1. Wai du pa tungusapai anyaki fu Yesu? Oni sakingo rogoyo.

YESU aima kpinyemu ka fura na aboro tipa ga Mbori Kindo. Gu pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai naya ko afura ni bakerehe tipa Kindo kisusi gu kura apai, na ko aima fura tipaha susi bara sa kama gene sunge tungusapai yo. Nirengo, ko aima kpinyemu Kindo ni bakehe kisusi.—Oni gedi Matayo 12:34.

2. Si nawira wa bange aboro adu wai ti gu regbo i afu gu zinahe du rogo Matayo 28:19, 20, na tipagine du rengbe ani ka dakuti gu digisopai re?

² Ngbutuko fuo zinga Yesu be kpio, ko agbiatiko na agu aboro si adu nga i nika da ni abatungusipa Kindo nasusi 500. (1 Kor. 15:6) Si nawira wa gi regbo re du ko azinahe fuyo tipa i ndu na wene pangbanga nga ga Kindo fu “arikaaboro dunduko,” gi sunge re aima kpakara fuyo ti agu aregbo re! * Gi sunge Yesu afura tipaha kumbatayo re, si adu nga i nika mangaha dati “digido zegino,” na gere nga gupai niima manga. Si nawiraha awira nga mo namanga gu sunge amanga nadigiso gako zinahe gbiati sangbanebi re.—Mt. 28:19, 20.

3. Gini abangiriaba biata undo rani tipa ani mangi gu sunge nga ga tungusa wene pangbanga?

 ³ Fuo Yesu fu zinahe tipa tungusapai, ko akido apefuoko nga: “Mi na oni.” (Mt. 28:20) Sidu, si adu nga ko nika ngerafuo gi bakere sunge tungusapai re. Na gaani Mbori ima fu ‘weneapai dunduko’ furani tipa ani mangi gi sunge re. (Eb. 13:20, 21) Rogo gi kekeapai re, ani nika wisigopai tipa ahe biata dagba gu weneapai re: (1) agu aũsunge i nafuhe furani, (2) gu gene mangaapai ani namangisunge na ni, na (3) gu rabahe ani nagbiaha. Bambatapai nga, oni bingo gu bete aũsunge ani namangisunge na ni vuru agu agarã 100 susi kusayo re.

4. Tipagine ani namangisunge ti ni na aũsunge ni bakiakia tipa ka tungusapai?

⁴ Yesu aringbisi gu ‘pangbanga nga ga ngbi’ kuti gu tunga i namihe ku rogo ngbatunga asende ni bakiakia. (Mt. 13:18, 19) Basopobino rengbe ka mbakada gani ati tipa ka rũhe rogoho. Wakina gure a, vuru agarã dunduko gaani Bakindo nafu aũsunge furani tipa ani mangisunge na ni ka mbakada ngbadu amirioni aboro yo tipa gu pangbanga nga ga Kindo. Gu kura aũsunge adu ni wenehe tipa ka mangisunge na ni tipa bete agarã, na agu akuraha kinaho du na nyanyakipaha da ku awere. Ono agi aũsunge re dunduko ima sarani ani kiisi gaani inohe ni abatungusipai rogo bete agene yo.

5. Ginihe nangia karte dezirepai, na wai du i anaamangasunge na ni?

⁵ Gu ũsunge naaundo dungu aboro tipa i tona tungusapai angia testimony card, watadu karte dezirepai, nga gu abatungusipa Kindo atona ka mangasunge na ni rogo gu garã nangia 1933. Gu karte re adu ni wiri toonihe na wiri guru pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai rogoho. Dedede, vovo karte anaakura na vovo apangbanga rogoho. Gu pangbanga naanidu rogoho anidu gbua taata! Wirinarani nangia C. W. Erlenmeyer garãko adu nga bawe ti gu regbo ko amangi gi ngbatunga dezirepai re aya: “Gupai i anaagumbaha ti gu regbo re fu aboro angia, ‘Ya mo mo rengbe ka geda gi karte re?’ Fuo irakporo gedihe, i nafu gaani awaraga funi na ki ndu mbatayo.”

