa gu wene pangbanga nga ga ga Mbori ngbi rogo kura akporo a; bambiko si du i akedi re tipa ha.” (Rk. 4:42-44) Yesu amangipai kuti agu afugoko re ki ta na tungusapai na kini yugupai rogo ringara Paresitina dunduko. Wa vura duhe nga ko angia rengberengbe boro, agu azingo du ti aboro aduadu tiko, na ti gu kura aregbo ko ani du na mbugo mbiko tungusapai ni bakerehe.—Rk. 8:23; Yo. 4:6.

11. Ginipai Yesu apehe fu gu kumba naadu na gu tagbagapai nga ga aborokporo, na gini zahe Yesu afuhe?

¹¹ Ti gu kura regbo kusa ho Yesu aayugo wai ni fu apefuoko rengbe yo ka sovura kuti arungosi, kumba adefugo ngbako niya: “Bayugupai, mo rúgu wirinina ani kpara ũkumbo na ko.” Ono Yesu aima ka ka rimiso tiko ku rogo gu tagbagapai re. Ko akaragapai fuko ki ya: “Kumba, da nasa re ni basapungbanga mi nikpara ahe fu roni?” Fuani Yesu ki ndu ku mbatayo na gako yugopai, ko ki fu zahe fu agu aboro naadegatuyo tipa gu kerepai rengbe ka mangayo ka berãyo du ni fudifudihe be aũborose ti ga Mbori sunge.—Rk. 12:13-15.

12, 13. (a) Ngbutuko mbata fu Yesu kpi, ginihe na zingisi gu nyemupai nangia ga aGiriki? (b) Wai du Yesu amangipai kuti gupai narengbe ka fuda berãko?

¹² Gu yangara poso Yesu adu ni ungako aima du ni bakere kpakarakpakaraha fuko. (Mt. 26:38; Yo. 12:27) Badungu apai si aida ko mangihe, na ko agbiatiko na kere asada gbiati gbegberẽ kpio. Ni kpiapai, oni bingo gupai namangi Rago Poso rogo gu diwi nangia Nisana ti rameru 9 rogo gu garã nangia 33. A wa i afura tipaha ku mbatayo, Yesu arimi ku Yerusarema yo ri paranga dongi, rimbasa aboro kini taasi ko niya ko nga “gu bakindo naye ni rimo Gbia.” (Rk. 19:38) Fuo girorago, Yesu arimi ku yekaru yo na ki bafu ga agu ababagiahe ahe namangasunge na ga Mbori bambu tipa ka dĩ marã be akurayo aYudo.—Rk. 19:45, 46.

¹³ Dagba gu rimbasa aboro naadu Yerusarema yo re, agu aGiriki naasa tiyo ku rogo gu pambori nga ga aYudo adu kina yo na rago aima ngbatiyo na Yesu i ki sana gu mokedi nangia Firipo ko undoyo i gbia Yesu. Ono tie, Yesu aidanga pai fudi ko ti gu nyanyakipa pai naadu fuko ku mbatayo te. Nirengo, ko aidanga ka ngba na aboro tipa wa ka ko zanga kpi gu kpio si adu nga ko nika kpihe ni motumo vurube avura Mbori te. Sidu, tingbafuo ko saki gupai nga ko nika kpi barambeda, ko aya fu Andarea na Firipo wẽ: “Gu ni nakpi nyemu ungani ni ingisi he aingisa; gu ni ka soga ungani asoga rogo gi zegino re ni ka aka kuti ni dati kina nyenye unga.” Kuba gupai nga ko mbiisi gu nyemu ino vovo apai nangia ga agu aGiriki re, ko ape gupai nga si naida i peke fuo gako kpiapai na ki kidohe nga: “Ka boro ra fere, Buba irisi ni airisa.” Zanga kapa, Firipo aima ndu na gi pangbanga re fu agu aboro na sanako.—Yo. 12:20-26.

14. Wa vura duhe nga Yesu amoi sunge tungusapai ni bambatapai rogo gako raka, ginihe nayugoho nga ko anaamanga kura apai amanga?

¹⁴ Wa vura duhe nga Yesu aaidanga pai fudi berãko ti gako bangua sunge nangia tungusa wene pangbanga te, ko anaaberãnga kina tipa sunge kindi te. Ko andu andu bara sa ku ba pumbo diadee yo na ki fubee kuti gu ngbarago naadu yo ho ko asa ime ni ku rogo imekakue. (Yo. 2:2, 6-10) Ko aima dia yambahe kugume a ka ririahe na mbembedi abakureako na agu aboro narengbe kada ni abawiriki. (Rk. 5:29; Yo. 12:2) Gu nyakipaha gbe nga, Yesu anadia regbo dedede tipa  ka kparakpee, berãkuriipai nisako, na ka ongoda.—Mt. 14:23; Mk. 1:35; 6:31, 32.

