Rabiguet

Goyee ro ná índice xtuny contenidos

1924: tigayoʼ íz antes

1924: tigayoʼ íz antes

«DZÚ ni rasaló toib íz, nacni toib galán ór par tigaaga xpiin Señor […] guiyopy mod par gonybu más ló xchiin Jehová», ndeʼ ni goniʼ Bulletin a ni bireʼ enero íz 1924. Ló ízcu, Estudiantes de la Biblia bisobyibu consej reʼ de chop mod: gopyibu balory né biquiinyibu stipnés mod par goniʼyibu xtiitz Dios.

RANIʼYIBU XTIITZ DIOS LAINY RADIO NÉ BALORY

Herman ni buny dxiin lainy Betel, ma más de tobiz casaʼyibu toib estación de radio WBBR lainy gudx Staten Island (Nueva York). Después ni biloʼobyibu né bisiáyibu ló layoo, bisaʼyibu toib yoʼ roʼ par nabés guirá ni ñony dxiin cú né stoib yoʼ ro ñoʼ guirá aparat ni naquiinyibu. Órni bisloxyibu dxiincu, herman gosaló bicuatzay guirá cós ni naquiinyibu par nasalóyibu naniʼyibu xtiitz Dios lainy radio. Per cualóyibu tipnés galnagan.

Primer galnagan ni cualóyibu láani ngú ñony instalaryibu antena ni ñony guirá dxiincu. Antena cu góc sioʼolni midid 91 metros (300 pies) né non nalxigaʼni lad chop poste ni tigaaga góc nasoʼ midid 61 metros (200 pies). Órni herman buny prueby nalxigaʼ láani primer buelt, diti labúu bunyibu láani. Per gopyibu confianz que Jehová ñacné layibu né labúu bunyibu láani después. Calvin Prosser, ni buny dxiin ló proyecto cu, goniʼ: «Pal labúu nalxigaʼdo láani primer buelt ni bunydo prueby, nagapdo lomxitzdo né nanido: Colguibiʼ ni ma bunyno». Per guirá herman goliskiaʼyibu laa Jehová. Per, diti ngúsi góc galnagan ni cualóyibu.

Calísyibu toib poste xtuny antena de WBBR.

Ló dzúcu laʼra caquiin buñ radio né nagan par nasiʼyibu aparatien ni biquiinni. Per herman labúu bidzel gaxca lagarycu, toib aparatien ni ratudy xirudx buñ de 500 vatios ni ma biquiin buñ. Xalagary nasiʼyibu toib micrófono, biquiinyibu toib teléfono. Né bunyibu prueby aparatien reʼ toib goxin, beʼo febrero. Non naniʼyibu alga lainy radio, por ngú buny cantaryibu canciones ni rony cantarno ló reunión. Ernest Lowe bixiichbu órni bisetnaladxbu que laʼga herman cayony cantar, juez Rutherford b goniné layibu por teléfono. Hermano Rutherford bicadiag layibu lainy radio xtunybu lainy gudx Brooklyn, ni riaʼan midid 25 kilómetros (15 millas) de lagarycu.

Hermano Rutherford goniʼ: «¡Colguisioʼy nga! Ralooyni míich cadíl». Herman nimaca bisioʼyibu aparatiencu, moda bitoyibu, per gonyibu que ma noʼyibu puext par naniʼyibu xtiitz Dios lainy radio.

Órni goniʼyibu primerdiguieʼ buelt xtiitz Dios lainy radio dzú 24 de febrero iz 1924, hermano Rutherford goniʼ que radio cu naquiinni par ñac dxiin ni Rey Jesucristo bidudy layibu. Goniʼbu que radio cu ñacnéni guirá buñ, nac nitisi religión o crenys ni ñapyibu par ñentzaayibu né xcalrracné la Biblia xi radudy diitz tiemp ni cabanyno ló.

Lad revers: Hermano Rutherford noʼbu ronoʼ primer radio ni bisaʼ herman.

Ladbuʼ: Radio ni bisaʼyibu.

Birebuʼ ni bunyibu. Né por 33 íz, WBBR gocni radio ni biquiin xcudx Jehová.

RANIʼYIBU NÉ BALORY GUIRÁ NI RONY XOBAL XTUNY GUIDAʼ

Beʼo july íz 1924, Estudiantes de la Biblia bidopyibu ló toib samblia ni góc lainy gudx Columbus (Ohio). Buñ de guidopynac Gudxlio bidxin ló samblia, né labúu bicadiagyibu discurs ló diitz alemán, árabe, francés, griego, húngaro, diitz ni raniʼ buñ niis lad norte xtuny Europa, inglés, italiano, lituano, polaco, ruso né ucraniano. Tipnés discurs godudyni lainy radio, né biyopyibu mod par nareʼ ló periódico ni laa Ohio State Journal tipnés informes de sambliacu.