6. Gini wenepai karte dezirepai anaaundo na ni?

⁶ Gi karte dezirepai re aima undo rogo dungu agene yo. Wa si avura du nga kura abatungusipai adu na nyemu ka tungusapai, zee anaamanga yo amanga na ka i ainongo gupai ka i pehe ya. Aguyo aima du na dungu apai ngbayo tipa ka fura tipaha. I aima rengba ka pe agu apai dunduko i nainihe fu irakporo kina vuru bete aminiti yo gbua, ono i anaafuranga na aboro dedede rogo birĩ yo te! Ono tie, gi karte dezirepai re naaundo yo mbiko si “anaafura” kuba gu batungusipai re.

7. Gini kpakarapai kura aboro anaagbiatiyo na ni nibipa mangasunge na karte dezirepai?

⁷ Nirengo, akpakarapai aduadu. Wirinarani nga Grace A. Estep niima dia gbanga regbo ku rogo rengo aya: “Kura aregbo kinaho i anaasana rani nga, ‘Ginipai si afura tipaha? Ka mo penga kina pepehe fere te?’” Kurigure, gu kura airakporo aarengbanga ka geda gupai naadu rogo karte yo te. Wa si avura du wo, gu kurayo anaabi gu karte re ni gayo, i anaadiaha adia be abatungusipai na ki kisi gayo ngbadimo. Kangia irakporo aidanga na ani te, ni nadia gu karte re ki sipihe. Wa si avura du wo, awirinarani aamanga ome amanga tipa ka tungusapai fu aboro rogo gu kura aba na tipa ka yugo tiyo nga i natungusa gu pangbanga nga ga Kindo.

8. Oni sakingo pai tipa wai gu radio naadu na dede fugo rogoho anaamangasunge. (Oni bi gu sura du ti tonatonaha.)

⁸ Gu kura ũsunge i amangisunge na ni rogo agu agarã natona ti 1930 kuti tonatona 1940 angia portable phonograph, (si aningia radio na dede fugo tungusapai rogoho) na kura awirina asangi rimoho nga Arona mbiko kina gu radio re naana fura dedede. (Oni gedi Gate 4:14-16.) Na ho irakporo  aniidi ni na ni, batungusipai animoi gu du na gumbapai nga ga Ziazia Kekeapai rogoho tipa aminiti biama, fuani, ni ki fu awaraga funi. Ti gu kura aregbo, irakporo anidungura gani aborokporo dunduko tipa i ye ka gia gu dedede fugo pangbanga nga ga Ziazia Kekeapai re! Rogo gu garã nangia 1934 gaani riigbu atona ka kusa gu rukutu aradio rengbe aboro arengba ka mangasunge na ni gene tungusapai yo. Niyangaraha, agi aradio re adu na dede afugo nga ga riiapai ni bakiakia rogoho nga 92.

9. Rogo gini gene radio anaaundo na sunge tungusapai rogoho?

⁹ Fuo irakporo sa nangia Hillary Goslin gii gu dede fugo gumbapai naadu rogo radio, ko asana gu batungusipai naaye na ni fuko ko mbuhe tipa poso sa wa ka ko yugu gupai re fu gako amurakporo. Ho gu batungusipai re akaraga tiko ni, ko agbia dungu aboro naadu na nyemupai tiyo i ni pidi ko. Fuo bete regbo kusa, dungu agi aboro re akpara gayo raka fu Yekova, na awiri Hillary ue nga adegude aima ndu tipa gu Sukuru Nga ga Girada niyangaraha na i ki kedi yo ku rogo kura ringara. A wa si adu tipa karte dezirepai, gi radio re aima undo dungu aboro i tona ka mangasunge tungusapai. Kusa, si adu nga Bakindo nika maa fugo ku ngba abatungusipai yo vurube Gu Sukuru Nga ga Siokrasia.