15. Gini rugute gu mokedi nangia Pauro afuhe, na wai du ko amoi wene kpiapai?

¹⁵ Gu mokedi nangia Pauro akepai nga, “ani mói rõrõi he ku sa yo dunduko,” na ko aringbisi gu raka nga ga gu Kristano naima kpara gani raka fu Yekova kuti oto abaangirã naida na hipai. (Oni gedi AEbere 12:1.) Nirengo, Pauro anaamanga gupai amanga ko anaatungusaha, ko ambu sunge rogo gu pambori nga ga aYudo narengbe ka ye na bakere aũkumuko fuko na worimo. Ko agbeberã ko kuti agu apai “nangba” watadu agu apai nyakipaha gbe, na kidu ni kanga tingba ga Mbori sunge, kini ndu ku Suria yo, Asia Minor yo, Makedonia yo na Yuda yo. Ko akepai tipa gako maabangirise nga ga nyenye unga ngbangbaturũ yo nga, “mi natingida nga pa agu ahe nadu sa yo te, ono mi ki ndu ku mbata yo sa agu ahe du ku mbata yo. Mi nadusia gu ringbisiringbisi he du ku mbata yo sa dia gu mosoro.” (Frp. 1:10; 3:8, 13, 14) Mbiko gupai nga Pauro angia bakuparanga, ko adu “zezeredi ka manga pa Gbia zanga fudifudi pai.”—1 Kor. 7:32-35.

16, 17. Singia ani mangi rogatise watadu ani ata manganga ha te, wai du rengbe ani ka pekafuo gu kpiapai Pauro amoihe wangia ani ga Kristo abawiriki? Oni funga kpiapai.

¹⁶ Wakina Pauro, gu kura ga Mbori amoyambu nasia ka nye zanga manga rogatise wa ka i du na kina bete atindiro nga ga kporo beyo tipa ka futiyo sa sunge Kindo. (Mt. 19:11, 12) Gu ga Mbori amoyambu nga arogotise na bakere tindiro beyo nga ga aborokporo. Ono singia ani mangi rogatise watadu ani ata manganga ha te, ani dunduko si aida ani “mói rõrõi he ku sa yo dunduko” na ki mangisunge fu Mbori na kina bete fudifudiapai. Gipai re rengbe ka ida ani mbu gu kura apai nagbarasa regbo na ki moi sasa ka kiiso gu regbo ani adiaha kutingba ga Mbori sunge.

¹⁷ Oni bingo gupai du tipa Mark na Claire nga agu arogotise du rogo gu ringara nga Welsh, i ni basasa atona ka mangasunge abazakigene tingbafuo i nyasi sukuru na ki ndu na ni kindi ku mbatayo fuo i mangi rogatise. Mark aya, “Ani asa gaani raka taata ni mbu ani gu gaani kporo naadu na abambu rame rogoho biata na gaani sunge marã tipa ka manga gu sunge dudua abambu awirina amangaha rogo aringara.” Vuru agu agarã susi 20 kusayo, i ima ta rogo badungu aba rogo Afirika kini undo na sunge dudua aBambu Kindo. Ti gu kura regbo sa, gu marã i aangerafuo tiyo na ni anye nga adorari 15, ono Yekova aima ngerafuoyo. Claire aya, “Si nafu bakere ngbarago furani nga ani namangasunge fu Yekova na aʹuru dũ. Ani ima gbia badungu abakure tingba gaani sunge na he ho du ani na zingoho te. Gu wiri bete ahe ani ambuhe, ani arengbanga ka ringbisaha na gu ngbarago ani agbiaha ti mangasunge fu Yekova ti aregbo dunduko te.” Gu badungu aboro namangasunge fu Yekova ti aregbo dunduko gipai re aima manga fuyo. *

18. Gini asanahe rengbe kura aboro ka wisigoho?

¹⁸ Na ginipai du tipa ro? Na ginipai rengbe mo ka mangaha ka mo bihe nga mo amanganga agu apai nga ga Kindo berewe zaaza te mbiko kungboapai nafuda berãro? Isoke gupai si aida mo mangihe nga ka sa gamo geda Ziazia Kekeapai na wisigopai si du na wene sangbanaha. Wai du rengbe mo ka mangaha? Gu kekeapai naye fuo gere nika sakapai tipaha wo.