Samblia ni góc lainy gudx Columbus (Ohio) íz 1924.

Dzú juevy 24 de july, más de 5.000 herman biquiin dzúcu par bireʼyibu predicación. Bigaisyibu midid 30.000 libros né gosalóyibu bisuidyibu xidal buñ ni ná la Biblia. The Watch Tower goniʼ que dzúcu gocni «dzú ni más nakit de sambliacu».

Toib cós ni bireʼ loguiaʼ gocni dzú vierna 25 de july, hermano Rutherford bíil toib guiich ro né balory cuá guirá ni rony xobal xtuny guidaʼ. Guiichcu goniʼ que guirá ni rasanir ló política, ló religión né ló negosy «diti raniiny layibu que gudx gan guirá ni ma buny Dios par guidudy galnasác layibu né galnabány». Né láaca goniʼni, que diti láani ngú «ni gocnéyibu Sociedad de Naciones né naniʼyibu que láani nacni Gobierno xtuny Dios ló Gudxlio». Estudiantes de la Biblia biquiin ñapyibu balory par ñaibyibu guirá ndeʼ a stipnés buñ.

The Watch Tower goniʼ ló chop tzón diitz guirá ni góc ló samblia modreʼ: «Tidxó soldad reʼ xtuny Señor ni bidop ló samblia ni góc lainy gudx Columbus góc nadip fe xtunyibu […], né nitisi cós ni ñony buñ layibu diti narebuʼni». Leo Claus, ni goyee sambliacu, rasetnaladx: «Bireʼdo né gan de sambliacu né goloʼdo guicdo ñaibydo guirá buñ de territorio xtunydo xi ná guiich ni bioʼl».

Tratad Ecclesiastics Indicted.

Beʼo octubre, Estudiantes de la Biblia gosalóyibu bigaisyibu xidal millón tratad ni góc laa Ecclesiastics Indicted (Eclesiásticos denunciados), gocni guiich ni bíil hermano Rutherford ló sambliacu. Lainy toib gudx mitien xtuny Cleveland (Oklahoma), hermano Frank Johnson bilox bigaisybu tratad ni goynébu ló territorio xtunybu 20 minut antes ni nadudy stipnés herman por láabu. Diti labúu nabésbu herman ni nadudy por láabu rotísi lagary, portín buñ de lagarycu nigolú bidzuitz por ni buny predicarbu. Por ngú bicachlanbu lainy toib guidaʼ ni noʼ gaxca cu. Yadi buñ lainy guidaʼ cu, por ngú goloʼbu toib tratad lainy Biblia xtuny pastor de guidaʼ cu, né bisiambu toib tratad ló tigaaga xilet, né naguelxex bireʼbu lainy guidaʼ cu. Per gopbu tiemp né goyeebu lainy sa chop guidaʼ, ro bunybu ngúca.

Frank nimaca bibiguet lagary ro gochbu herman tudy por láabu. Bicachlanbu ro radoʼ gasolin, laʼga stipnés buñ mal cayopy láabu. Guirá buñ malcu godudyibu lainy camión, per diti bibiʼyibu Frank. Né órni guirá buñcu see, bidxin xcompañer Frank, ni buny predicar gaxca lagarycu, né Frank goyee né layibu.

Toib hermano rasetnaladx xi láani góc, nábu: «órni bireʼdo de gudxcu godudydo nisló tzón guidaʼ. Goyoʼ midid 50 buñ nisló tigaaga guidaʼ. Tipnésyibu cayoʼol tratad cu né stipnés caslooy láani pastor xtunyibu. Labúupa bilaado. Bidudydo guixquix Jehová, Dios xtunyno, por ni gocnébu né gopbu lóodo de xi enemig Gobierno xtunybu».

HERMAN NAP BALORY NÉ RANIʼ XTIITZ DIOS LAINY STIPNÉS LAGARY

Józef Krett.

Lainy stipnés gudxrop, Estudiantes de la Biblia láaca bislooyibu que gopyibu balory órni goniʼyibu xtiitz Dios. Por ejemplo, niis lad norte xtuny Francia, hermano Józef Krett buny predicarbu buñ ni sieed de Polonia ni cayony dxiin lainy toib mina. Herman goniʼ que natudybu toib discurs ni góc laa «Mápa mer guiás buñ lad gueʼet». Órni bigaisy invitación lainy gudxcu, toib xobal gochbu xpuñbu diti ñee nacadiag discurscu. Per diti birebuʼ ni goniʼbu. Midid 5.000 buñ goyee, né dada xobal cu goyee bicadiag discurscu. Hermano Krett gochbu xobal reʼ ñony defender ni rony crer, per diti gosaguelbu. Hermano Krett bigaisybu guirá publicaciones ni goynébu né goniʼbu que buñ de lagarycu nainy ganyibu ni ná Dios (Amós 8:11).