10, 11. Wai du i anaamangasunge na waraga pangbanga gbiati radio tipa ka gbataka gu rengo nga ga Ziazia Kekeapai, na tipagine gi gene tungusapai re adu ti ni ni wenehe?

¹⁰ Tii gu rugapai nga ga Bakindo, ga Mbori aboro ima mangasunge na ngbatunga apai dunduko tipa ka tungusa wene pangbanga fu dungu aboro. Gipai re aima du na nyanyakipaha gbe ti gu regbo “abamangisunge [adu] ni kina umba yo.” (Oni gedi Matayo 9:37.) Bara ti tonatona 20 kama agarã, i anaamangasunge na awaraga pangbanga wa ka gayo tungusapai da ti aboro rogo agu aba ga Yekova aboro adu rogoho ni kina wiri umbayo. Rogo aposo ni basasa, Charles Taze Russell anaakeda agumbapai fu agu abasunge nga ga keka awaraga apangbanga. Agi abasunge re anaaru tigayo ka kekedaha ku rogo awaraga pangbanga Amerika yo, Kanada yo, na Putu yo. Wisigopai nayugo ho nga rogo gu garã nangia 1913, ga Wiriba Russell tungusapai anaada ti aboro wa 15,000,000 (amirioni bawe na bisue) naagedaha vurube awaraga pangbanga nga 2,000!

¹¹ Fuo Wiriba Russell kpi, i atona ka mangasunge na gu kura gene berewe tipa ka gbandaka wene pangbanga. Rogo Zerekpe ti rameru 16, rogo gu garã nangia 1922, Joseph F. Rutherford amangi gako bambata tungusapai rogo radio pangbanga na ki fura fu aboro wa 50,000 na degetuyo kutini. Fuani, rogo Wegebe 24, 1924, gaani riigbu atona ka mangasunge na radio pangbanga nga WBBR tipa kaa tungusapai. Nibi gi vovo gene tungusapai tipa ka gbia aboro re, gu Ngbaõbambu Sinziri nangia ga Banduru 1, 1924 (si rogo Pa-Ingirisi) aya: “Ani idi kuti gupai nga radio pangbanga nga gu wene gene tipa ka tungusa wene pangbanga nga ga rengo na si adianga marã wo te, na ani aamanganga sunge na ni mbata te.” A wa si adu tipa waraga pangbanga, radio adu ni bawenehe mbiko dungu aboro naagiaha rogo agu arago abatungusipai anidu rogoho ni kina beteyo.

12. (a) Gini ngbatunga gene tungusapai ningba angba tiro gbe? (b) Ginihe rengbe ka undo rani tipa ani dibe gu gunde rengbe ani kadu na ni tipa ka tungusapai rogo gu ba du na dungu aboro?

¹² Awere, i nangarasa rani nyanyaki tipa ani tungusipai rogo agu aba du aboro rogoho ni dunguyo: wa agu aba aũnduge aru rogoho, abasunge, nzengu yo, na gu kura aba. Kangia ngbatunga agu agene mangasunge re nasa ro mo ni gunde agunde, si adu ni wenepai ka mo kpari fu Mbori na ki berẽkurii agi afugo gu babiapai ninaata ata nga Angelo Manera, Jr. apehe re nga: “Ani nabi vovo agene mangasunge tungusapai wa gu kura gene tipa ka mangasunge fu Yekova, wa gu kura gene  tipa ka yugo gaani du ni ruruse fuko, wa gu kura gene ka kakuti gaani ruru mangapai, na ani na nyemu ka mangasunge fuko na ngbarago rogo agu agene dunduko ko aida ani mangihe ngbaha.” Manga gu vovo gene tungusapai angbanga angba tirani ya naundo rani ani du na kido gbiati idapase kuti Yekova, na si rengbe ka nyakasa rani rogo toro yo.—Oni gedi 2 AKorindo 12:9, 10.

13. Ginipai gaani bangiriba nga ga Internet nga jw.org amangaha, na gini apangbanga du ngbaroni nibipa yugo baraha fu aboro?

¹³ Dungu abatungusipai nidu na ngbarago tipa ka yugo gaani bangiriba nga ga Internet nga jw.org. fu kura aboro, nga gu rengbe yo ka geda na ki kusi agu awaraga du mburuhe rii Ziazia Kekeapai rogo afugo niima susa 700. Rogo aˈuru ni basasa, aboro bangeyo naima susa amirioni sa na beberehe narimo gu gaani bangiriba re. A wa radio amangihe mbata kusayo, gu gaani bangiriba re naundo dungu aboro i gbia wene pangbanga, zavura rogo tuturũ agbaria.

14. Gini ngbatunga rabahe abatungusipa Kindo aaida na ni, na gini sukuru undoyo i da ni wene abayugupai?

¹⁴ Ani wisigi kina bete agu aũsunge gbiati agene tungusapai nga gu i amangisunge na ni tipa ka gbandaka wene pangbanga. Ono tie, na ginipai tigaha du tipa gu rabahe ani nagbiaha? Ani yanga ka irakporo asogo gu dede fugo gumbapai ni anigi he rogo radio watadu ka ni aniya rago ima ngba tini na gupai ni nagedihe rogo karte dezirepai. Si aniidi abatungusipai ini wai rengbe yo ka diabe ngbatunga agu aboro re rogo birĩ yo na wai ka yugopai fu agu aboro du na nyemu rengo tiyo na birĩ. Ga Mbori toro afõngbadu Nathan H. Knorr ko ki bi gupai nga si naida i raba abatungusipai wa ka i ini wai ka fura wenengai gene tungusapai yo. Ginipai si aaida i mangihe? I azaki Gu Sukuru Nga ga Siokrasia nga gu naatona ka mangasunge rogo adungurati rogo gu garã nangia 1943. Gu sukuru re naundo rani tipa ani da ni wene abayugupai.

15. (a) Ginipai namangi kura aboro baraho i aamanga gumbapai ni rogo Gu Sukuru Nga ga Siokrasia? (b) Wai du gu ga Yekova kidohe du rogo Atambuahe 32:8 ada nirengo tipa ro?

¹⁵ Tipa dungu aboro, si adi yo adia na gbanga regbo tipa i ini wai ka fura dagba dungu aboro. Julio S. Ramu natingida gako bambata gumbapai ti regbo sukuru rogo gu garã nangia 1944. Gako rii gumbapai angia gine? Doege nga gu boro i nafura tipa ni gbua bara bisue rogo Ziazia Kekeapai! Julio aya: “Arukusire aakikio, abere, na ngbare kini kikio.” Ko gbia kurapai nga si aida ko mangi gako gumbapai na kina agu averesi bisue du na gu rimo re rogoho. Ko aya: “Mi amangi gimi gumbapai vuru aminiti biata. Gere nangia bambata regbo fere mi fura rii tambara yo, ono mi aoranga ki mbu gimi gumbapai te.” Zavura rukutu agude a i aima rimo gu sukuru re, wa vura duhe nga si aadunga fu aguyo taata tipa i mangi gumbapai rogo dungurati te. Angelo Manera ani nifura  tipa ko mbata kusayo natingidapa gu bambata gumbapai tooni paranga gude amangihe nga gu ko natona nduge ku sukuru yo. Ko aya, “Ko aima du na bakere gunde ho ko atona gako gumbapai ni, ko ki tona ka kpara. Ono wa ko aima diaberã tipa ka mangaha, ko ata kpara akpara kini mangi gi gako gumbapai re daho ko anyasihe ni.” Ya mo mo naagunde agunde tipa ka fu karagapai watadu ka manga gumbapai ba dunguratise yo mbiko zee watadu kura dingisoro? Mo sana Yekova tipa ko undo ro tipa mo dibe gamo gunde. Oni abi gupai abi nga ko nika undo roni kina wai ko aundo agu aboro namangi Gu Sukuru Nga ga Siokrasia bakuru kusayo.—Oni gedi Atambuahe 32:8.