Claude Brown.

Lainy África, hermano Claude Brown goniʼbu diitz sacró lainy gudx Costa de Oro (ni nigoreʼ rimbu buñ xomod Ghana). Discurs ni bitudybu né guiich ni bigaisybu gocnéni par ñan buñ de guidopy gudxcu xtiitz Dios. Toib buñ ni casuidy Farmacia, ni góc laa John Blankson, bicadiagbu toibtica discurs ni bitudy hermano Brown né nimaca bidudybu cuent que bidzelbu galnigolú. Láabu rasetnaladxbu: «Galnigolú buny animarni naʼ, né goniya de láani ló scuel ni goyaʼya».

John Blankson.

Toibtica buelt, John goyee lainy toib guidaʼ anglicana né bunybu tipnés galrranabdiitz xobal de lagarycu de Trinidad, portín gonbu que diti sieedni ló la Biblia. Xobal cu golexcó láabu lainy guidaʼ né goniʼbu: «¡Looy diti naclo cristiano! ¡Naclo xtuny Buñdzab! ¡Bireʼ reʼ nimaca!».

Órni bibiguetbu lidxbu, John bicaʼ toib guiich lóo xobal cu ro biruʼbu xobal cu ñony defender Trinidad nisló stipnés buñ. Xobal cu buny mandarybu John ñee oficina xtuny mextra de scuel ro goyoʼbu. Xomextra John gonabdiitz láabu pal bicaʼbu guiich lóo xobal cu.

—Scú—, cuapy John láabu.

Xomextrabu góoch láabu naxelbu toib guiich ronoʼ xobal cu ro nanabbu natudybu scásiʼ ni bunybu. Por ngú John bicaʼ:

«Xomextriya góoch ná nacaʼya guiich lólo ro nanaba natudylo scásiʼ ni buni, né labúu goni láani pal raniʼlo que rasuidylo galrrasuidy falz».

Xomextrabu bidziguiaʼ, né gonabdiitzbu John: «Blankson, ¿ndeʼ ni nainy looy guicaʼlo la?».

—Scú. Nosi nga labúu guicaʼya.

—Pal scá nacni ma diti labúu sieedlo scuel reʼ. ¿Ximod labúu guiniʼlo de xobal xtuny Gobierno né cuéslo gonylo dxiin par Gobierno?

—Xomextriya, [...] órni rasuidylo lóodo, né noʼ cós ni diti labúu riendo, ¿xí diti ronydo galrranabdiitz looy la?

—Bay, scú.

—Ngú ni góc. Xobal cu casuidybu lóodo ni ná la Biblia né naʼ buni toib galrranabdiitz láabu. Pal láabu diti labúu racapybu galrranabdiitzcu, ¿xigony ranablo naʼ guinaba láabu guitudybu scásiʼ ni buni?

Blankson diti góc expulsarbu de scuel, né diti gonabbu xobal cu natudybu scásiʼ ni bunybu.

GUIBIʼNO NI GAC

The Watch Tower goniʼ ló chop tzónsi diitz guirá dxiin ni góc ló ízcu, goniʼni: «Labúu guinino xomod David: Looy sadudylo fuers naʼ par tzaʼya guerr (Salmo 18:39). Ízcu nigolú buny animarni lóono, portín bibiʼno ña Señor. [...] Xpiimbu […] cadudy testimonio né galrrabaladx».

Dzú ma calox íz 1924, herman biyopy mod par naniʼ herman xtiitz Dios ló guidopynac Gudxlio lainy radio. Gosaló bunytzaayibu stoib estación de radio gaxca Chicago. Né goleʼyibu laani WORD, ni radudy diitz XTIITZ Dios ló inglés. Diitz sacró de Gobierno xtuny Dios nadxinni dada Canadá né xcalrracné radio reʼ.

Ló íz 1925 ñac más cós ni nadziguiaʼ buñ. Estudiantes de la Biblia ñentzaayibu xi radudy diitz capítulo 12 xtuny Apocalipsis. Tipnésyibu diti nacacuentyibu mod nabexani, per xidalyibu sacró nacacuentyibu láani. Ñoladxyibu ñentzaayibu tipnés cós ni radzak né guibá ni diti labúu rabiʼ buñ né ximod naguiñani xcudx Dios ni noʼ ló Gudxlio.

a Ni nigoreʼ nac Ni non gonyno ló reunión Mod nabanyno né mod ronyno Xchiin Dios.

b Joseph Rutherford, ni gosanir ló dxiin ni buny Estudiantes de la Biblia ló dzúcu, bimbu buñ láabu xomod «juez» Rutherford, portín antes ni ñonybu dxiin lainy Betel, goyoʼ ór bunybu dxiin xomod juez lainy Tribunal del Octavo Circuito Judicial gudx Misuri.