16. Gini ringbisapai gu Sukuru Nga ga Girada amangihe (a) mbata kusayo na (b) naatona rogo gu garã nangia 2011?

¹⁶ Anga kina gu Sukuru Nga ga Siokrasia du sa tipa ka raba ga Yekova aboro te. Amokedi gbiati gu kura aboro ima gbia undo ni bakerehe ti ndu tipa gu Sukuru Nga ga Girada. Kura bayugupai sa yo aya, gu sasa du tipa gu sukuru re nga “ka rimiso bakere nyemu tungusapai ku ngbadu agu agude sukuru re yo.” I asigira gu sukuru nga Girada rogo gu garã nangia 1943, na naatona ti gu regbo re kada ku areme, si ima raba aboro naima susa 8,500. Agu mokedi i naraba yo Girada yo, i ima mangasunge rogo aringara wa 170. Naatona rogo 2011, kina agu aboro namangasunge Kindo ti aregbo dũ i nandu tipa gu sukuru re wa kparakpara abazakigene, agu ababiapai ninaata ata, Avuru-Betere, watadu agu amokedi naandunga tipaha mbata ya.

17. Gini wenepai raba aboro Girada yo nakusihe?

¹⁷ Gini wenepai gi bakere rabahe re naye na ni? Ani bingo akpiapai. Rogo Buza rogo gu garã nangia 1949, abatungusipai aadanga ti bawe Japan yo te. Bara ti digido gu garã re, agu mokedi 13 i araba yo rogo gu Sukuru Nga ga Girada aatungusapai yo. Ono areme, abatungusipai yo wa 216,000, na aguyo namangasunge ni abazakigene ima mbeda kuti 42 rii kama!

18. Oni yambunga rimo agu asukuru undo agu aDezire Yekova du na inohe i sono rogo toro yo.

¹⁸ Gu kura asukuru du wa Gu Sukuru Nga ga Sunge Kindo, gu Sukuru Nga ga Abazakigene, Gu Sukuru Du Tipa Abatungusipa Kindo, Gu Sukuru Nga ga Ababi Adungurati na Adiayo, na Gu Sukuru Du Tipa agu Awirina Du Rogo gu Rondo Nga ga Be-basunge na Adiayo, ima fubee ni bakerehe tipa ka nyakasa ga Yekova aboro rogo toro yo na ka undoyo i ini ka tungusapai ngba wene gene. Zanga kapa, Bakindo nandu kumbatayo kindi kaa raba gako azogo!

19. Ginipai Charles Taze Russell apehe tipa sunge tungusapai kumbatayo, na wai du gipai re ada nirengo?

¹⁹ Agarã ima susa awere wa 100 wa ga Mbori Kindo atona zogararago. Gaani Bakindo nga Yesu Kristo nandu kindi kumbatayo tipa kaa raba rani. Ngbutuko mbata fu kpio Charles Taze Russell rogo gu garã nangia 1916, ko aima ngera kumbatayo ki bi wai si nika ida sunge tungusapai mangi. Ko aya fu mbembedi abakureako wẽ: “Sunge nakio kina kumbatayo niˈipo, na si nikaa ndu kina kumbatayo, mbiko si naida i tungusi ‘wene pangbanga nga ga Kindo’ rogo zegino dunduko.” (Faith on the March, by A. H. Macmillan, p. 69) Kina boro rengo du ko apehe re! Na nairiwo gu ngbarago du ani na ni nga gu Mbori nga ga zereda ko nandu kindi kumbatayo kaa fu aũsunge furani tipa gi wene sunge re! Nirengo, ko nafu gu ‘wene apai dunduko’ furani ani aidaha ka manga gupai ko akpinyemuhe!